Οι αυξημένοι φόροι και οι περικοπές σε ΕΚΑΣ, που έχουν ήδη αρχίσει από αυτόν τον μήνα και θα συνεχιστούν τον Αύγουστο σε βάρος των επικουρικών συντάξεων, αποτελούν μόνο τις πρώτες “στάλες” της “νεροποντής” μέτρων που πρέπει να φέρει η κυβέρνηση από Σεπτέμβριο, βάσει όσων προβλέπει το “συμπληρωματικό Μνημόνιο” που υπέγραψε τον περασμένο Ιούνιο, “πνίγοντας”, έτσι, κάθε δυνατότητα ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.
Το κόστος το οποίο πρέπει να πληρώσουν οι επαγγελματίες είναι διπλό, διότι την ίδια ώρα που ως επιχειρηματίες επιβιώνουν οικονομικά από την εγχώρια ζήτηση, κερδίζοντας λιγότερα από την πτώση της καταναλωτικής δύναμης των συνταξιούχων και των μισθωτών (λόγω της μείωσης των αποδοχών τους), θα κληθούν να καταβάλλουν περισσότερα για εισφορές στα ταμεία κύριας ασφάλισής τους και στον ΕΟΠΥΥ.
Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση πρέπει στο τελευταίο τετράμηνο (Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος) του τρέχοντος έτους:
– Να θεσπίσει νέο μίνι-ασφαλιστικό με επιπλέον εισφορές, τις οποίες πρέπει να καταβάλλουν οι αυτοαπασχολούμενοι και οι αγρότες (“μεταφορά” των επιχειρηματιών του τουριστικού τομέα στον ΟΓΑ, αύξηση εισφορών υγείας για τους επιστήμονες και τους αγρότες)
– Να εφαρμόσει 5 εγκυκλίους που προέρχονται από τον νόμο Κατρούγκαλου, που ισχύει από τις 12/5/2016 (εισφορές υπέρ ΕΤΕΑ, μειώσεις σε εφάπαξ και επικουρικές συντάξεις, συμψηφισμοί με χρέη, χαμηλές προσωρινές συντάξεις).
– Παράλληλα, το υπ. Εργασίας, σε συνεργασία με το ΥΠΟΙΚ, θα πρέπει να ετοιμάσει τους όρους για τον υπολογισμό των εισφορών της κύριας ασφάλισης και της υγειονομικής περίθαλψης των ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών από 1/1/2017 με βάση το εισόδημα που δήλωσαν στην Εφορία φέτος για το 2015.
– Να θεσμοθετήσει το νέο εργασιακό στον ιδιωτικό τομέα, το οποίο αποτελεί προαπαιτούμενο της 2ης αξιολόγησης (διευκόλυνση ομαδικών απολύσεων, αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο και στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας).
Νέα ασφαλιστικά βάρη σε αγρότες – επαγγελματίες
Το “συμπληρωματικό Μνημόνιο” προβλέπει ότι πρέπει η κυβέρνηση να προχωρήσει σε δύο νέες βασικές παρεμβάσεις στο καθεστώς των εισφορών που καταβάλλουν οι επαγγελματίες, οι νέες επιστήμονες (μηχανικοί, γιατροί, δικηγόροι) και οι αγρότες:
– Στην κατάργηση της δυνατότητας των ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων σε περιοχές κάτω των 2.000 κατοίκων να είναι ασφαλισμένοι στον ΟΓΑ και όχι στον ΟΑΕΕ.
Αυτό σημαίνει πως η συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων δεν θα μπορεί να υπαχθεί στο σχετικά ευνοϊκό καθεστώς που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου για τους ασφαλισμένους του ΟΓΑ από 1/1/2017, δηλαδή στη σταδιακή μετάβαση στον συντελεστή 20% επί του καθαρού δηλωτέου εισοδήματός τους το 2022 (για χάρη του τομέα κύριας ασφάλισής τους).
Έτσι, οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων στις αραιοκατοικημένες αγροτικές περιοχές θα πρέπει από 1/1/2017 να καταβάλλουν το 20% του εισοδήματος για την κύρια ασφάλισή τους και όχι το 14%, όπως θα ισχύει για το 2017 για τους ασφαλισμένους του ΟΓΑ .
– Στην εξάλειψη όλων των εξαιρέσεων που επιτρέπουν χαμηλότερες εισφορές υπέρ της υγειονομικής περίθαλψης και τη μετάβαση όλων των ασφαλισμένων στον συντελεστή 6,9% επί του καθαρού δηλωτέου εισοδήματος για τον ΕΟΠΥΥ.
Η εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου θα έπληττε δύο κατηγορίες ασφαλισμένων: Τους νέους ασφαλισμένους του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (μηχανικών, γιατρών, δικηγόρων) και τους αποφοίτους ΑΕΙ που είναι μέλη των αντίστοιχων επιστημονικών συλλόγων ή επαγγελματικών επιμελητηρίων. Αυτοί θα κατέβαλλαν για τα δύο πρώτα έτη ασφάλισης εισφορά υπέρ του ΕΟΠΥΥ 4,87% επί του εισοδήματος και για τα επόμενα τρία χρόνια εισφορά 5,91%. Αν περάσει το εν λόγω μέτρο, οι εν λόγω ασφαλισμένοι θα μεταβούν από το 2017 απευθείας στον συντελεστή 6,9%.
