Ούτε ένας, ούτε δύο αλλά… τέσσερις είναι οι Φθιωτείς που έχουν διατελέσει πρωθυπουργοί! Από την εποχή που η προεκλογική περιοδεία διεξάγονταν με μουλάρι, μέχρι το “δυστυχώς επτωχεύσαμεν” και από την επανάσταση στου Γουδή και τη Συμφωνία της Βάρκιζας μέχρι την Οικουμενική κυβέρνηση του 1989….
Αθανάσιος Ευταξίας
1849 – 1931
1849 – 1931
Ο Αθανάσιος Παπαλουκάς, όπως ήταν το πραγματικό του επώνυμο, γεννήθηκε στο Δαδί (νυν Αμφίκλεια) Φθιώτιδας στις 16 Φεβρουαρίου 1849. Αργότερα άλλαξε το επίθετό του σε Ευταξίας, ορμώμενος από το εκκλησιαστικό αξίωμα του ιερέα πατέρα του. Το 1859 αποφοίτησε από το Δημοτικό Σχολείο του χωριού του και συνέχισε τις σπουδές του στην Αθήνα, πρώτα στο Βαρβάκειο (1859-1863) και κατόπιν στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή (1863-1867).
Στις εκλογές της 7ης Απριλίου 1885 εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Λοκρίδας ως ανεξάρτητος, σπουδαίο κατόρθωμα, όχι μόνο για την εποχή του. Το όφειλε, όπως έλεγε, όχι τόσο στο εκλογικό του πρόγραμμα, όσο σ’ ένα γερό μουλάρι, με το οποίο «όργωσε» κάθε σπιθαμή της εκλογικής του περιφέρειας. Στη συνέχεια προσχώρησε στο «Τρίτο Κόμμα» του Δημητρίου Ράλλη. Επανεξελέγη βουλευτής Λοκρίδος ή Φθιωτοφωκίδος σε όλες σχεδόν τις εκλογικές αναμετρήσεις μέχρι το 1920 (1890, 1892, 1895, 1899, 1905, 1906, 1910, 1912, 1915 και 1920).
Διετέλεσε κατ’ επανάληψη υπουργός Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, το 1893 στην κυβέρνηση του Σωτηρίου Σωτηρόπουλου, το 1897 στην κυβέρνηση του Δημητρίου Ράλλη και το 1899 στην κυβέρνηση του Γεωργίου Θεοτόκη. Στις 14 Ιανουαρίου 1900 απέτυχε να περάσει την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και παραιτήθηκε. Τον Δεκέμβριο του 1893, μετά το «Δυστυχώς Επτωχεύσαμεν» του Τρικούπη, ο Ευταξίας μιλώντας στη Βουλή τόνισε: «Το χάος το οικονομικόν θα μας αναγάγη αναγκαίως εις τον διεθνή έλεγχον. Είναι αδύνατον πλέον να αποφύγωμεν αυτόν». Δικαιώθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα γι’ αυτή την πρόβλεψή του. Το 1894 νυμφεύθηκε την Αγλαΐα Γεωργακοπούλου, με την οποία απέκτησε τρία τέκνα, τον Γεώργιο, την Ασημίνα, και τη Θάλεια.
Μετά την επανάσταση στου Γουδή ανέλαβε το Υπουργείο Οικονομικών επί κυβερνήσεως Κυριακούλη Μαυρομιχάλη (1909-1910) και κατόρθωσε όχι μόνο να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό του 1910, αλλά να παρουσιάσει και πλεόνασμα, σπανιότατο γεγονός στη δημοσιονομική ιστορία του νεοελληνικού κράτους. Σ’ αυτό του το κατόρθωμα οφείλει και τη φήμη που τον ακολουθούσε έκτοτε, ως αυθεντία στα οικονομικά. Το 1915 ανέλαβε το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας στην κυβέρνηση του Δημητρίου Γούναρη και μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, το Υπουργείο Οικονομικών στη βραχύβια κυβέρνηση του Νικολάου Τριανταφυλλάκου.
