Δύο έφηβες και μία 9χρονη μαθήτρια με ξυραφιές στα χέρια και τα πόδια είναι τα πρώτα καταγεγραμμένα θύματα του διεστραμμένου παιχνιδιού στην Ελλάδα που σήμαναν συναγερμό στις Αρχές.130 κρούσματα ερευνώνται στη Ρωσία, την πηγή της εφαρμογής, ενώ δεκάδες είνα οι καταγεγραμμένες υποθέσεις σε Βραζιλία, Χιλή, αλλά και Σερβία και Ρουμανία, καθώς ο φονικός «ιός» που προτρέπει στην αυτοχειρία εξαπλώνεται με ταχύτητα αστραπής
Μια μαθήτρια μόλις 9 χρονών στο Ηράκλειο της Κρήτης, μια 15χρονη στην Κατερίνη και μια σχεδόν συνομήλική της στη Θεσσαλονίκη συνθέτουν τον κατάλογο με τα μέχρι στιγμής χτυπήματα της «Μπλε Φάλαινας» στην Ελλάδα.
Είναι μια «πρόκληση», μια εξωφρενική ανοησία που μεταδίδεται μέσω Διαδικτύου, εφαρμογών για κινητά τηλέφωνα και social media. Κι όμως, παρά τον θόρυβο και την κινητοποίηση διαφόρων φορέων -στους οποίους δεν περιλαμβάνεται ακόμη το υπουργείο Παιδείας- η «Φάλαινα» επεκτείνει τη δράση της, πλέοντας ανενόχλητη σε έναν ωκεανό πιθανών θυμάτων που μοιάζει απέραντος.
Κατ’ όνομα και μόνο, το «Blue Whale Challenge» είναι παρόμοιο π.χ. με το «Ice Bucket Challenge» ή το «Mannequin Challenge» κ.λπ., αλλά απείρως πιο διαστροφικό και θανάσιμα επικίνδυνο. Οι σχετικές φωτογραφίες είναι αποκρουστικές, προκαλούν θλίψη και αγωνία: άγουρα παιδικά μέλη, ξυραφιασμένα άτσαλα. Πήχεις χεριών, πόδια κ.λπ. χαραγμένα, γεμάτα φρέσκες πληγές και ξεραμένο αίμα. Και αυτό υποτίθεται ότι είναι το πρώτο στάδιο της «πρόκλησης», η πρώτη δοκιμασία της μύησης. Ποια είναι αυτά τα παιδιά; Τι θα μπορούσε να τα δελεάζει, να τα γοητεύει ώστε να φτάνουν στο σημείο να βλάπτουν τόσο βάναυσα τον εαυτό τους; Ποια έλξη, τι είδους ακατανίκητο υπνωτισμό ασκεί πάνω τους η προοπτική της αυτοκτονίας; Ο εφιάλτης, προς το παρόν, φαντάζει ασύμμετρος, όπως σχεδόν καθετί νοσηρό που ξεπηδά από το Ιντερνετ. Και ως εκ τούτου επικρατεί σύγχυση ως προς την αληθινή έκταση της επιδημίας που φέρνει η «Μπλε Φάλαινα», η οποία παρεμπιπτόντως χρησιμοποιείται ως σύμβολο επειδή υποτίθεται πως είναι από τα ελάχιστα θηλαστικά ή ίσως το μόνο που κόβει μόνη του το νήμα της ζωής του, εφορμώντας σε κάποια παραλία όπου και ξεψυχά.
Εφηβοι, τα περισσότερα θύματα
Τα περισσότερα θύματα είναι έφηβοι που έχουν φτάσει έως την αυτοχειρία παίζοντας αυτό το παιχνίδι. Διότι το παιδί, ο έφηβος -οποιοσδήποτε ακολουθεί πιστά τις οδηγίες του «καθοδηγητή» και προχωρά βαθύτερα στην «πρόκληση»- καλείται να φέρει εις πέρας επιτυχώς τις αυτοκαταστροφικές αποστολές που του ανατίθενται στο πλαίσιο του εθιστικού παιχνιδιού… Υστερα από 50 ημέρες, σε μια μαύρη πεντηκοστή για το θύμα του αόρατου εγκληματία, ανακοινώνεται η ημερομηνία του θανάτου του. Και, βάσει σχεδίου, έρχεται η στιγμή της υπέρτατης δοκιμασίας, δηλαδή της αυτοκτονίας.
