Σε εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε χθες με επιτυχία στη Στυλίδα, παρουσιάστηκε το βιβλίο του Μιχάλη Δημητρίου «Δεν είμαι η Μαρία… είμαι η Κάλλας» .
Η Στυλίδα υπήρξε τόπος καταγωγής της μητέρας της.
Ομιλητές ήταν ο κ. Χρήστος Σταϊκούρας, Βουλευτής Φθιώτιδας με τη Νέα Δημοκρατία και ο κ. Γιάννης Αποστόλου, Δήμαρχος Στυλίδας.
Την εκδήλωση πλαισίωσε ο Σύλλογος Μικρασιατών Ανατολικής Φθιώτιδας.
Ο κ. Σταϊκούρας, στην ομιλία του ανέφερε πως το βιβλίο αποτελεί έναν στοχαστικό φόρο τιμής στη Μαρία Κάλλας. Φωτίζει με τεκμηρίωση και ευαισθησία τη ζωή και το έργο μιας χαρισματικής καλλιτέχνιδας. Μέσα από τη ματιά του συγγραφέα, αναδεικνύεται η πορεία μιας γυναίκας που μετέτρεψε τη φωνή της σε πεπρωμένο, μεταμορφώνοντας την όπερα σε ανθρώπινη εμπειρία και όχι απλώς αισθητικό γεγονός. Σκιαγραφεί τη σύνθετη προσωπικότητα της Κάλλας. Την αφοσίωση, τις αντιφάσεις, τη μοναδική της καλλιτεχνική προσφορά, αλλά και τις τραγικές πτυχές της ζωής της.
Παράλληλα, ο κ. Σταϊκούρας αναγνωρίζει τη συμβολή του συγγραφέα στη σύνθεση ενός έργου που ισορροπεί ανάμεσα στη δημοσιογραφική ακρίβεια και τη λογοτεχνική ευαισθησία.
Ακολουθεί η πλήρης τοποθέτηση του κ. Σταϊκούρα:
Κυρίες και Κύριοι,
Συγκεντρωθήκαμε, σήμερα, εδώ, για να μοιραστούμε όχι μόνο την παρουσίαση ενός βιβλίου, αλλά την εμπειρία μιας πολυτάραχης και συναρπαστικής διαδρομής.
Μια διαδρομή, που κάποιες ρίζες της βρίσκονται εδώ, στη Στυλίδα.
Το βιβλίο του Μιχάλη Δημητρίου «Δεν είμαι η Μαρία… είμαι η Κάλλας» είναι μια πρόκληση, συλλογική και ατομική.
Για εμένα, μια πρόκληση να ιχνηλατήσω, μέσα από την ακαταπόνητη γραφίδα του κ. Δημητρίου, μακριά από υπερβολές, εξωραϊσμούς και ωραιοποιήσεις, μια γυναίκα που κατάφερε να μετατρέψει τη φωνή σε μοίρα.
Που ανέβασε τη λυρική τέχνη από τη σφαίρα της εκτέλεσης στη σφαίρα του βιώματος, μέσα από μία πολυκύμαντη επαγγελματικά, καλλιτεχνικά, οικονομικά και προσωπικά ζωή.
Γι’ αυτό και η Μαριάννα Καλογεροπούλου, ή αλλιώς η Μαρία Κάλλας, λατρεύεται ή εξοβελίζεται, αποθεώνεται ή προκαλεί αντιπάθειες.
Αναμφίβολα όμως είναι μια χαρισματική καλλιτέχνιδα, μία από τις ταυτότητες αναφοράς στο εξωτερικό, άφθαρτη στο χρόνο.
Κυρίες και Κύριοι,
Το εξώφυλλο του βιβλίου αποτυπώνει μια γυναικεία μορφή, σε προφίλ, με το βλέμμα στραμμένο προς έναν αόρατο, αλλά βαθιά εσωτερικό ορίζοντα.
Η πόζα της δεν έχει τίποτα το επιτηδευμένο: είναι αποτέλεσμα ελέγχου, αυτογνωσίας και επίγνωσης της ίδιας της σκηνικής παρουσίας.
Είναι το βλέμμα μιας καλλιτέχνιδας που γνωρίζει ότι η τέχνη δεν είναι απλώς ήχος, ούτε απλώς εικόνα, αλλά τρόπος ύπαρξης.
Το βλέμμα αυτό συνοψίζει το περιεχόμενο του βιβλίου: τη διαδρομή από την ιδιωτική γυναίκα στη μυθική καλλιτεχνική οντότητα.
