Όταν οι φλόγες άρχισαν να καταπίνουν την Παναγία των Παρισίων νωρίς το απόγευμα της 15ης Απριλίου, το 2019, η υφήλιος ένιωσε να γίνεται μάρτυρας σε μία ιστορική καταστροφή.
Στα χείλη οποιουδήποτε είχε επισκεφθεί κάποτε την εκκλησία ορόσημο, κρεμόταν μία λίστα από κειμήλια και μέρη της που ήλπιζαν να διασωθούν . «Τι γίνεται με αυτά τα όμορφα παράθυρα;» «Και το κωδωνοστάσιο. Θυμάστε, μπορούσαμε να το δούμε από το ξενοδοχείο μας;», έλεγαν κάποιοι από τους περίοικους, όπως θυμάται o Telegraph.
Στην πραγματικότητα, όταν εκτιμήθηκε η ζημιά, μεγάλο μέρος του καθεδρικού παρέμεινε ανέπαφο. Καλυμμένο με σκόνη και στάχτη, αλλά άθικτο. Τα παράθυρα και τα καμπαναριά στέκονταν ακόμη, τα καθολικά κειμήλια και η τέχνη είχαν σωθεί. Αλλά υπήρχε άλλη τόση δουλειά να γίνει.
Ο ξυλουργός που ανάστησε την Παναγία των Παρισίων
Δωρεές αξίας 800 εκατομμυρίων ευρώ κατέκλυσαν τους αρμόδιους φορείς και έγιναν σχέδια για την προσέγγιση της αποκατάστασης. Πεντακόσια μίλια μακριά, στο Dordogne, ο Μάικ Ντένις έφτιαχνε μια λίστα με ικανούς Βρετανούς εργάτες. «Η λίστα ήταν 10 άτομα», λέει.
Ο Ντένις, ο οποίος ζει στη Γαλλία από το 2016, σε ένα μεσαιωνικό σπίτι που ανακαινίζει σιγά σιγά, ήταν ένας από τους λίγους ξυλουργούς στον κόσμο με την ικανότητα και την τεχνογνωσία να αντιμετωπίσει τη Notre-Dame.
Το Γραφείο National des Forȇts επρόκειτο να βρει το ξύλο, ενώ ένα εργαστήριο με έδρα τη Νορμανδία που ειδικεύεται σε έργα πολιτιστικής κληρονομιάς έλαβε εντολή να εκτελέσει τη δουλειά.
Η ομάδα Charpentiers sans Frontières (Ξυλουργοί χωρίς Σύνορα) η οποία συγκεντρώνει ειδικούς για να εργαστούν σε ιστορικά εργοτάξια είχε επιφορτιστεί με την προμήθεια του ανθρώπινου δυναμικού.
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει «πολύ καλή φήμη για την παραδοσιακή ξυλεία», λέει ο Ντένις, ο οποίος θυμάται ότι οι Γάλλοι κάποια στιγμή «έψαχναν να δουν πόσοι άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσαν ενδεχομένως να έρθουν και να βοηθήσουν».
«Υπήρχαν πολλά πράγματα που δεν είχαν ξεκαθαριστεί», λέει ο Ντένις. «Είχαμε τις διαστάσεις, είχαμε τα σχέδια από τους αρχιτέκτονες. Ο Remi Fromont, ο τοπικός αρχιτέκτονας, είχε κάνει μια μελέτη το 2014 και οι γνώσεις του ήταν εξαιρετικά εμβαθείς».
Πώς «διάβασε» τα σημάδια στο ξύλο
Δουλειά του ήταν να επισκευάσει πρώτα, με ιστορική ακρίβεια, τις ξύλινες τραβέρσες του ναού, ένα έργο με διπλής δυσκολίας, καθώς έπρεπε να σιγουρέψει τη δομική σταθερότητα, με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική.
Ο Μάικ εξέταζε τα σημάδια συναρμολόγησης στο ξύλο που άφηναν οι ξυλουργοί και προσπαθούσε να τα σκαλίσει. Παράγγελνε ακόμα και τα ακριβή ιστορικά εργαλεία με τα οποία έγιναν οι κατασκευές.
Ο Ντένις χρησιμοποίησε φωτογραφίες για να αναδημιουργήσει με κόπο το ξύλινο πλαίσιο του καθεδρικού ναού.
Ακολουθώντας μάλιστα την «αρχαία γνώση» των πρώτων ξυλουργών του ναού, έβρισκε πολλές φορές σημάδια από λάθη και διορθώσεις που είχαν κάνει στον σκελετό. Αντί να τα διορθώνει όμως εξαρχής, εφάρμοζε τις ίδιες δομικές αστοχίες και τις επισκεύαζε με ανάλογο τρόπο, ιχνηλατώντας την ιστορία στην τέχνη του.
Κάθε στοιχείο της νέας οροφής κατασκευάστηκε στο χέρι όπως θα ήταν πριν από 800 χρόνια. «Δεν πλαισιώνουμε πια έτσι, οπότε έπρεπε να καταλάβουμε πώς θα φτιάξουν ένα τέτοιο πλαίσιο με τσεκούρια, με εργαλεία χειρός, με πελεκητή ξυλεία – ποιος είναι ο πιο γρήγορος και αποτελεσματικός τρόπος».
Μέρος του ξύλινου πλαισίου χρησιμοποιούσε βελανιδιές κομμένες από το δάσος Berce στο Jupilles, στη δυτική Γαλλία, για τις οποίες χρησιμοποίησαν τσεκούρια, από σεβασμό στις παραδοσιακές τεχνικές.
Κάποιος που πιθανότατα θα συμμεριζόταν τις ανησυχίες του είναι ο Βασιλιάς Κάρολος, ο οποίος τον ανέφερε σε μια ομιλία του στις Βερσαλλίες κατά τη διάρκεια της κρατικής επίσκεψής του στη Γαλλία πέρυσι, επαινώντας το έργο του για την Παναγία των Παρισίων.. «Μάλλον απογοητευτικό γιατί δεν με έχει καλέσει ακόμα για ένα φλιτζάνι τσάι», λέει ο Ντένις γελώντας.
reader.gr