Καίτοι αντιβενιζελικός και βασιλόφρων, ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου τού ανέθεσε την προεδρία της περίφημης «Επιτροπής των αιματηρών οικονομιών», όπως ονομάστηκε το 12μελές συμβουλευτικό όργανο, που συστάθηκε για την εξυγίανση των οικονομικών του κράτους (24 Μαΐου 1925). Ο Ευταξίας διετέλεσε ακόμη πρόεδρος της σύνταξης του Καταστατικού Χάρτη του Αγίου Όρους, του Εκκλησιαστικού Ταμείου και της «Αεροπορικής Αμύνης», από τον Ιούνιο του 1925 έως τον Ιούνιο του 1926.
Στις 19 Ιουλίου 1926 αποδέχθηκε πρόταση του δικτάτορα στρατηγού Πάγκαλου και ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας. Ήταν μία απέλπιδα προσπάθεια του Πάγκαλου να οδηγήσει τη χώρα σε ομαλό πολιτικό βίο. Δεν παρέμεινε για πολύ στην πρωθυπουργία, καθώς στις 26 Αυγούστου 1926 ο Πάγκαλος ανετράπη από τον στρατηγό Κονδύλη. Ο Ευταξίας συνελήφθη, αλλά μετ’ ολίγο αφέθηκε ελεύθερος. Στις 20 Μαΐου 1929 εξελέγη αριστίνδην γερουσιαστής, με πρόταση του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος εκτιμούσε ιδιαίτερα το ήθος και τις ικανότητές του και παρά την αντίδραση του κόμματός του.
Ο Αθανάσιος Ευταξίας πέθανε στις 5 Φεβρουαρίου 1931 από «οξεία γρίπη», σε ηλικία 82 ετών. Η κηδεία του έγινε την επομένη στην Αθήνα και του απονεμήθηκαν τιμές αντιστρατήγου.
Ηλίας Τσιριμώκος
1907 – 1968
1907 – 1968
Ο Ηλίας Τσιριμώκος γεννήθηκε στη Λαμία το 1907 και προερχόταν από οικογένεια με παράδοση στην πολιτική. Ήταν γιος του Ιωάννη Τσιριμώκου (1861-1934), που διετέλεσε Πρόεδρος της Βουλής (1911- 1912, 1928-1930) και επανειλημμένα υπουργός με το Κόμμα των Φιλελευθέρων, και εγγονός του Δημητρίου Τσιριμώκου (1828 -1890), βουλευτή Φθιώτιδας και αντιπροέδρου της Βουλής. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, οικονομικά και πολιτικές επιστήμες στο Παρίσι. Από το 1931 άρχισε να ασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου, πρώτα στη Λαμία και κατόπιν στην Αθήνα.
Πολύ γρήγορα αναμίχθηκε στην πολιτική κι εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής με το Κόμμα των Φιλελευθέρων στις εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936 στην περιφέρεια Φθιωτοφωκίδος. Στις σύντομης διάρκειας εργασίες της βουλευτικής αυτής περιόδου ορίστηκε εισηγητής των διατάξεων για τις ατομικές ελευθερίες στην επιτροπή αναθεώρησης του συντάγματος.
Αντιτάχθηκε στο δικτατορικό καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά και υπήρξε από τους πρώτους που δραστηριοποιήθηκαν για την οργάνωση της εθνικής αντίστασης εναντίον των γερμανών κατακτητών. Το 1941 ίδρυσε την πολιτική ομάδα «Ένωσις Λαϊκής Δημοκρατίας» (ΕΛΔ), η οποία μαζί με το ΚΚΕ, το ΣΚΕ (Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας) και το ΑΚΕ (Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας) δημιούργησαν το ΕΑΜ στις 27 Σεπτεμβρίου 1941.
Ως εκπρόσωπος του ΕΑΜ, μαζί με τους Γιώργη Σιάντο και Δημήτρη Παρτσαλίδη, υπέγραψε τη Συμφωνία της Βάρκιζας (12 Φεβρουάριου 1945), σε μία προσπάθεια τερματισμού της εμφύλιας σύγκρουσης. Στη συνέχεια εγκατέλειψε το ΕΑΜ και μαζί με τον συνταγματολόγο Αλέξανδρο Σβώλο ίδρυσαν νέο πολιτικό φορέα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα – Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας (ΣΚ-ΕΛΔ), του οποίου διετέλεσε γενικός γραμματέας (1945-1953) και με τον οποίο εξελέγη βουλευτής Αθηνών στις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950. Μετά τη διάλυση του ΣΚ-ΕΛΔ, ο Τσιριμώκος προσχώρησε στη Φιλελευθέρα Δημοκρατικήν Ένωσιν (ΦΔΕ) του Σοφοκλή Βενιζέλου και στη συνέχεια στο Δημοκρατικόν Κόμμα Εργαζόμενου Λαού. Στις παραμονές των εκλογών της 11ης Μαΐου 1958 αποχώρησε από το κόμμα και συνεργάστηκε με την ΕΔΑ, με την οποία εξελέγη βουλευτής Αθηνών. Τον ίδιο χρόνο ίδρυσε τη Δημοκρατικήν Ένωσιν, ως πρόεδρος της οποίας συμμετέσχε στην ίδρυση της Ενώσεως Κέντρου (1961).