– Τους αγρότες οι οποίοι από 1/1/2017 έως 31/12/2017 θα υπάγονταν στο συντελεστή 4,73% επί του ασφαλιστέου εισοδήματος υπέρ του ΕΟΠΥΥ, ενώ από 1/1/2018 έως 31/12/2018 ορίζεται σε 5,84%, ενώ από το 2019 θα υπάγονταν στο 6,95%.Αν περάσει το μέτρο αυτό, οι αγρότες θα μεταβούν στον συντελεστή 6,95% από 1/1/2017.
Άμεση εφαρμογή εγκυκλίων
Την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση θα πρέπει να φέρει νέα ασφαλιστικά βάρη σε επαγγελματίες και αγρότες, θα πρέπει να εφαρμόσει εγκυκλίους που προέρχονται από τον νόμο Κατρούγκαλου, που ψηφίστηκε τον περασμένο Μάιο.
– Εισφορά 7% για το ΕΤΕΑ: Από 1/6/2016 και μέχρι 31/5/2019, το ποσοστό της μηνιαίας εισφοράς των ελεύθερων επαγγελματιών στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) υπολογίζεται σε ποσοστό 7%. Από 1/1/2017, όμως, το ποσοστό 7% της εισφοράς αυτής θα καταβάλλεται επί του εισοδήματός τους.
– Μεσοσταθμική μείωση 20% στις επικουρικές συντάξεις: Οι ήδη καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις τις οποίες λαμβάνουν οι απόμαχοι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα (εργαζόμενοι και ελεύθεροι επαγγελματίες) αναμένεται να αναπροσαρμοστούν προς τα κάτω από 1/9/2016, στην περίπτωση που το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης του δικαιούχου υπερβαίνει τα 1.300 ευρώ μηνιαίως.
– Μείωση 20% στα εφάπαξ: Για όσους έχουν καταβάλει εισφορά ύψους 4%, η εφάπαξ παροχή αποτελείται από το γινόµενο του 60% των αποδοχών επί των οποίων έγιναν οι κρατήσεις επί του δεκαδικού αριθµού των ετών ασφάλισης έως και την 31/12/2013. Ως αποδοχές για τον υπολογισμό της εφάπαξ παροχής νοείται ο μέσος όρος των τιμών των ασφαλιστικών κατηγοριών επί των οποίων επιβλήθηκαν ασφαλιστικές εισφορές υπέρ του Ταμείου κατά τα πέντε τελευταία έτη έως και την 31/12/2013. Ο νέος τρόπος καθορισμού των εφάπαξ των επαγγελματιών οδηγεί σε μεσοσταθμική μείωση της συγκεκριμένης παροχής κατά 20%.
– Προσωρινή σύνταξη στο 50% των τελευταίων αποδοχών: Ένας αυτοαπασχολούμενος ή ελεύθερος επαγγελματίας που καταθέτει τα δικαιολογητικά για σύνταξη δικαιούται πλέον ως προσωρινή σύνταξη το μισό του μέσου μηνιαίου εισοδήματος των 12 τελευταίων μηνών ασφάλισης που προηγούνται του μήνα υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης. Ως μέσο μηνιαίο εισόδημα νοείται το πηλίκο του συνόλου των τρεχουσών εισφορών κύριας ασφάλισης που καταβλήθηκαν κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο ασφάλισης, διαιρουμένου διά του 20% και στη συνέχεια διά του 12. Η προσωρινή σύνταξη που θα καταβληθεί δεν μπορεί, όμως, να είναι μικρότερη του ποσού της εθνικής σύνταξης που αντιστοιχεί σε 20 έτη ασφάλισης, δηλαδή 384 ευρώ, ούτε και να υπερβαίνει το διπλάσιο αυτής (768 ευρώ).
– Παρακρατήσεις στις συντάξεις για εξόφληση ληξιπρόθεσμων χρεών: Για ληξιπρόθεσμα χρέη από εισφορές που υπερβαίνουν τα καθορισμένα όρια (20.000 ευρώ για τον ΟΑΕΕ και 15.000 ευρώ), ο ασφαλισμένος επαγγελματίας πρέπει να πληρώσει το ποσό της οφειλής που υπερβαίνει τα παραπάνω όρια εντός δύο μηνών και τότε μόνο η συνταξιοδότησή του μπορεί να ξεκινήσει. Αν ο ασφαλισμένος, εκτός από οφειλές από ασφαλιστικές εισφορές, έχει οφειλή από αναγνώριση χρόνου ασφάλισης, οι οφειλές του δεν επιτρέπεται αθροιστικά να υπερβαίνουν το ανώτατο ποσό χρέους. Αξίζει να σημειωθεί πως το χρέος από ασφαλιστικές εισφορές παρακρατείται από το ποσό της οριστικής σύνταξης και όχι από την προσωρινή σύνταξη.