Αφού τα παιδιά ξεκινούν χαρακώνοντας το σώμα τους, γράφοντας με το αίμα τους διάφορα συνθήματα ή σχεδιάζοντας τη «Φάλαινα», πιστοποιούν τη δράση τους με φωτογραφίες που στέλνουν στον «καθοδηγητή». Εκείνος τους ζητά να προχωρήσουν πιο βαθιά στον πόνο. Η άκρα μυστικότητα είναι όρος απαρέγκλιτος, γι’ αυτό και η διαδικασία εξελίσσεται εν αγνοία των μεγαλύτερων. Αλλωστε το παιχνίδι προβλέπει συντριπτικές τιμωρίες για όσους αποκαλύψουν τα απόρρητα της ιεροτελεστίας του αίματος. Εάν οι παίκτες δειλιάσουν, το «αφεντικό» απειλεί ότι θα εξολοθρεύσει τα αγαπημένα πρόσωπα των θυμάτων, αφού έχει φροντίσει να μάθει τα πάντα γι’ αυτά και τις οικογένειές τους.
Από τα σπλάχνα της «Μπλε Φάλαινας» δεν υπάρχει διαφυγή. Το κήτος καταπίνει οριστικά εκείνον που θα κάνει το λάθος να δηλώσει πως είναι διατεθειμένος να φτάσει την «πρόκληση» έως το τέλος.
Οι ψυχολόγοι μέχρι στιγμής δεν έχουν να παρουσιάσουν μια πειστική εξήγηση για το φαινόμενο. Λένε βέβαια ότι η «Φάλαινα» ψαρεύει θύματα απλώνοντας δίχτυα παντού και, επί της ουσίας, μόνο ελάχιστα πιάνει. Αυτοί που παγιδεύονται πιθανότατα είναι ήδη ψυχικά διαταραγμένοι, έχουν ούτως ή άλλως αυτοκτονικές τάσεις, φανερές ή εν υπνώσει, τις οποίες ενεργοποιεί με διαβολική ευστοχία ο εγκληματίας «καθοδηγητής».
H 16χρονη Ρωσίδα Βερόνικα Βόλκοβα, από τα πρώτα θύματα του διεστραμμένου διαδικτυακού παιχνιδιού, αυτοκτόνησε πέφτοντας από την ταράτσα πολυκατοικίας και ολοκληρώνοντας με τραγική κατάληξη τον κύκλο των 50 ημερών που διαρκεί η πρόκληση της «Μπλε Φάλαινας»
Ο εγκέφαλος του κακού
Στην τρέχουσα φάση δεν είναι σαφές πόσες αυτοχειρίες επήλθαν εξαιτίας της «Φάλαινας». Μόνο στη Ρωσία διερευνώνται περίπου 130 υποθέσεις με τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του αποκρουστικού παιχνιδιού. Σε συναγερμό λόγω αντίστοιχων κρουσμάτων είναι χώρες όπως η Ρουμανία, η Σερβία, αλλά και στην άλλη άκρη του πλανήτη, η Βραζιλία, η Χιλή, η Αργεντινή κ.ά. Ωστόσο, η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που έχει προσβληθεί από τον ιό. Καταγγελίες, αποκαλύψεις και προειδοποιητικές εκκλήσεις ακούγονται σχεδόν από κάθε γωνιά της Ευρώπης, καθώς και από τις ΗΠΑ.
Ενας Ρώσος 21 ετών, ονόματι Φιλίπ Μπουτέικιν, φέρεται ως ο εμπνευστής του παιχνιδιού και βασικός χειραγωγός των θυμάτων. Εχει συλληφθεί και κρατείται σε φυλακή της Αγίας Πετρούπολης, ενώ υποτίθεται πως έχει ομολογήσει ότι οδήγησε στην αυτοκτονία 17 εφήβους. Δηλώνει ότι δεν έχει κανένα πρόβλημα να πεθάνει και ο ίδιος, ενώ για τα θύματά του μόνο περιφρόνηση τρέφει, αποκαλώντας τα «βιολογικά απόβλητα» και εξηγώντας ότι «αυτά τα άτομα δεν ήταν άνθρωποι, δεν αντιπροσώπευαν την παραμικρή αξία για την κοινωνία. Μόνο κακό έκαναν. Καθάρισα την ανθρώπινη κοινότητα από δαύτους. Εξάλλου πέθαναν ευτυχείς. Τους έδινα ό,τι δεν είχαν στην πραγματική τους ζωή: ζεστασιά, κατανόηση, διασυνδέσεις».
Ανεξάρτητα από το τι θα αποφασίσει η ρωσική δικαιοσύνη για τον Μπουτέικιν -εφόσον τεκμηριωθεί το κατά συρροήν έγκλημά του-, αυτό που προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, και μάλιστα διεθνώς, είναι το γεγονός ότι τα κρούσματα αυτοβασανισμού ή και αυτοκτονίας εφήβων εξακολουθούν να πολλαπλασιάζονται.
