Με έως 3.500 κρούσματα ημερησίως και 65% εμβολιασμένους θα πετύχουμε το τείχος ανοσίας – Με πάνω από 5.000 κρούσματα πίεση στις μονάδες ΕΣΥ και τοπικά μέτρα – Πιθανή η μεγάλη διασπορά της μετάλλαξης «Δέλτα» (με ήπια νοσηρότητα) που θα μετατρέψει την COVID σε εποχική γρίπη – Σε 45 ημέρες έτοιμο το σύστημα εμβολιασμού για την τρίτη δόση
Με φθίνουσα πορεία της επιδημίας υποδέχτηκε η χώρα τον Ιούνιο -καταγράφηκε μόλις το 1/4 των κρουσμάτων και των θανάτων συγκριτικά με τον Απρίλιο- κάνοντας επιστήμονες και Πολιτεία να ευελπιστούν ότι ο κορωνοϊός τίθεται σε έλεγχο χάρη στον ταχύ εμβολιαστικό ρυθμό των περίπου 100.000 χορηγούμενων δόσεων ημερησίως. Το 65% των ενηλίκων είναι πλήρως εμβολιασμένοι, ενώ το ποσοστό εκείνων που έχουν πετύχει ανοσία διά της νόσησης εκτιμάται σε 10%-20%.
Ωστόσο, η υπερμεταδοτική μετάλλαξη «Δέλτα», που από το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουνίου άρχισε να δείχνει τα δόντια της -αύξηση της τάξης του 23% σε εβδομαδιαία βάση στα ημερήσια κρούσματα- έχει ήδη «μουτζουρώσει» την εικόνα ενός… ξέγνοιαστου ελληνικού καλοκαιριού! Μέχρι και προχθές, Παρασκευή, προτελευταία ημέρα του Ιουλίου είχαν διαγνωστεί συνολικά τον δεύτερο μήνα του καλοκαιριού 67.367 νέα κρούσματα και 238 νέοι θάνατοι, συγκριτικά με τα 18.293 νέα κρούσματα και 584 θανάτους τον Ιούνιο, δηλαδή 60% μείωση στους θανάτους, αλλά 368% αύξηση στα κρούσματα.
Θα δώσει, λοιπόν, ο δύσκολος Ιούλιος τη σκυτάλη σε έναν ζόρικο Αύγουστο με μια νέα έξαρση που θα δοκιμάσει τις αντοχές του Εθνικού Συστήματος Υγείας και της κοινωνίας το φθινόπωρο; Ή ο τελευταίος μήνας του καλοκαιριού θα θέσει τις βάσεις για τη μετατροπή της COVID-19 σε εποχική νόσο;
Η αισιόδοξη νότα
Το προγνωστικό μοντέλο της επιστημονικής ομάδας του Πανεπιστημίου Κρήτης δημιουργεί μια αισιόδοξη νότα για την πορεία της επιδημίας. «Με την τωρινή εικόνα φαίνεται να επαληθεύεται το ευμενέστερο σενάριο με ημερησίως έως το πολύ 3.500 κρούσματα (μέσος κυλιόμενος αριθμός 7 ημερών) με χρονικό ορίζοντα έως τις 15 Αυγούστου. Εν συνεχεία προβλέπεται σχετική σταθεροποίηση στο υψηλό αυτό φορτίο που θα ακολουθηθεί από αργή αποκλιμάκωση προς τα τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου», εξηγεί μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» ο καθηγητής Πνευμονολογίας Νίκος Τζανάκης.
Εκτιμά δε ότι, παρά την ήπια αύξηση των εισαγωγών στα νοσοκομεία το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου, ο ρυθμός είναι σχετικά χαμηλός αναλογικά με τον υψηλό αριθμό ημερήσιων νέων κρουσμάτων, με αποτέλεσμα η πίεση στα νοσοκομεία να είναι διαχειρίσιμη και τον Αύγουστο παρά τη μεγάλη κινητικότητα των πολιτών. «Ο μικρός αριθμός εισαγωγών παρά τον αυξημένο αριθμό κρουσμάτων αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο την προστασία που προσφέρει ο εμβολιασμός, είτε αφορά την ήπια νόσηση είτε την ανάγκη διασωλήνωσης.
