Ο Δήμος Λοκρών εντάχθηκε στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα «Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου 2021» του Πράσινου Ταμείου του του Άξονα Προτεραιότητας 2 (Α.Π.2) «Αστική Αναζωογόνηση και Λοιπές Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου» με σκοπό να εκπονήσει Επιχειρησιακό Σχέδιο για την εξασφάλιση κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων – Ε.Σ.Ε.Κ.Κ. Δήμου Λοκρών», κατόπιν της απόφασης αριθ. 238.3.1/2022 (ΑΔΑ: Ψ9ΝΧ46Ψ844-Θ4Β) του Πράσινου Ταμείου. Το Επιχειρησιακό Σχέδιο εκπονήθηκε σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές της υπ’ αριθμ. Οικ.ΥΠΕΝ/ΔΕΣΕΔΠ/57771/774/14-6-2021 Εγκυκλίου Τεχνικών Οδηγιών όπως τροποποιήθηκε με την υπ’ αριθμ. 54863/708/30-05-2022.
Σκοπός του Επιχειρησιακού Σχεδίου είναι η ολοκλήρωση της εφαρμογής των σχεδίων πόλης σε όσους οικισμούς του Δήμου διαθέτουν και η δρομολόγηση δράσεων για την απόκτηση των χαρακτηρισμένων κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της κάθε περίπτωσης αλλά και την ιεράρχηση της αναγκαιότητας στην οποία αύτη κατατάσσεται.
Με το προτεινόμενο Επιχειρησιακό Σχέδιο καταγράφονται ανά δημοτική ενότητα και πόλη/οικισμό, όλοι οι χαρακτηρισμένοι από το σχέδιο πόλης κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι. Στη συνέχεια διαχωρίζονται οι χώροι για τους οποίους δεν έχει συντελεστεί η απαλλοτρίωση και ιεραρχούνται βάσει κριτηρίων ως προς την αναγκαιότητα απόκτησής τους για τον ευρύτερο πολεοδομικό σχεδιασμό του Δήμου λαμβάνοντας υπόψη και το χρόνο που έχει παρέλθει από την επιβολή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης.
Η ομάδα σύνταξης της μελέτης για το συγκεκριμένο φυσικό αντικείμενο συζήτησε με την Δημοτική Αρχή και την Τεχνική Υπηρεσία (από όπου παρέλαβε τα αναγκαία στοιχεία). Στη συνέχεια ερεύνησε το πεδίο στον δομημένο ιστό του Δήμου (κοινωνικό γίγνεσθαι – ιστορική εξέλιξη, καταστροφές, ερημοποίηση, μετακινήσεις πληθυσμού, κλπ.).
Κατόπιν των ανωτέρω, μελετήθηκαν οι οικισμοί του Δήμου που διαθέτουν εγκεκριμένο σχέδιο πόλης και συγκεκριμένα: της Αταλάντης, της Μαλεσίνας, του Μαρτίνου, της Λάρυμνας, της Τραγάνας, της Σκάλας Αταλάντης και της Παραλίας Λιβανατών. Από τους ανωτέρω οικισμούς που διαθέτουν εγκεκριμένο σχέδιο πόλης προέκυψε ότι μη απαλλοτριωμένοι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι υπάρχουν μόνον σε 4 από αυτούς και συγκεκριμένα στην Αταλάντη, στην Μαλεσίνα (στο σύνολο τον επεκτάσεων), στη Σκάλα Αταλάντης και στην Παραλία Λιβανατών.
Εν συνεχεία, οι χώροι αυτοί κατηγοριοποιήθηκαν, ομαδοποιήθηκαν και ιεραρχήθηκαν βάσει του βαθμού αναγκαιότητας απόκτησής τους. Από αυτά προέκυψαν τα εξής συμπεράσματα:
• Ο Δήμος Λοκρών θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε δράσεις με βασική επιδίωξη να μην απολεστεί η έκταση των προβλεπόμενων Κοινόχρηστων και Κοινωφελών χώρων που είναι πολύ σημαντικοί για την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
• Το Δημοτικό Συμβούλιο Λοκρών δύναται βάσει της ιεράρχησης της αναγκαιότητας απόκτησης των εν λόγω χώρων, να προβεί σε μερική ή ολική επανυποβολή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης εφόσον συντρέχουν σωρευτικά συγκεκριμένες προϋποθέσεις σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
• Δεδομένης της τυχόν, μη οικονομικής δυνατότητας του Δήμου για άμεση καταβολή του ποσού στους δικαιούχους, υπάρχει η δυνατότητα «η σχετική εγγραφή δαπάνης στον προϋπολογισμό του οικείου δήμου γίνεται ταυτοχρόνως με εγγραφή ισόποσου εσόδου από χρηματοδότηση προερχόμενη από το Πράσινο Ταμείο».
