Η εικόνα ενός μικρού μαθητή ΑμεΑ που σηκώθηκε από το αναπηρικό του αμαξίδιο και περπάτησε υποβασταζόμενος στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου στη Λαμία προκάλεσε κύμα συγκίνησης σε όλη την Ελλάδα. Για κάποιους, αυτή η πράξη εξυψώθηκε ως σύμβολο θέλησης, πίστης και υπέρβασης. Για άλλους, αποτέλεσε δείγμα μισαναπηρισμού και κοινωνικής πίεσης προς την «κανονικότητα». Η αλήθεια, όμως, ίσως βρίσκεται κάπου αλλού – πιο ανθρώπινα, πιο απλά, πιο αυθεντικά.
Σύμφωνα με τη συγκινητική εξομολόγηση της μητέρας του παιδιού στο Lamianow, ο μικρός Κωνσταντίνος είχε ένα και μόνο όνειρο: να παρελάσει όρθιος, μαζί με τους συμμαθητές του. Δεν του το επέβαλε κανείς. Δεν το έκανε για τις κάμερες. Το έκανε για εκείνον, για τη δική του ψυχή, για να τιμήσει με τον τρόπο του την πατρίδα. Ήταν μια βαθιά προσωπική στιγμή που έγινε δημόσια, όχι γιατί κάποιος την εκμεταλλεύτηκε, αλλά γιατί συγκίνησε – γιατί μας θύμισε τι σημαίνει θέληση.
Η δημόσια συζήτηση που ξέσπασε στη συνέχεια, με φωνές όπως αυτή της Έλενας Ακρίτα να μιλούν για «αποτρόπαιο δείγμα μισαναπηρισμού», είναι χρήσιμη και αναγκαία. Πράγματι, η κοινωνία μας έχει πολλές φορές εξιδανικεύσει την «υπέρβαση της αναπηρίας» ως υποχρέωση ή ως τρόπο να γίνεις «αποδεκτός». Αυτή η νοοτροπία πρέπει να αλλάξει. Όμως εξίσου επικίνδυνο είναι να θεωρούμε πως κάθε έκφραση προσπάθειας από ένα ανάπηρο άτομο είναι προϊόν κοινωνικής καταπίεσης. Γιατί έτσι, καταλήγουμε να του αφαιρούμε το δικαίωμα στην προσωπική του αφήγηση.
Η συμπερίληψη δεν είναι να πείσουμε τα άτομα με αναπηρία να μοιάσουν σε εμάς· είναι να κάνουμε χώρο για να είναι ο εαυτός τους – με τις δυνατότητές τους, τις επιλογές τους, τα όνειρά τους. Είναι να μην τους κοιτάμε με οίκτο όταν κάθονται στο αμαξίδιο, αλλά ούτε με «θεραπευτικό» ενθουσιασμό όταν σηκώνονται από αυτό. Συμπερίληψη είναι να αποδεχόμαστε όλες τις εκφράσεις της ανθρώπινης ύπαρξης χωρίς να τις ερμηνεύουμε αποκλειστικά μέσα από τα δικά μας φίλτρα και ιδεολογίες. Και κυρίως, να δίνουμε χώρο στη φωνή του ίδιου του ανθρώπου – όχι να μιλάμε πάντα εμείς για εκείνον.
Ο Κωνσταντίνος δεν έκανε κάτι «για να φανεί αρτιμελής». Έκανε κάτι για να νιώσει περήφανος. Δεν προσπάθησε να αποδείξει ότι «ξεπέρασε» την αναπηρία του, αλλά ότι μπορεί να συμμετάσχει ισότιμα – όπως εκείνος ορίζει την ισοτιμία. Και αυτό είναι η ουσία της αποδοχής: να μπορεί ο καθένας να επιλέγει πώς θέλει να σταθεί απέναντι στη ζωή, χωρίς να πρέπει να απολογηθεί ούτε στους θαυμαστές ούτε στους επικριτές.
Οι αγώνες για τα δικαιώματα των ΑμεΑ δεν είναι μόνο θεσμικοί, νομικοί ή πολιτικοί. Είναι και βαθιά ανθρώπινοι. Είναι ο αγώνας να βλέπουμε τα πρόσωπα πίσω από τις πράξεις, να ακούμε τις προσωπικές ιστορίες πριν τις ερμηνεύσουμε ιδεολογικά. Ο μικρός μαθητής της Λαμίας έγινε σύμβολο – αλλά όχι ενός πατριαρχικού, κανονιστικού κόσμου που αποθεώνει την αρτιμέλεια. Έγινε σύμβολο της δύναμης ενός παιδιού που δεν ήθελε να ξεπεράσει την αναπηρία του, αλλά να κατακτήσει μια στιγμή όρθιος – όπως την είχε φανταστεί.
Και αυτό, είναι δικαίωμά του.
Σας ευχαριστώ για όσα γράφεται χρειάζεται να ακουστούν