Ο “Ηρακλής τσέπης» που οι Τούρκοι “αγόρασαν” – Mε τρία ονόματα, δύο πατρίδες – Αυτός ήταν ο Ναΐμ Σουλεϊμάνογλου

Ο εκ των κορυφαίων αρσιβαριστών στην ιστορία ταλαιπωρείτο από κίρρωση του ήπατος και στις 6 Οκτωβρίου είχε υποβληθεί επιτυχώς σε μεταμόσχευση, ωστόσο παρουσίασε εγκεφαλική αιμορραγία και στις 11 Νοεμβρίου εισήχθη στο νοσοκομείο.

-Advertisement-

Μετά από ολιγοήμερη μάχη να κρατηθεί στη ζωή, ο οργανισμός του δεν άντεξε και απεβίωσε το Σάββατο.

«Εθνικό αρσιβαρίστα» τον είχε χαρακτήρισε ένας από τους θεράποντες ιατρούς του, γιατί αυτό ακριβώς ήταν για τη γείτονα. Ο άνθρωπος με το μικρό παράστημα και τη μεγάλη καρδιά που χάρισε στις δύο πατρίδες του, τη Βουλγαρία και την Τουρκία, διακρίσεις με το τσουβάλι και λόγους για εθνική υπερηφάνεια φυσικά.

Ο τουρκικής καταγωγής Ναΐμ Σουλεϊμάνοφ γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Βουλγαρία, πριν πολιτογραφηθεί Τούρκος και συνεχίσει εκεί την εμβληματική του καριέρα. Ήταν ο πρώτος αρσιβαρίστας που στέφθηκε χρυσός σε τρεις διαφορετικούς Ολυμπιακούς Αγώνες, αποσπώντας εντωμεταξύ και μερικά παγκόσμια πρωταθλήματα!

Πλάι στα 3 χρυσά ολυμπιακά μετάλλια και τα 5 χρυσά παγκόσμια που πήρε με το εθνόσημο της Τουρκίας στο στέρνο, είχε και 2 χρυσά και ένα αργυρό μετάλλιο με τα χρώματα της Βουλγαρίας, αλλά και 2 χρυσά και ένα 1 χάλκινο σε πανευρωπαϊκά πρωταθλήματα.

Είναι μάλιστα αρκετά πιθανό να είναι ο δυνατότερος άνθρωπος που πέρασε από τη Γη τα τελευταία χρόνια, σε αναλογία κιλών προς κιλά! Το «Ηρακλής τσέπης» ήταν εξάλλου δηλωτικό της μυθικής δύναμής του, κάτι που είχε φανεί ήδη από 14 ετών παιδί στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Νέων του Σάο Πάολο, πριν θέσει την επόμενη χρονιά το πρώτο του παγκόσμιο ρεκόρ.

Το 1984 μάλιστα στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα θα γινόταν μόλις ο δεύτερος άνθρωπος (μετά τον Βούλγαρο Στεφάν Τοπούροφ) που σήκωνε τρεις φορές το σωματικό του βάρος στο επολέ-ζετέ. Μπορεί σήμερα αυτή η ελίτ λίστα να μετρά 7 αρσιβαρίστες, ο Ναΐμ ήταν ωστόσο ο μόνος που όχι μόνο σήκωσε τριπλάσιο βάρος από το σωματικό του στο ζετέ, αλλά το ξεπέρασε κιόλας κατά 10 ολόκληρα κιλά. Αλλά και στις 27 Απριλίου 1988 θα γινόταν ο πρώτος -και ο μόνος μέχρι στιγμής- αρσιβαρίστας που θα σήκωνε 2,5 φορές το βάρος του στο αρασέ (με μία κίνηση δηλαδή)!

Πριν από τους Ολυμπιακούς του 1988 όμως είχε ήδη προλάβει να πανηγυρίσει 32 παγκόσμια ρεκόρ, πριν καν κλείσει τα 23 του χρόνια. Αν και θα ήταν σε κείνους τους Αγώνες που θα κυριαρχούσε στο σπορ, σηκώνοντας βάρη που θα τον έστεφαν πρωταθλητή ακόμα και στην αμέσως επόμενη κατηγορία από τη δική του!