Κατόπιν των ανωτέρω, η εξασφάλιση κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, σε εφαρμογή των διατάξεων της οικείας νομοθεσίας και της δυνατότητας που έχουν αυτοί να επανασχεδιαστούν, να αναπλαστούν και να αποδοθούν στους πολίτες, αποσκοπούν:
• στην απόκτηση και ιδιοκτησιακά των χώρων αυτών μέσω της αποζημίωσης των θιγόμενων ιδιοκτητών,
• στη δημιουργία δυναμικών κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, προσβάσιμων σε όλους μέσω νέων μελετών ανάπλασης,
• στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των δημοτών του Δήμου Λοκρών,
• στη βελτίωση του δομημένου περιβάλλοντος με ταυτόχρονη προστασία και ανάδειξη των στοιχείων του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος των οικισμών στο πλαίσιο ενός βιώσιμου σχεδιασμού.
Ο κάποτε κενός χώρος της εδαφικής ενότητας του Δήμου μετεξελίχθηκε στη σημερινή του μορφή (εποικίστηκε) με γνώμονα τις ανάγκες στέγασης των δημοτών. Σήμερα μέσω του συγκεκριμένου χρηματοδοτικού προγράμματος παρέχεται η δυνατότητα να λειτουργήσει και ως πόρος προστιθέμενης αξίας και βελτίωσης του κοινωνικού γίγνεσθαι.
Τα παλιά ρυμοτομικά σχέδια (1894) που εφαρμόστηκαν για την κάλυψη των τότε στεγαστικών αναγκών μετά τον καταστροφικό σεισμό της Αταλάντης, η πολυδιάσπαση του ιδιοκτησιακού σε διάφορους φορείς συνέβαλαν στην γιγάντωση των κακών πρακτικών και πολλές φορές μιας άναρχης διαδικασίας δόμησης.
Σήμερα μέσω του συγκεκριμένου μελετητικού αντικειμένου παρέχονται κατευθύνσεις και δυνατότητες μιας κανονικότητας ώστε οι 7 οικισμοί να λειτουργήσουν με νέες ευκαιρίες απελευθέρωσης κοινωφελών χώρων για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων σε όλους τους τομείς του δημόσιου βίου.
Το «Επιχειρησιακό Σχέδιο για την εξασφάλιση κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων» συμβάλλει στην απεμπλοκή των χρόνιων προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί σε οικισμούς του Δήμου Λοκρών λόγω παλαιότητας των ρυμοτομικών σχεδίων και των αλλαγών που έχουν συντελεστεί όλα αυτά τα χρόνια στο δομημένο περιβάλλον. Επίσης θα πρέπει να τονιστεί η αναγκαιότητα που προκύπτει προκειμένου οι οικισμοί να λειτουργήσουν σε ένα καθεστώς ολοκληρωμένης χωρικής διάταξης προς όφελος της τοπικής χωροταξικής και πολεοδομικής ανάπτυξης. Ουσιαστικά μέσω του συγκεκριμένου χρηματοδοτικού προγράμματος διορθώνονται και προσαρμόζονται πρακτικές αποδεκτές από ένα σύγχρονο πολεοδομικό σχεδιασμό με άξονα αναφοράς το περιβαλλοντικό ισοζύγιο και τη δυνατότητα νέων ευκαιριών και κατευθύνσεων ικανών να καλύψουν τα διάφορα κενά που αργότερα μπορούν να προσαρμοστούν με τις νέες πολεοδομικές πρακτικές των βιώσιμων και ανθεκτικών πόλεων.
Το τελικό παραδοτέο τεύχος περιλαμβάνει τη σχετική τεκμηρίωση σε 125 σελίδες και συνοδεύεται από την ψηφιακή γεωχωρική βάση δεδομένων.