Ριζικές αλλαγές στις σχέσεις εργοδοτών – εργαζομένων
Το μπαράζ των ασφαλιστικών μέτρων τα οποία θα υποστούν οι επαγγελματίες –και προπαντός εκείνοι που απασχολούν στην επιχείρησή τους προσωπικό–, με αποκορύφωμα την καταβολή του 20% και του 6,9% του εισοδήματος για τον κλάδο της κύριας ασφάλισής τους και τον ΕΟΠΥΥ, αντίστοιχα, από 1/1/2017 έρχεται σε μια περίοδο όπου οι σχέσεις τους με τους εργαζομένους αναμένεται να διαταραχθούν.
“Θρυαλλίδα” της επερχόμενης αναταραχής στις εργασιακές σχέσεις θα είναι το νέο θεσμικό πλαίσιο που πρέπει να περάσει η κυβέρνηση το ερχόμενο φθινόπωρο, όπως προβλέπει το “συμπληρωματικό Μνημόνιο”.
Δύο είναι τα βασικά “όπλα” τα οποία θα χρησιμοποιήσει το υπ. Εργασίας: το πόρισμα που ετοιμάζει η διεθνής επιτροπής εμπειρογνωμόνων (την οποία συνέστησαν η κυβέρνηση και οι “θεσμοί”) για τις 13 Σεπτεμβρίου και η κοινή δήλωση των κοινωνικών εταίρων (ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ), την οποία υπέγραψαν στις 19 Ιουλίου.
Τέσσερα είναι τα μεγάλα “μέτωπα ” της διαπραγμάτευσης κυβέρνησης-“θεσμών” για το νέο εργασιακό:
Κατώτατος μισθός
– Το ΔΝΤ πιέζει για μείωση του εθνικού κατώτατου μισθού του ανειδίκευτου εργάτη κάτω από το επίπεδο των 586 ευρώ, όπου βρίσκεται σήμερα.
– Η κυβέρνηση βάζει “βέτο” σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αν και κύκλοι της δεν αποκλείουν το έσχατο σενάριο να θεσμοθετηθεί η δυνατότητα για χαμηλότερες των 586 ευρώ κατώτατες αμοιβές σε ειδικές περιπτώσεις συλλογικών συμβάσεων που θα υπογράφονται μεταξύ εργοδοτών-εργαζομένων σε επιχειρήσεις με αντικειμενικά “διεγνωσμένα ” οικονομικά προβλήματα.
Συλλογικές συμβάσεις
– Οι “θεσμοί υποστηρίζουν την εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας, σύμφωνα με την οποία ο εθνικός κατώτατος μισθός θα καθορίζεται από την κυβέρνηση (και από τις συλλογικές διαπραγματεύσεις μεταξύ ΓΣΕΕ – εργοδοτικών οργανώσεων), ενώ οι επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις υπερισχύουν των κλαδικών συμβάσεων.
– Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι ο εθνικός κατώτατος μισθός θα πρέπει να καθορίζεται από τη ΓΣΕΕ και τις εργοδοτικές οργανώσεις (ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ) και πως οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις θα πρέπει να υπερισχύουν των επιχειρησιακών συμβάσεων.
Ομαδικές απολύσεις
– Οι “θεσμοί” πιέζουν για την απεμπλοκή του κράτους από την απόφαση για ομαδικές απολύσεις και την αύξηση του επιτρεπόμενου ποσοστού τους από το 5% στο 10%, όπως ισχύει στα άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
– Το υπ. Εργασίας φέρεται να είναι ανοιχτό στο ενδεχόμενο να περάσει η κρατική “εμπλοκή” στην απόφαση για ομαδικές απολύσεις σε κάποιον άλλο δημόσιο φορέα (π.χ., Οργανισμό Διαμεσολόβασης και Διαιτησίας, ΟΜΕΔ), αλλά δεν συμφωνεί στην αύξηση του ποσοστού των ομαδικών απολύσεων σε επιχειρήσεις με 100-300 εργαζομένους από 5% σε 10%.
Συνδικαλιστικός νόμος
Το υπ. Εργασίας δέχεται να “εκδημοκρατήσει” τη συνδικαλιστική δράση με δύο βασικά μέτρα:
– Τη μείωση (ή ακόμα και κατάργηση) της κρατικής χρηματοδότησης προς τα συνδικάτα
– Την αλλαγή των διαδικασιών κήρυξης απεργιών. Σύμφωνα με το βασικό σκεπτικό του υπ. Εργασίας, όσο μικρότερη είναι μια επιχείρηση, τόσο λιγότερο αποφασιστικό ρόλο πρέπει να παίζει το διοικητικό συμβούλιο ενός συλλόγου εργαζομένων μιας επιχείρησης στην απόφαση κήρυξης μιας απεργίας.