Ετσι λοιπόν η βραχυχρόνια πρόβλεψη τριών εβδομάδων του μοντέλου μας εκτιμά τις νοσηλείες σε έως 300 ανά ημέρα με αναλόγως διαχειρίσιμη ήπια αύξηση των διασωληνωμένων στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ)», συμπληρώνει ο διευθυντής στην Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ). Υπενθυμίζεται ότι από το σύνολο των ατόμων που εισάγονται στο νοσοκομείο ημερησίως λόγω COVID-19, κατ’ εκτίμηση το 5% θα χρειαστεί νοσηλεία σε ΜΕΘ. Το δημόσιο σύστημα υγείας στην παρούσα φάση διαθέτει 4.108 απλές κλίνες COVID και 446 ΜΕΘ COVID. Μέχρι προχθές Παρασκευή, σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το «ΘΕΜΑ», νοσηλεύονταν 1.005 ασθενείς σε απλές κλίνες και 175 σε ΜΕΘ.
Ο φόβοι των επιστημόνων
Το απευκταίο ενδεχόμενο είναι ο μέσος κυλιόμενος αριθμός νέων κρουσμάτων του 7ημέρου να ανέλθει στα 4.500 κρούσματα, να αυξηθεί πάνω από 25% ο αριθμός των ασθενών μεγαλύτερης ηλικίας -μόλις το 67,6% των ενηλίκων 55-54 χρόνων έχει κάνει τουλάχιστον μία δόση εμβολίου, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην ομάδα των 45-49 χρόνων είναι 64%- και ο κορωνοϊός να μας εκπλήξει δυσάρεστα με μια νέα μετάλλαξη.
«Επίσης, μεγάλο ερώτημα για το πώς θα εξελιχθεί ο Αύγουστος και τι θα γίνει τον Σεπτέμβριο είναι και η επίδραση της κινητικότητας του Δεκαπενταύγουστου που παραδοσιακά είναι περίοδος διακοπών για τους Ελληνες», υπογραμμίζει ο καθηγητής Τζανάκης.
Και εξηγεί: «Το επίπεδο της εμβολιαστικής κάλυψης του ενεργού επιδημιολογικώς πληθυσμού μιας περιοχής είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη των πανδημικών δεικτών.
Ο ενεργός επιδημιολογικώς πληθυσμός, όμως, δεν είναι κατ’ ανάγκη ο μόνιμος πληθυσμός αλλά συναποτελείται από τους εποχικούς εργαζομένους, π.χ. στον τουρισμό, καθώς και από τους γηγενείς ή τους τουρίστες.
Ετσι εξηγείται το γεγονός ότι περιοχές με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη του γηγενούς πληθυσμού παρουσιάζουν υψηλό επιδημιολογικό φορτίο, λόγω του αυξημένου μη γηγενούς πληθυσμού που δεν είναι εμβολιασμένος. Ας έχουμε, λοιπόν, κατά νου ότι η Μύκονος αυτή την περίοδο δεν κατοικείται από 10.431 κατοίκους, που είναι ο μόνιμος πληθυσμός της, αλλά από πάνω από 150.000.
Ενας τέτοιος ενεργός επιδημιολογικά πληθυσμός, με εξαιρετικά μεγάλη κινητικότητα και υψηλή δυναμική κοινωνικών επαφών, μπορεί να δώσει μεγάλους αριθμούς μολύνσεων και να επηρεάσει τα συνολικά κρούσματα σε πανελλαδικό επίπεδο».
Αρνητική επίδραση στην οικοδόμηση του τείχους ανοσίας θα έχει και η όποια περαιτέρω επιβράδυνση των ραντεβού για εμβολιασμό. Από τα 100.000 ραντεβού ημερησίως τον Ιούνιο, τον Ιούλιο ο αριθμός κυμάνθηκε στα 65.000-75.000 την ημέρα.
