Η Ιαπωνία έχει σήμερα τον γηραιότερο πληθυσμό με το το 27% των πολιτών να είναι ηλικίας άνω των 65 ετών. Το ζήτημα είναι φυσικά ιδιαίτερα σοβαρό και τώρα μέσα σε όλα όσα συνεπάγονται ως προβλήματα σε μία χώρα που «γερνάει», ήρθε να προστεθεί ένα ακόμη.
Όπως αναφέρει το Bloomberg μια στις πέντε γυναίκες στην Ιαπωνία που κρατούνται σήμερα σε σωφρονιστικά καταστήματα, είναι ηλικιωμένες.
Ο λόγος για αυτό το φαινόμενο, δεν είναι μια ξαφνική, ανεξήγητη άνοδος της εγκληματικότητας μεταξύ των γυναικών. Εξάλλου εννέα στις δέκα ηλικιωμένες κρατούμενες έχουν καταδικαστεί και φυλακιστεί για ασήμαντα αδικήματα όπως η κλοπή κάποιου προϊόντος από κατάστημα.
Για την ακρίβεια ο λόγος είναι ίσως ακόμη πιο ανησυχητικός-και σίγουρα θλιβερός- από την αύξηση της εγκληματικότητας και αφορά τα όσα συμβαίνουν στην ιαπωνική κοινωνία και συγκεκριμένα στον πυρήνα της ιαπωνικής οικογένειας.
Από το 1980 έως το 2015 ο αριθμός των ηλικιωμένων που ζουν μόνοι τους έχει αυξηθεί δραματικά, φτάνοντας τα 6εκατ ανθρώπους.
Μια έρευνα της ιαπωνικής κυβέρνησης, που διεξήχθη το 2017 αποκάλυψε πως το 50% των ηλικιωμένων που διαπράττουν το αδίκημα της κλοπής από εμπορικά καταστήματα ζουν μόνοι και το 40% δεν έχουν οικογένεια και γενικότερα συγγενείς για να στραφούν.
Επί δεκαετίες, πριν την αύξηση του φαινομένου, ήταν αναπόσπαστο μέρος της ιαπωνικής παράδοσης και κουλτούρας η οικογένεια ή/και η κοινότητα να φροντίζει τους ηλικιωμένους αλλά η έλλειψη πόρων έχει οδηγήσει στην εγκατάλειψή τους.
Με τους ηλικιωμένους να αισθάνονται όλο και πιο απομονωμένοι, κυρίως οι γυναίκες φαίνεται πως επέλεξαν να διαπράττουν αδικήματα, με την ελπίδα πως στη φυλακή θα βρουν καταφύγιο και ένα σπιτικό, υπό την έννοια που ξεπερνά τους τέσσερις τοίχους ενός διαμερίσματος.
«Μπορεί να έχουν σπίτι. Μπορεί να έχουν οικογένεια. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως έχουν ένα χώρο που μπορούν να χαρακτηρίσουν ως “σπίτι τους”. Αισθάνονται πως δεν τους καταλαβαίνουν. Νιώθουν πως το περιβάλλον τους, τους βλέπει μόνο σαν αυτούς που κάνουν τις δουλειές του σπιτιού», σχολιάζει σχετικά στο Bloomberg η Yumi Muranaka, διευθύντρια των γυναικών φυλακών κοντά στη Hirosima.
Σημειώνεται πως οι γυναίκες, και στην Ιαπωνία, αντιμετωπίζουν περισσότερα οικονομικά προβλήματα συγκριτικά με τους άνδρες, με τον μισό περίπου γυναικείο πληθυσμό ηλικίας άνω των 65 να ζει σε συνθήκες φτώχειας.
Η φυλακή, κατά τις ίδιες, τους προσφέρει τη δυνατότητα να δραπετεύσουν από αυτή τη ζωή.
Το Bloomberg μάλιστα, μίλησε σε μια από αυτές τις ηλικιωμένες γυναίκες, η οποία κρατείται στη φυλακή δίνοντας της τη δυνατότητα να περιγράψει πως κατέρρευσε όλη της η ζωή.
«Ο σύζυγός μου υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο πριν από έξι χρόνια και από τότε έμεινε κατάκοιτος. Επίσης έχει άνοια και παραισθήσεις. Ήταν πολύ δύσκολο για μένα, σωματικά και ψυχικά, να τον φροντίζω, εξαιτίας της ηλικίας μου. Δεν μπορούσα όμως να μιλήσω σε κανέναν για το πόσο πιεζόμουν, γιατί ντρεπόμουν. Μπήκα στη φυλακή για πρώτη φορά όταν ήμουν 70 ετών. Όταν έκλεψα, είχα λεφτά στο πορτοφόλι μου. Μετά σκέφτηκα τη ζωή μου. Δεν ήθελα να πάω σπίτι μου και δεν είχα και πουθενά αλλού να πάω. Το να αναζητήσω βοήθεια στη φυλακή ήταν ο μόνος τρόπος. Η ζωή μου είναι πολύ πιο εύκολη στη φυλακή. Μπορώ να είμαι ο εαυτός μου, ακόμη και προσωρινά. Ο γιος μου λέει ότι είμαι άρρωστη και πως πρέπει να μπω στο νοσοκομείο και να χαλαρώσω. Δεν νομίζω πως είμαι άρρωστη όμως. Νομίζω ότι το άγχος μου με οδήγησε στην κλοπή», εξήγησε η κ.Τ.
Κατά την κράτησή τους στα σωφρονιστικά καταστήματα, τις γυναίκες αναλαμβάνουν ναφροντίζουν ειδικοί που της βοηθούν να κάνουν μπάνιο, να πάνε στην τουαλέτα κατά τη διάρκεια της ημέρας ενώ το βράδυ αυτά τα καθήκοντα τα αναλαμβάνουν οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι που συχνά πρέπει να φορτίσουν για άτομα που παρουσιάζουν ακράτεια.
Για κάποιους από αυτούς, οι καθημερινές τους αρμοδιότητες πλησιάζουν περισσότερο αυτές ενός εργαζόμενους σε γηροκομείο.
Όπως λέει η Satomi Kezuka, εργαζόμενη στην γυναικεία φυλακή Tochigi «Κάποιες γυναίκες ντρέπονται και κρύβουν τα εσώρουχά τους. Τους λέω να τα φέρουν σε εμένα και θα τα πλύνω».
Όλα αυτά βέβαια, προκάλεσαν μια πολύ μεγάλη αύξηση, της τάξεως του 80%, των ιατρικών εξόδων στις φυλακές, μέσα σε διάστημα 10ετίας. Επίσης το 1/3 των γυναικών σωφρονιστικών υπαλλήλων παραιτήθηκαν μέσα σε τρία χρόνια και έτσι καταγράφηκε σοβαρή έλλειψη προσωπικού.
Μέχρι σήμερα, η ιαπωνική κυβέρνηση δεν έχει φροντίσει για την επανένταξη αυτών των ειδικής κατηγορίας κρατουμένων ούτε έχει υπάρξει κάποια σχετική πρωτοβουλία από τον ιδιωτικό τομέα.
Το 2016 μόνο, ψηφίστηκε νόμος, που προβλέπει πως οι κατάδικοι που αποφυλακίζονται θα λαμβάνουν επίδομα και θα απολαμβάνουν των παροχών των κοινωνικών υπηρεσιών της χώρας. Επιπροσθέτως οι διωκτικές αρχές και τα σωφρονιστικά καταστήματα συνεργάζονται με κρατικές υπηρεσίες προκειμένου να εξετάσουν πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το συγκεκριμένο πρόβλημα.