Πώς να μην τον θέλει διακαώς η Τουρκία; Έναν τέτοιον Τούρκο που αγωνιζόταν με άλλο εθνόσημο δεν θα τον άφηνε έτσι εύκολα, κι έτσι ο Σουλεϊμάνογλου αυτομόλησε στη γείτονα το 1986. Αν και δεν θα τέλειωναν εκεί οι περιπέτειές τους, καθώς η κυβέρνηση της Τουρκίας υποχρεώθηκε να πληρώσει 1 εκατ. δολάρια στους Βούλγαρους για να μπορεί να διαγωνίζεται διεθνώς με τα χρώματα της νέας του πατρίδας.

Ο Σουλεϊμάνογλου αναγκάστηκε μάλιστα να αλλάξει τρεις φορές το όνομά του! Γεννημένος ως Ναΐμ Σουλεϊμάνοφ, οι Βούλγαροι του άλλαξαν το όνομα σε Ναούμ Σαλαμάνοφ το 1985, για να απαλλαγούν από τις ρητές τουρκικές αναφορές του επιθέτου του. Όταν αυτός κατέφυγε στην Τουρκία, ένα από τα πρώτα που έκανε ήταν να ξαναλλάξει το επίθετό του στο εξόφθαλμα τουρκικό Σουλεϊμάνογλου, ώστε να μην έχει κανείς αμφιβολίες για την εθνικότητά του.

Κανείς βέβαια δεν θα θυμόταν όλα αυτά, καθώς ο «Ηρακλής τσέπης» είχε να επιδείξει άλλα και σαφώς πιο θαυμαστά. Παγκόσμιος πρωταθλητής στα 60 κιλά το 1985, 1986, 1989 και 1991 αλλά και πρωταθλητής Ευρώπης το 1984, 1985, 1986 και 1988, μόνο το 1987 δεν πήρε τίποτα, κι αυτό γιατί δεν του επιτρεπόταν να αγωνιστεί! Μιας και είχε μόλις αυτομολήσει και δεν τα είχαν βρει ακόμα Τούρκοι και Βούλγαροι.

Χρυσός ολυμπιονίκης το 1988 στη Σεούλ, βγήκε μάλιστα από την αποστρατεία το 1992 για να υπερασπιστεί τον τίτλο του στη Βαρκελώνη, κάτι που θα έκανε ξανά επιτυχώς και τέσσερα χρόνια αργότερα, στους Ολυμπιακούς του 1996 στην Ατλάντα. Χαρίζοντας σε μας τους Έλληνες και τον Βαλέριο Λεωνίδη μια πικρή ήττα.

 

Κανείς δεν είχε ξαναδεί τέτοιον αρσιβαρίστα, κάτι που προσυπέγραψαν όλοι ακόμα και στην εμφατική του πανωλεθρία στο Σίδνεϊ το 2000…

Πρώτα χρόνια

Ο Ναΐμ Σουλεϊμάνοφ γεννιέται στις 23 Ιανουαρίου 1967 στο Πτιχάρ της Βουλγαρίας ως γιος ενός τούρκου μετανάστη που δούλευε ανθρακωρύχος κάτω από τη βουλγάρικη γη. Ο μικρός ήταν ιδιαιτέρως βραχύσωμος, είχε ωστόσο τέτοια δύναμη που δεν θα μπορούσαν να μην τον δοκιμάσουν στην άρση βαρών.

Κι έτσι ξεκίνησε να σηκώνει βάρη ήδη από τα 10 του. Μέσα σε τέσσερα μάλιστα χρόνια θα έφτανε μόλις στα 2,5 κιλά από την παγκόσμια επίδοση, κάτι που θα κατέρριπτε την αμέσως επόμενη χρονιά. Αλλά και τη μεθεπόμενη, στα 16 του πλέον!