«Είναι λογικό να έχει επιβραδυνθεί ο εμβολιαστικός ρυθμός περίπου στα επίπεδα 40%-45% της υψηλότερης τιμής του, καθώς μειώνεται ο αριθμός των ανεμβολίαστων. Μεγαλύτερη όμως μείωση θα προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα», προειδοποιεί ο κ. Τζανάκης.
Και τονίζει ότι για ένα αποτελεσματικό τείχος ανοσίας «δεν είναι μόνο ζήτημα ποσοτικού αριθμητικού υπολογισμού, που με την κυριαρχία του πολύ μεταδοτικού στελέχους “Δέλτα” θα χτιστεί με ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης πάνω από 75%, αλλά και συγκεκριμένων ποιοτικών παραμέτρων, όπως η υψηλή εμβολιαστική κάλυψη κρίσιμων για την πανδημία πληθυσμιακών ομάδων, όπως τα άτομα παραγωγικής ηλικίας που αποτελούν την κινητήρια δύναμη της οικονομίας και της κοινωνίας».
Ανοσία σε Μαλεσίνα και Δεσκάτη
Την ώρα που η χώρα παλεύει με τη μετάλλαξη «Δέλτα» και οι ειδικοί αγωνιούν για το αν μέχρι τα τέλη Αυγούστου θα κατακτήσουμε το πολυπόθητο 80% ανοσίας, δύο μικρές ελληνικές κοινότητες έχουν ήδη θωρακιστεί έναντι του κορωνοϊού.
Η Μαλεσίνα Φθιώτιδας των περίπου 3.800 κατοίκων και η Δεσκάτη Γρεβενών με περίπου 3.500 πληθυσμό έχουν ήδη πετύχει ποσοστά ανοσίας 76% και 100% αντίστοιχα. Τα καλά αυτά παραδείγματα των δύο μικρών κοινοτήτων αποτυπώνονται σε μελέτη της Πνευμονολογικής Κλινικής και του Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
«Ο εμβολιασμός των κατοίκων συνδυαστικά με την ανοσία που είχε επιτευχθεί από τη νόσηση οδήγησε στο ζητούμενο, δηλαδή την οικοδόμηση ενός ανθεκτικού τείχους ανοσίας. Σήμερα, η Μαλεσίνα έχει ανοσία σε ποσοστό 76%, ενώ η Δεσκάτη, εννέα μήνες μετά την τοπική έξαρση που βίωσε, είναι 100% θωρακισμένη από τον κορωνοϊό», εξηγεί μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» ο καθηγητής Πνευμονολογίας, διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας, Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης.
Η Μαλεσίνα και η Δεσκάτη τράβηξαν το ενδιαφέρον της επιστημονικής ομάδας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθώς στα προηγούμενα επιδημικά κύματα είχαν χτυπηθεί γερά από τον κορωνοϊό. Οι μεγάλες συρροές κρουσμάτων είχαν ως αποτέλεσμα το 40% των κατοίκων σε καθεμία από τις δύο κοινότητες να αποκτήσει φυσική ανοσία. Ο καθολικός και πλήρης εμβολιασμός όσων δεν νόσησαν συντέλεσε στην οικοδόμηση του ισχυρού τείχους ανοσίας. «Περισσότεροι από 9 στους 10 κατοίκους που νόσησαν είχαν αντισώματα στον κορωνοϊό έως και τρεισήμισι μήνες μετά την αρχική διάγνωση.
Ενώ ο επανέλεγχος στη Δεσκάτη μάς αποκάλυψε ότι τα αντισώματα από τη φυσική νόσηση ήταν σε καλά επίπεδα έως και εννέα μήνες μετά.
