Αυξημένες δυνατότητες για τη μελέτη του καρκίνου του μαστού και την αποτελεσματικότερη δοκιμή νέων φαρμάκων παρέχει η έρευνα ενός νεαρού Έλληνα επιστήμονα της διασποράς, ο οποίος ανέπτυξε το καλύτερο μέχρι σήμερα ζωικό μοντέλο.
Ο μεταδιδακτορικός ερευνητής Γιώργος Σφλώμος (φωτογραφία) και οι συνεργάτες του στην Ομοσπονδιακή Πολυτεχνική Σχολή της Λωζάννης (EFPL), οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα βιολογίας καρκίνου Cancer Cell, κατάφεραν να αναπαραστήσουν πιο πιστά από ποτέ τον ανθρώπινο καρκίνο του μαστού σε ποντίκια. Πρόκειται –από βιολογική άποψη– για το πιο ρεαλιστικό μοντέλο της νόσου σε πειραματόζωα διεθνώς.
Ο καρκίνος του μαστού είναι η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο και εμφανίζεται σε μία γυναίκα στις οκτώ. Εκδηλώνεται σε διάφορες μορφές, αλλά μία είναι η συχνότερη (περίπου τα τρία τέταρτα των συνολικών περιστατικών): ο καρκίνος που είναι θετικός για υποδοχείς οιστρογόνων.
Παρόλο που είναι συχνός, αυτός ο καρκίνος είναι δύσκολο να μελετηθεί, επειδή τα ζώα στα οποία δοκιμάζονται νέα φάρμακα δεν αντανακλούν πιστά την κλινική εικόνα της νόσου στους ανθρώπους. Αποτέλεσμα αυτού είναι ότι το 90% των νέων αντικαρκινικών φαρμάκων αποτυγχάνουν, καθώς τα πειραματόζωα στα οποία γίνονται οι δοκιμές δεν διαθέτουν την ίδια πολύπλοκη βιολογία των όγκων του ανθρώπινου μαστού. Έτσι, όχι σπάνια, ενώ ένα φάρμακο φαίνεται να «πιάνει» στα ζώα, στη συνέχεια, όταν δοκιμάζεται σε ασθενείς, δεν έχει κανένα αποτέλεσμα, κι έτσι οι ερευνητικές προσπάθειες να πρέπει να αρχίσουν από την αρχή.
Στους μαστούς των ζώων, συνήθως ποντικιών, εμφυτεύονται καρκινικοί όγκοι από ανθρώπινο στήθος. Όμως αυτά τα ξενομοσχεύματα (οι μεταμοσχεύσεις ανθρώπινου ιστού) αποτυγχάνουν, όταν πρόκειται για καρκίνους θετικούς σε υποδοχείς οιστρογόνων, επειδή τα ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα, μετά την εισαγωγή τους στο ζώο,δεν πολλαπλασιάζονται και πεθαίνουν. Έτσι δεν είναι δυνατό να μελετηθεί σωστά η νόσος.
Η ομάδα του Σφλώμου, υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας Κάθριν Μπρίσκεν, κατάφερε να βρει τρόπο ώστε το ανθρώπινο ξενομόσχευμα να μην καταστρέφεται. Όπως ανακαλύφθηκε, το «κλειδί» είναι οι γαλακτοφόροι αγωγοί του ποντικιού, οι οποίοι παρέχουν ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για την κανονική ανάπτυξη μέσα στο ποντίκι των ανθρώπινων όγκων.
Έτσι, μεταμοσχεύοντας ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα στους γαλακτοφόρους αγωγούς του ζώου, για πρώτη φορά βελτιώνεται κατά πολύ η επιβίωση των κυττάρων που έχουν ληφθεί από όγκους θετικούς για υποδοχείς οιστρογόνων, οπότε μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματική δοκιμή νέων φαρμάκων. Οι ερευνητές το επιβεβαίωσαν αυτό με κύτταρα καρκινοπαθών. Όταν μεταμοσχεύθηκαν σε ποντίκια, οι όγκοι στα ζώα μιμούνταν πλέον πιστά την ιστοπαθολογία και την μοριακή βιολογία των ασθενών.
Όπως δήλωσε ο Σφλώμος, «με αυτή τη σημαντική ανακάλυψη, η ασθένεια του καρκίνου του μαστού, η εξέλιξή της και οι μεταστάσεις μπορούν πλέον να μελετηθούν. Για πρώτη φορά, είμαστε τώρα σε θέση να μελετήσουμε –σε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο– κρίσιμους παράγοντες, όπως η δράση των ορμονών και οι μοριακές αντιδράσεις στις θεραπείες. Ακόμη πιο σημαντικό, το νέο ζωικό μοντέλο ανοίγει νέες ευκαιρίες όχι μόνο για την ανάπτυξη, αλλά και για την αξιολόγηση νέων θεραπειών για τον καρκίνο του μαστού».
Ο Σφλώμος σπούδασε Βιοχημεία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, όπου επίσης έκανε μεταπτυχιακά στη βιοτεχνολογία. Πήρε το διδακτορικό του από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) στην Κρήτη και από το 2012 διεξάγει μεταδιδακτορική έρευνα στο Ελβετικό Ινστιτούτο Πειραματικής Έρευνας για τον Καρκίνο (ISREC) του EFPL, με έμφαση στην μοριακή και κυτταρική ογκολογία, ιδίως σε σχέση με τον καρκίνο του μαστού.