Η πορεία του ήταν πρωτόγνωρη και όλοι συμφωνούσαν πως αυτός ο πιτσιρικάς θα τους άφηνε όλους με το στόμα ανοιχτό στους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελες το 1984, αν και δεν θα διαγωνιζόταν τελικά καθώς η Ιστορία θα έμπαινε εμπόδιο στον δρόμο του. Η προσδεμένη στο σοβιετικό άρμα Βουλγαρία ήταν από τις «κόκκινες» χώρες που μποϊκόταραν εκείνη τη χρονιά τους Ολυμπιακούς, στερώντας του το πρώτο του μεγάλο μετάλλιο.

Στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα πάντως του Σεράγεβο εκείνης της χρονιάς το 17χρονο παιδί-θαύμα θα σπάσει πέντε παγκόσμια ρεκόρ στην κατηγορία φτερού σε μία νύχτα! Ειδικά στο επολέ-ζετέ, έκανε ό,τι ήθελε…

Βλέπετε αυτός ο κοντούλης Ηρακλής, που έφτανε δεν έφτανε το 1,47 μ., ήταν η μοίρα του να κυριαρχήσει στην άρση βαρών ό,τι κι αν γινόταν…

Αμέσως μετά από κείνους τους σημαδιακούς Ολυμπιακούς, το κομουνιστικό καθεστώς της Βουλγαρίας ανάγκασε την τουρκική μειονότητα να κλείσει τα σχολεία και τους χώρους προσευχής της, να πάψει να μιλά τουρκικά και να υιοθετήσει βουλγαρικά ονόματα. Ήταν μια κατάφωρη απόπειρα να εκκαθαριστεί η τουρκική ταυτότητα μέσα στα βουλγαρικά σύνορα, κάτι που έπληττε περισσότερους από 900.000 Τούρκους.

Ο πιτσιρικάς βαφτίζεται λοιπόν Ναούμ Σαλαμάνοφ, κι έτσι θα τον μάθει για πρώτη φορά η οικουμένη στα μεγάλα σαλόνια της άρσης βαρών. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, μια ωραία πρωία κάτι γραφειοκράτες εισβάλλουν στο σπίτι του με ένα τηλεοπτικό συνεργείο και τον αναγκάζουν να δηλώσει στον αέρα πως ήταν πάντα Βούλγαρος και το τούρκικο επίθετό του ήταν απλώς ένα προγονικό απομεινάρι, όταν οι Οθωμανοί είχαν εξαναγκάσει υποτίθεται την οικογένεια να εξισλαμιστεί.

Ο Ναΐμ αρνήθηκε, την επομένη ωστόσο είδε όλα αυτά να παίζουν στην κρατική εφημερίδα! Ήταν το κερασάκι στην τούρτα της καταπίεσης, αυτό που θα ανάγκαζε τον νεαρό αθλητή να πάρει τη μοιραία απόφαση να αυτομολήσει στην Τουρκία. Ήταν το 1986 στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Μελβούρνης που δεν επέστρεψε στη Βουλγαρία και προσγειώθηκε αντιθέτως στην Κωνσταντινούπολη.

Αιτήθηκε την τουρκική υπηκοότητα, την πήρε αμέσως και άλλαξε επίσης το όνομά του στο πιο τούρκικο Ναΐμ Σουλεϊμάνογλου. Μόνο που οι Βούλγαροι δεν θα το κατάπιναν αυτό και το διπλωματικό επεισόδιο λίγο έλειψε να γίνει θερμό. Είχαν εξάλλου μπροστά τους τους Ολυμπιακούς της Σεούλ του 1988 και καμία χώρα δεν ήταν διατεθειμένη να χάσει το διαμάντι της άρσης βαρών.