Με την Ε.Κ. εξελέγη βουλευτής στις εκλογές των ετών 1961, 1963 και 1964. Διετέλεσε πρόεδρος της Βουλής (17 Δεκεμβρίου 1963 – 8 Ιανουαρίου 1964) με την υποστήριξη της ΕΚ και της ΕΔΑ και τον Ιανουάριο του 1965 ανέλαβε καθήκοντα υπουργού Εσωτερικών στην κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου. Μετά την παραίτηση του Γεωργίου Παπανδρέου από την πρωθυπουργία (15 Ιουλίου 1965), ο Τσιριμώκος, ενώ αρχικά τάχθηκε στο πλευρό του «Γέρου τής Δημοκρατίας» και δεν έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στην πρώτη κυβέρνηση των λεγόμενων «Αποστατών» υπό τον Γεώργιο Αθανασιάδη – Νόβα, λίγες μέρες αργότερα αποχώρησε από την ΕΚ και προς γενική έκπληξη αποδέχθηκε εντολή για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης (Δεύτερη Κυβέρνηση των «Αποστατών», 20 Αυγούστου – 17 Σεπτεμβρίου 1965), η οποία όμως είχε την ίδια τύχη με την πρώτη, αφού δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή.
Στην τρίτη κυβέρνηση των «Αποστατών» υπό τον Στέφανο Στεφανόπουλο ανέλαβε καθήκοντα αντιπροέδρου και υπουργού Εξωτερικών. Στις 11 Απριλίου 1966 υπέβαλε την παραίτησή του, διαφωνώντας με τους χειρισμούς της κυβέρνησης στο Κυπριακό και ειδικότερα με την υποστήριξη προς τον στρατηγό Γεώργιο Γρίβα, στην ανώτατη διοίκηση του οποίου αποφασίστηκε να υπαχθούν οι στρατιωτικές δυνάμεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, παρά τις αντίθετες εισηγήσεις του αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Στη συνέχεια επανίδρυσε τη Δημοκρατική Ένωση, σκοπεύοντας να λάβει με το κόμμα αυτό μέρος στις επικείμενες εκλογές του Μαΐου του 1967, πράγμα που δεν κατέστη δυνατό, λόγω της επιβολής του δικτατορικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967.
Ο Ηλίας Τσιριμώκος πέθανε στις 13 Ιουλίου 1968 στην Αθήνα, σε ηλικία 61 ετών. Κόρη του είναι η Τζούλια Τσιριμώκου – Πιμπλή, που διετέλεσε βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας (1977-1981) και εγγονή του η Άννα Παπαδημητρίου – Τσάτσου, πρώην αναπληρώτρια περιφερειάρχης Αττικής και νυν περιφερειακή σύμβουλος Αττικής με τον συνδυασμό του Γιάννη Σγουρού.
Ιωάννης Γρίβας
1923 – 2016
1923 – 2016
Έλληνας δικαστικός, που διετέλεσε και υπηρεσιακός πρωθυπουργός.
Ο Ιωάννης Γρίβας γεννήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 1923 στην Κάτω Τιθορέα Φθιώτιδας. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εντάχθηκε στο δικαστικό σώμα το 1954.
Ως εφέτης συμμετείχε στο δικαστήριο το οποίο δίκασε τους ηγέτες του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967 (28 Ιουλίου – 23 Αυγούστου 1975). Το 1979 εξελέγη Αρεοπαγίτης. Επτά χρόνια αργότερα ανέλαβε αντιπρόεδρος και την περίοδο από το 1989 έως το 1990 διατέλεσε πρόεδρος του Αρείου Πάγου.