Με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τους καλλιτεχνικούς κύκλους, αλλά και τον ίδιο τον κόσμο του θεάματος, άλλοτε να την αποθέωναν και άλλοτε να την κατασπάραζαν.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο συγγραφέας δεν επιχειρεί να προστατεύσει τη μνήμη της μέσα από εξιδανίκευση, ούτε όμως και να την αποδομήσει για χάρη εντυπωσιασμού.
Επιδιώκει, και τελικά επιτυγχάνει, να φωτίσει σκοτεινές πτυχές της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής της.
Και το επιτυγχάνει γιατί το βιβλίο είναι καρπός ερευνητικής δημοσιογραφίας και λογοτεχνίας, αποτέλεσμα πολυετούς έρευνας, με προσφυγή στις πρωτογενείς πηγές, με τεκμήρια και πλήθος στοιχείων, με σημαντικές μαρτυρίες στενών φίλων και συνεργατών.
Νέα Υόρκη, Βερόνα, Ρώμη, Μιλάνο, Παρίσι, Αθήνα, Ουρανούπολη…
Βισκόντι, Σεραφίν, Χιντάλγκο, Πασολίνι, Ντί Στέφανο, Μπαστιάς…
Μητέρα, πατέρας, αδελφή, Μενεγκίνι, Ωνάσης, Κένεντι…
Σταθμοί επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, για ένα μυθικό πρόσωπο στην Ιστορία της Τέχνης του 20ου αιώνα και της Όπερας ειδικότερα, που έζησε μια από τις πιο σύντομες καλλιτεχνικές καριέρες, μόλις δύο δεκαετίες.
Δεν μακροημέρευσε ούτε ως προς τη διάρκεια ενός συμβατικού χρόνου βίου, ο οποίος σταμάτησε στα 54 χρόνια.
Αυτή όμως η ζωή της Κάλλας υπήρξε συναρπαστική, με πλούσιες εναλλαγές, απορρίψεις, πικρίες αλλά και περιόδους λαμπρής αναγνώρισης, δόξας και βαθύτατης ικανοποίησης.
Με λάθη και αδυναμίες, με ανταγωνισμούς και απέραντες φιλοδοξίες.
Πάντως, όπως υποστηρίζει και ο συγγραφέας, το φαινόμενο Μαρία Κάλλας συνοψίζεται, από κάθε άποψη, μέσα σε 3 μόνο πενταετίες, 1950-1954, 1955-1959 και 1960-1964.
Πενταετίες στις οποίες συμβαίνουν όλα τα κορυφαία γεγονότα της καλλιτεχνικής της μοναδικότητας και της προσωπικής της ζωής.
Ως προς την καλλιτεχνική της μοναδικότητα, η Κάλλας αναγνωρίστηκε, θαυμάστηκε και δοξάστηκε από σπουδαίες προσωπικότητες της τέχνης και των γραμμάτων.
Επέδειξε επαγγελματισμό, εργατικότητα και αφοσίωση στη διδαχή.
Από τα παιδικά χρόνια, από μαθητευόμενη στην προσπάθεια και στην επιμονή, μέχρι τη στιγμή που κατακτά την παγκόσμια σκηνή, βλέπουμε μια πορεία όπου η τέχνη δεν αποτελεί επιλογή, αλλά αναγκαιότητα.
Το βιβλίο παρουσιάζει τη Μαρία, το κορίτσι που αγωνίστηκε, που δούλεψε αδιάκοπα, που ασκήθηκε, που σε κάθε βήμα της έπρεπε να αποδείξει τον εαυτό της.
Και δίπλα της παρουσιάζει την Κάλλας, τη γυναίκα που ανέλαβε, συνειδητά, το βάρος του ονόματός της.
Η μεγάλη δύναμη του βιβλίου είναι ότι δεν εγκλωβίζεται στη γοητεία της διασημότητας.
Δεν ενδιαφέρεται για τον μύθο ως εντύπωση, αλλά για την αλήθεια που τον γεννά.
Μελετά τις ιστορικές μαρτυρίες, την εξέλιξη της φωνής, την παιδαγωγική της διαδρομή, την αισθητική της ωριμότητα και, βεβαίως, τις μεγάλες στιγμές της παγκόσμιας καριέρας της.
Μέσα στις σελίδες αναλύεται το πώς κατόρθωσε να μεταμορφώσει την όπερα από έναν χώρο υψηλής αισθητικής, σε έναν χώρο βαθιάς ανθρώπινης συγκίνησης.
Και αυτό είναι, ίσως, το μεγαλύτερο καλλιτεχνικό επίτευγμά της: η Κάλλας δεν τραγουδούσε για να εντυπωσιάσει.
Τραγουδούσε για να αφηγηθεί.