Το σκάνδαλο τακτοποιήθηκε όταν η τουρκική κυβέρνηση χρυσοπλήρωσε τον Σουλεϊμάνογλου με 1.000.000 δολάρια (ακόμα και για 1.250.000 δολάρια έκανε λόγο ο αθλητικός Τύπος της εποχής) για να αγωνιστεί με την ημισέληνο στο πέτο, μιας και οι ολυμπιακοί κανονισμοί επέβαλλαν τριετή αποκλεισμό στους αθλητές που άλλαζαν υπηκοότητα. Και ο Ναΐμ δεν θα απογοήτευε τη νέα του πατρίδα, κερδίζοντας το χρυσό μετάλλιο στην κατηγορία του! Το πρώτο χρυσό της Τουρκίας στην κατηγορία φτερού…

Δεν ήταν όμως μόνο το χρυσό, αλλά και τα έξι παγκόσμια ρεκόρ που έθεσε στην κατηγορία των 56-60 κιλών. Όπως τα 152,5 κιλά στο αρασέ και τα 190 κιλά στο επολέ-ζετέ. Το συνολικό μάλιστα βάρος που σήκωσε, αυτά τα 342,5 κιλά, ήταν κατά 30 κιλά περισσότερα από τον δεύτερο! Πράγματι, δεν είχε αντίπαλο σε κείνους τους Ολυμπιακούς, καθώς με τις αστρονομικές επιδόσεις του θα κέρδιζε άνετα και την αμέσως επόμενη κατηγορία.

Ο αντίκτυπος της κατά κράτος νίκης του έμελλε μάλιστα να είναι πολυεπίπεδος. Ο Σουλεϊμάνογλου επέστρεψε στην Τουρκία ως εθνικός ήρωας, απολαμβάνοντας τιμές, παρελάσεις και μερικά σπίτια για τα κατορθώματά του. Ο Τύπος εκτίμησε πως στο αεροδρόμιο της επιστροφής τον περίμενε πάνω από 1 εκατ. κόσμος για να δει από κοντά το χρυσό που φορούσε στον λαιμό του.

Από την τεράστια μάλιστα δημοσιότητα που απέκτησε το θέμα και τις τόσες συνεντεύξεις του σε ξένα μέσα πληροφορήθηκε ο πλανήτης για τις καταπιεστικές πολιτικές των Βούλγαρων στην τουρκική μειονότητα. Ως αντίδραση στη γενική κατακραυγή, οι Βούλγαροι επέτρεψαν στους γονείς του Ναϊμ να μεταναστεύσουν στην Τουρκία, όπως και σε 320.000 ακόμα τουρκικής καταγωγής Βούλγαρους που βρήκαν τον δρόμο τους για την Τουρκία.

Το 1989, αφού κέρδισε και το παγκόσμιο πρωτάθλημα, αποσύρθηκε από την άρση βαρών, μόλις 22 ετών! Κι έτσι το 1990 δεν αγωνίστηκε σε καμία διοργάνωση, μόνο που δεν θα έμενε για καιρό στην αποστρατεία. Το 1991 αναδύθηκε και πάλι μαγικά στην άρση βαρών, πάνω στην ώρα για το δεύτερο χρυσό του στους Ολυμπιακούς της Βαρκελώνης το 1992. Τα 320 κιλά του στο συνολικό σκορ δεν είχαν ξανά αντίπαλο…

Ανάμεσα στις Ολυμπιάδες, ο «Ηρακλής τσέπης» -όπως τον αποκαλούσαν ήδη από το 1988- συνέχισε να αποσπά παγκόσμιους τίτλους και να θέτει συνεχώς νέα ρεκόρ στην άρση βαρών. Αστρονομικά νούμερα που έρχονταν σε τραγική αντίθεση με το τοσοδούλικο του παρουσιαστικού του.

Ως το αδιαφιλονίκητο αφεντικό της κατηγορίας του (59-64 κιλά) κατέβηκε στους Ολυμπιακούς της Ατλάντα το 1996, σε αυτό που θα ήταν υποτίθεται το κύκνειο άσμα του, πριν αποσυρθεί για άλλη μια φορά οριστικά από τον ενεργό στίβο. Εννοείται ότι απέσπασε άλλο ένα χρυσό μετάλλιο, το τρίτο του συναπτό σε Ολυμπιακούς Αγώνες, σε μια μάχη με τον δικό μας Βαλέριο Λεωνίδη που τη θυμόμαστε όλοι.