Προκλητική στάση κρατά ο φερόμενος ως εμπνευστής του διεστραμμένου παιχνιδιού Φιλίπ Μπουτέικιν, ο οποίος κρατείται σε φυλακή της Αγίας Πετρούπολης. Ο 21χρονος φοιτητής Ψυχολογίας, που δηλώνει ότι «καθάρισε τον κόσμο από βιολογικά απόβλητα», δέχεται αμέτρητες επιστολές από νεαρές κοπέλες που του εκφράζουν τον παθιασμένο έρωτά τους
Επιστολές στη φυλακή
Ο εγκέφαλος της φονικής «Φάλαινας» παραμένει αποκομμένος και ανενεργός, πίσω από τα κάγκελα, φαίνεται όμως ότι υπάρχουν πυρήνες που συνεχίζουν το έργο του. Και είτε ήταν αυτός ο αρχικός υπαίτιος της όλης καταστροφής είτε όχι, στη φυλακή λαμβάνει αμέτρητες επιστολές από νεαρά κορίτσια που του εκφράζουν τον παθιασμένο έρωτά τους. Γι’ αυτόν, τον πρώην φοιτητή Ψυχολογίας που αποβλήθηκε από το πανεπιστήμιό του λόγω ανάρμοστης συμπεριφοράς και ενδέχεται να είναι ένας αιμοσταγής, ένας εντελώς αδίστακτος μακελάρης – έστω και σκοτώνοντας διά χειραγώγησης και μακρόθεν.
Το «Blue Whale Challenge» καταχωρίζεται στην κατηγορία των διαδικτυακών παιχνιδιών αυτοκτονίας, στην οποία περιλαμβάνονται παρανοϊκά αποκυήματα που όλα κατατείνουν στον αυτοτραυματισμό, στον αυτοβασανισμό, στη σαδομαζοχιστική πρόκληση πόνου έναντι ενός φευγαλέου, αόριστου ή και εντελώς ανύπαρκτου επάθλου. Ομως δεν είναι το μόνο, ούτε το πρώτο.
■ «Choking game»: Το «Παιχνίδι της λιποθυμίας» έχει να κάνει με την εσκεμμένη πρόκληση ασφυξίας. Ο πνιγόμενος υποτίθεται ότι γεύεται την ακραία ηδονή που προσφέρει η ακροβασία στο μεταίχμιο ζωής και θανάτου, καθώς εκμηδενίζεται η παροχή οξυγόνου στα ζωτικά του όργανα, κάτι που επιφέρει αυξημένη έκκριση των ορμονών ευφορίας, αδρεναλίνης κ.λπ. Οσοι όμως έχουν δει την κινηματογραφική «Αυτοκρατορία των Αισθήσεων», μια μνημειώδη ταινία του Ναγκίσα Οσιμα στην οποία παρουσιαζόταν το συγκεκριμένο κόλπο ως διεγερτικό για τη μεγιστοποίηση της ερωτικής έκστασης κατά τη διάρκεια του σεξ, σίγουρα θυμούνται και το τραγικό τέλος του ήρωα. Παρ’ όλα αυτά, οι έφηβοι που πεθαίνουν σχεδόν καθημερινά κάπου στον κόσμο, παίζοντας με τα όρια του στραγγαλισμού, δεν είναι κατ’ ανάγκη γνώστες του ιαπωνικού κινηματογράφου.
■ «Οι Νεράιδες της Φωτιάς» παρασύρουν παιδιά να παίξουν με το υγραέριο στο σπίτι τους. Πολλά από αυτά καταλήγουν στην Εντατική κάποιου νοσοκομείου με βαριά εγκαύματα.
■ Στο «Knockout game» ο παίκτης οφείλει να επιτεθεί, εντελώς απροειδοποίητα σε κάποιον άλλον και να τον ξυλοκοπήσει όσο πιο άγρια μπορεί.
■ Το «Pussy slap» είναι κάτι ανάλογο, αλλά αφορά παίκτριες θηλυκού γένους, καθώς η ειδική αποστολή είναι το ράπισμα μέχρις αιμορραγίας των γυναικείων γεννητικών οργάνων.