Ως πρόεδρος του Αρείου Πάγου ήταν επικεφαλής στο ειδικό δικαστήριο, που συστήθηκε για την εκδίκαση της υπόθεσης του γιουγκοσλαβικού καλαμποκιού, με κατηγορούμενο τον πρώην υφυπουργό Οικονομικών της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου, Νίκο Αθανασόπουλο, ο οποίος τελικά καταδικάσθηκε σε φυλάκιση τριών ετών και έξι μηνών (1990).
Μετά την παραίτηση της κυβέρνησης Τζαννετάκη, ο Ιωάννης Γρίβας επελέγη από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Χρήστο Σαρτζετάκη, να ηγηθεί της υπηρεσιακής κυβέρνησης, η οποία διεξήγαγε τις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου 1989. Ορκίστηκε πρωθυπουργός στις 12 Οκτωβρίου 1989 και παρέδωσε το αξίωμα στις 23 Νοεμβρίου 1989 στον Ξενοφώντα Ζολώτα, ο οποίος ηγήθηκε της οικουμενικής κυβέρνησης που σχημάτισαν Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ και Συνασπισμός.
Ο Ιωάννης Γρίβας πέθανε στις 28 Νοεμβρίου 2016, σε ηλικία 93 ετών.
Ξενοφών Ζολώτας
1904 – 2004
1904 – 2004
Διαπρεπής οικονομολόγος και πανεπιστημιακός, που διατέλεσε πρωθυπουργός εις τας δυσμάς του βίου του.
Ο Ξενοφών Ζολώτας γεννήθηκε στην Αθήνα στις 26 Μαρτίου 1904. Οι ρίζες του όμως έρχονταν από την Δυτική Φθιώτιδα αφού ο παππούς του, ήταν έμπορος από την Σπερχειάδα. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, οικονομικά στην Εμπορική Σχολή της Λειψίας και πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων. Ξεκίνησε την καθηγητική του καριέρα το 1928 στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, η οποία διήρκεσε έως το 1968, οπότε και παραιτήθηκε, διαμαρτυρόμενος με τον τρόπο αυτό εναντίον της δικτατορίας της 21ης Απριλίου.
Κατέλαβε κορυφαίες θέσεις σε ελληνικούς και διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς και αναδείχθηκε σε κατευθυντήριο νου της ελληνικής οικονομίας. Υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της UNRRA (1946), διοικητής για την Ελλάδα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (1946-1947 και 1974-1981) και Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας κατά την περίοδο 1955-1967 και 1974-1981. Η προσφορά του στην παγκόσμια οικονομία έχει αναγνωριστεί από όλους, αφού εισηγήθηκε την οργάνωση του συστήματος των πιστώσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και την αντικατάσταση το 1973 του κανόνα του χρυσού από ένα σύστημα χρησιμοποίησης των ισοτιμιών των σημαντικότερων νομισμάτων.
Πλούσιο είναι και το συγγραφικό του έργο, που έχει μεταφρασθεί σε πολλές ξένες γλώσσες. Κλασσική θεωρείται η μελέτη του «Η Ελλάς εις το στάδιον της εκβιομηχανίσεως» (1926), που αποτέλεσε τη διδακτορική του διατριβή. Υπήρξε για 36 χρόνια εκδότης της «Ελληνικής Επιθεώρησης Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών» (1931-1967), ενώ το 1952 εξελέγη ακαδημαϊκός.
Διετέλεσε δύο φορές υπουργός Συντονισμού, στην Οικουμενική κυβέρνηση του 1952 και στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας το 1974. Στις 23 Νοεμβρίου 1989 ορκίστηκε πρωθυπουργός στην Οικουμενική κυβέρνηση που συγκρότησαν Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ και Συνασπισμός, μετά τις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου και την αποτυχία της Νέας Δημοκρατίας να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Παραιτήθηκε στις 11 Απριλίου 1990, μετά την προκήρυξη νέων εκλογών για τις 8 Απριλίου.
Δεινός χειμερινός κολυμβητής, ο Ξενοφών Ζολώτας έφυγε από τη ζωή στις 11 Ιουνίου 2004, σε ηλικία 100 ετών.
@Αναγώστης αλήθεια τώρα;;;
Με συγχωρείτε, όμως είμαστε Φθιώτες κι όχι «Φθιωτείς». Ο Φθιώτης – οι Φθιώτες είναι…