Λεωνίδης και Σουλεϊμάνογλου άλλαξαν τρεις φορές θέσεις, θέτοντας ισάριθμα παγκόσμια ρεκόρ σε κάθε προσπάθειά τους, μόνο που ο Τούρκος σήκωσε τελικά τα 187,5 κιλά στο ζετέ και ο Έλληνας απέτυχε στα 190 κιλά, ξεσπώντας σε κλάματα. Ο Λεωνίδης πήρε τελικά το ασημένιο, αν και ο μεγαλύτερος νικητής ήταν αυτή η θερμή αγκαλιά που αντάλλαξαν οι δύο αθλητές, δείχνοντας σε όλο τον κόσμο πως δεν είχαν τίποτα να χωρίσουν. Ο Βρετανός που μετέδιδε τον αγώνα για την αγγλική τηλεόραση δήλωσε από τον αέρα πως «παρακολουθήσατε μόλις τη μεγαλύτερη μάχη της άρσης βαρών όλων των εποχών»!

Μετά και το δεύτερο αυτό χρυσό του στην Ισπανία, απολάμβανε καθεστώς πολιτικού ηγέτη στη χώρα του. Όπως μετέδιδε μάλιστα ο τουρκικός Τύπος: «Αν βρεθεί πάνω σε οδόφραγμα όταν οδηγεί, τότε θα μετακινηθεί το οδόφραγμα. Αν φάει σε ένα εστιατόριο, κανείς δεν θα του ζητήσει να πληρώσει. Αν οδηγήσει πάνω από το όριο ταχύτητας, η αστυνομία απλώς θα τον χαιρετίσει».

Παρά τις δηλώσεις του για το εμφατικό τέλος της κολοσσιαίας πορείας του, ο Σουλεϊμάνογλου επέστρεψε στην ενεργό δράση τρία χρόνια αργότερα (1999), ώστε να μπορεί να πάρει μέρος στους Ολυμπιακούς του Σίδνεϊ το 2000 για ένα πιθανό τέταρτο χρυσό, απέτυχε όμως να σηκώσει τα 145 κιλά -που θα ήταν άλλο ένα παγκόσμιο ρεκόρ- και αποκλείστηκε τελικά.

Μέχρι τότε ο 33χρονος πια Ναΐμ είχε κερδίσει τα πάντα, είχε θέσει παγκόσμια ρεκόρ με τον σωρό (46 τον αριθμό!) και δεν είχε τίποτα να αποδείξει και σε κανέναν, κυριαρχώντας στην άρση βαρών για περισσότερο από μια δεκαετία. Η κλίμακα Sinclair Coefficients, ένας τρόπος να συγκρίνεις τις επιδόσεις των ολυμπιακών αθλητών της άρσης βαρών αντισταθμίζοντας τις διαφορετικές κατηγορίες τους, τον έχει κατατάξει αδιαφιλονίκητα πρώτο (με 504 πόντους), ως τον καλύτερο αρσιβαρίστα όλων των εποχών δηλαδή, αξιολογώντας ως αξεπέραστη την επίδοσή του στους Ολυμπιακούς της Νότιας Κορέας το 1988…

Ο «εθνικός αρσιβαρίστας» της Τουρκίας τσαλαβούτησε κατόπιν στην πολιτική, θέλοντας να εκπροσωπήσει την περιφέρειά του (στη Θάλασσα του Μαρμαρά) στις γενικές εκλογές του 1999. Το 2002 ήταν υποψήφιος του εθνικιστικού κόμματος για δήμαρχος προαστίου της Κωνσταντινούπολης και το 2006 κατέβηκε σε άλλη μια εκλογική μάχη με τον ίδιο συνδυασμό. Απέτυχε και στις τρεις απόπειρές του.

Κι αν τα βρήκε σκούρα στην πολιτική, στον αθλητισμό συνέχισε να δρέπει δάφνες. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή τον τίμησε το 2001 με το ανώτερο μετάλλιό της, ενώ τόσο το 2000 όσο και το 2004 ήταν μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Άρσης Βαρών.

Ο Ναΐμ γνώριζε το σοβαρό πρόβλημα της υγείας του, δεν ενημέρωσε ωστόσο κανέναν, ούτε καν τον γιο του. Μέχρι που αναγκάστηκε να μπαινοβγαίνει στα νοσοκομεία…