Αλλη μία νεαρή Ρωσίδα που λίγες μέρες προτού αυτοκτονήσει, πόσταρε selfie…
Συστάσεις για προσοχή και ψυχραιμία
Τα παιχνίδια κατανάλωσης αλκοόλ πέρα από κάθε όριο έλκουν την καταγωγή τους από τα οργιώδη μαθητικά και φοιτητικά πάρτυ. Μοιάζει λοιπόν αναμενόμενο ότι κάποτε θα επεκτείνονταν και στο Διαδίκτυο. Ακριβώς όμως επειδή είναι τόσο κοινά και διαδεδομένα, παραμένουν και εξαιρετικά επικίνδυνα. Τα αυτοκαταστροφικά παιχνίδια γνωρίζουν τεράστια άνθηση στο ανεξέλεγκτο Διαδίκτυο, είναι πάμπολλα και εμφανίζονται με διάφορες μορφές, καταλλήλως προσαρμοσμένα για φορητές συσκευές, ως εφαρμογές ή και δωρεάν, με ελεύθερη online πρόσβαση. Ωστόσο, κανένα δεν φαίνεται να ασκεί την ολέθρια έλξη της «Μπλε Φάλαινας». Και αυτό είναι το πρόβλημα, ακριβώς διότι δεν μπορεί να δοθεί κάποια εύλογη ερμηνεία.
Οι διάσπαρτες, αλλά ανησυχητικές αναφορές κρουσμάτων της «Μπλε Φάλαινας» στην Ελλάδα έχει υποχρεώσει ήδη λειτουργούς σε ιδιωτικά, κυρίως, σχολεία να επιστήσουν την προσοχή σε μαθητές και γονείς σχετικά με την άγνωστη απειλή. Στους δικαίως θορυβημένους Ελληνες γονείς προσπάθησε να αποκριθεί το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας. Οι υπεύθυνοι του Κέντρου συνιστούν ιδιαίτερη προσοχή και ψυχραιμία, αφού ενδεχόμενη κρίση υστερίας εκ μέρους των γονέων ενδέχεται να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα.
Η υπερβολή των γονέων, δηλαδή, είναι πολύ πιθανό να εξάψει την περιέργεια των μικρότερων. Συνιστάται επίσης η ενημέρωση της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της ΕΛ.ΑΣ., είτε τηλεφωνικώς στο 11188, είτε με ηλεκτρονικό μήνυμα στο ccu@cybercrimeunit.gov.gr. Υπάρχει επίσης ο ψηφιακός φρουρός Cyberkid, που λειτουργεί σαν ασπίδα προστασίας από κακόβουλα apps για smartphones.
Η «Φάλαινα», σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι είναι πολύ ύπουλη και πανούργα, καθώς τα ίχνη της δράσης της εντοπίζονται από ορισμένους όχι μόνο σε αυτές καθαυτές τις επιθέσεις της, αλλά ακόμα και σε ένα δημοφιλές νεανικό σίριαλ και σε μία από τις τελευταίες ιστορίες τρόμου του Στίβεν Κινγκ. Συγκεκριμένα, χτυπητές ομοιότητες με το παιχνίδι, με την έννοια ότι οι έφηβοι εξοικειώνονται με την ιδέα της αυτοκτονίας ή και διακριτικά ωθούνται προς αυτήν, υπάρχουν στη σειρά «13 Reasons Why» («13 λόγοι») μέσω της συνδρομητικής πλατφόρμας Netflix. Κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας είναι μια 17χρονη, η οποία αυτοκτονεί αφήνοντας πίσω της 13 κασέτες στις οποίες εξηγεί τους λόγους της πράξης της. Με άξονα τη διήγησή της, ο θεατής εκτίθεται σε κάθε είδους βίαιη και παραβατική πράξη, γνωρίζοντας ήδη την κατάληξη, η οποία δεν διαφέρει σημαντικά από τις απαιτήσεις που προβάλλει η «Φάλαινα» από τα θύματά της.
Οσο για τον «μετρ του τρόμου», τον θρυλικό Στίβεν Κινγκ, στο τελευταίο μέρος της πρόσφατης τριλογίας του «End of Watch» («Το τέλος της παρακολούθησης»), κατά κάποιον τρόπο προείδε το μέλλον. Η αφήγησή του αφορά το «Fishin’ hole», ένα φανταστικό παιχνίδι που παίζεται μέσω κινητών τηλεφώνων, απευθύνεται στους λιγότερο ισχυρούς χαρακτήρες και αποσκοπεί στο να τους οδηγήσει στην αυτοκτονία. «Fishin’ hole» είναι όρος του ψαρέματος. Ισως επειδή, κατά σατανική σύμπτωση, το υγρό στοιχείο εμπνέει τα σύγχρονα ψηφιακά σαρκοβόρα. Οπως την «Μπλε Φάλαινα».