Στις κορυφαίες της ερμηνείες, από τη «Μήδεια» μέχρι τη «Νόρμα», από τη «Τόσκα» μέχρι τη «Σάντα», η φωνή της δεν ήταν ένας όμορφος ήχος, αλλά ένα δραματικό σώμα.
Άλλαζε χρώμα, έκταση και πυκνότητα.
Σφιγγόταν, ράγιζε και απογειωνόταν, ανάλογα με την ψυχική ένταση που έπρεπε να αποδοθεί.
Δεν ερμήνευε χαρακτήρες, γινόταν οι χαρακτήρες.
Γι’ αυτό και σήμερα, δεκαετίες μετά τις τελευταίες της εμφανίσεις, οι ερμηνείες της μιλούν σε κάτι βαθύτερο από την αισθητική, μιλούν στην εμπειρία της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ως προς την οικογενειακή της ζωή, η παιδική ηλικία της υπήρξε τραυματική, καταπιεστική στη διαμόρφωση του ψυχισμού και του χαρακτήρα της, πληγή που δεν ξεχνούσε και δεν έπαυε να παραδέχεται και να ξύνει.
Ενδεικτική, η σχέση οδύνης και μίσους με τη μητέρα της, Ευαγγελία Δημητριάδη, γεννημένη στη Στυλίδα, το 1894, και οι δημόσιες καταγγελίες ανθρωποφαγίας μάνας – κόρης – αδελφής.
Όπως αναφέρει η μητέρα της στο βιβλίο Κάλλας, η κόρη μου: «…η Μαρία γεννήθηκε την ώρα μιας θύελλας και σήμερα μου φαίνεται συμβολικό, γιατί έκτοτε δεν έπαψε να αποτελεί η ίδια μια εστία θύελλας.»
Το ίδιο θυελλώδης ήταν και η προσωπική της ζωή.
Οι αφηγήσεις των τριών πρωταγωνιστών, δηλαδή της Κάλλας και των δύο συντρόφων της, του Μενεγκίνι και του Ωνάση, διαφέρουν, με διάφορες εκδοχές των γεγονότων.
Προστατευόμενο ταλέντο, ερωμένη, χορηγός, σύζυγος, προστάτης, μέντορας, διαχειριστής των οικονομικών της, κατάκτηση διεθνούς κύρους, τρόπαιο υψηλής συμβολικής αξίας και πολιτισμού.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, σε μία έκρηξη αυτοκριτικής, η ίδια υποστηρίζει:
«Ματώνει η καρδιά μου όταν σκέφτομαι τη ζωή μου ως τώρα. Λογαριάζω τον χαμένο χρόνο που σπατάλησα σε μάταια πράγματα – ευχάριστα απλώς, εύκολα και αμέριμνα, μεγάλης ευσυνειδησίας, ένα ανεσκόρπισμα, ένα ροκάνισμα της ζωής μου, όταν αναλογίζομαι τα λάθη μου, την τεμπελιά μου, την αδυναμία μου να ζήσω μόνη. Την αποτυχία μου να κατορθώσω μια κοινωνική οικογενειακή ζωή είτε με τη μητέρα μου και τον πατέρα μου είτε με τον Μενεγκίνι, τον Ωνάση και όποιο άλλο. Αποτυχία τρία στα τρία.»
Κυρίες και Κύριοι,
Προσωπικά, από το βιβλίο αυτό, που περιέχει απίστευτες σε όγκο και ποικιλία πληροφορίες, έγινα σοφότερος.
Η ξενάγηση στις σελίδες του είναι απλή και ζωντανή, συναρπαστική και χρήσιμη, αφηγηματική και διδακτική.
Γι’ αυτό το λόγο εύχομαι ολόψυχα το ανά χείρας βιβλίο να βρει την ανταπόκριση που προσδοκά ο συγγραφέας κ. Μιχάλης Δημητρίου.
Δείτε φωτογραφίες από την εκδήλωση:
Σημείωση: Τα σχόλια που εμφανίζονται κάτω από τα άρθρα αποτελούν προσωπικές απόψεις των χρηστών που τα δημοσίευσαν και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις θέσεις ή απόψεις του Lamianow.gr.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, σχόλια που έχουν διατυπωθεί δημόσια σε κοινωνικά δίκτυα ενδέχεται να εμφανίζονται κάτω από τα άρθρα, όταν έχουν δημοσιευθεί κάτω από σχετικές αναρτήσεις του ίδιου άρθρου. Το Lamianow.gr δεν φέρει ευθύνη για το περιεχόμενο αυτών των σχολίων.
Αν κάποιο σχόλιο θεωρείτε ότι παραβιάζει δικαιώματα, είναι προσβλητικό ή έχει αποσυρθεί από την αρχική του πηγή, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο lamianow.gr@gmail.com για την άμεση αφαίρεσή του.