Φυσικά, υψηλότερους τίτλους αντισωμάτων είχαν όσοι εμβολιάστηκαν πλήρως έναντι της λοίμωξης COVID-19. Και αυτό είναι η ισχυρότερη απόδειξη ότι ο εμβολιασμός προσφέρει πιο αποτελεσματική προστασία και πως όσοι έχουν νοσήσει δεν θα πρέπει να αμελήσουν να κάνουν τη μία δόση του εμβολίου που χρειάζονται για να είναι πλήρως προστατευμένοι από τον κορωνοϊό σε βάθος χρόνου.
Είναι ο μόνος τρόπος για να μη δημιουργηθούν ρωγμές στο τείχος ανοσίας», υπογραμμίζει ο κ. Γουργουλιάνης. Η μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στις δύο μικρές προαναφερθείσες κοινότητες αναδεικνύει τον παραγνωρισμένο ρόλο της φυσικής ανοσίας στη μετατροπή του COVID-19 σε ενδημική νόσο. «Η φυσική ανοσία θα πρέπει να υπολογιστεί περίπου στο 15%-20% και όχι στο 10%. Πρέπει να μελετήσουμε πιο μεγάλες πληθυσμιακά περιοχές, όπως τη Θεσσαλονίκη που επλήγη από το τρίτο επιδημικό κύμα του περασμένου Νοεμβρίου, για να δούμε τι ποσοστό φυσικής ανοσίας υπάρχει εκεί.
Και αν καταφέρουμε να πετύχουμε μια εμβολιαστική κάλυψη της τάξης του 60% των ενηλίκων, ίσως στα τέλη Αυγούστου να έχουμε πετύχει το πολυπόθητο 80%. Το ποσοστό αυτό, αν το διατηρήσουμε το φθινόπωρο, τότε το τέταρτο επιδημικό κύμα θα είναι ηπιότερο και οι όποιες εξάρσεις θα αφορούν αποκλειστικά μικρές ομάδες ανεμβολίαστων πολιτών ή εμβολιασμένων ατόμων με ήπια νόσηση, χωρίς την ικανότητα να ασκήσουν πίεση στο σύστημα υγείας, ακόμα και στην ακραία περίπτωση της εμφάνισης μιας νέας, πιο μεταδοτικής μετάλλαξης από το στέλεχος “Δέλτα”», εκτιμά ο διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας.
Τα νέα φάρμακα
Για την ενίσχυση της στατικότητας του τείχους ανοσίας, το κυβερνητικό επιτελείο έχει ήδη ξεκινήσει τον σχεδιασμό για τη χορήγηση της τρίτης δόσης του εμβολίου.
Συγκεκριμένα, από τις 20 Σεπτεμβρίου ο κρατικός μηχανισμός, χάρη στην εξασφαλισμένη επάρκεια των απαραίτητων δόσεων εμβολίου -που, όπως φαίνεται, αναμένεται να καλύπτει και την επικίνδυνη μετάλλαξη «Δέλτα»- σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, θα αναμένει το πράσινο φως από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών για να ξεκινήσει η χορήγηση της ενισχυτικής δόσης σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς, άτομα που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων, όσους λαμβάνουν ανοσοτροποποιητική και πολίτες άνω των 65 ετών με σοβαρές συννοσηρότητες που έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον εννέα μήνες από τη λήψη της πρώτης δόσης.
Επίσης, η χώρα μας μέσω των συμφωνιών που έχει υπογράψει η Ευρωπαϊκή Ενωση με τις φαρμακευτικές εταιρείες Roche και GSK, που αναπτύσσουν μονοκλωνικά αντισώματα κατά του κορωνοϊού, έχει την επιλογή να υποβάλει αίτημα και να λάβει τις ποσότητες που χρειάζεται για τη θεραπεία των ασθενών της.
Τέλος, στη θεραπευτική φαρέτρα των Ελλήνων γιατρών θα μπει, όπως όλα δείχνουν, από τον Σεπτέμβριο, και το ισραηλινό εισπνεόμενο φάρμακο EXO-CD24. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία από την κλινική δοκιμή Φάσης ΙΙ που διεξάγεται στα Νοσοκομεία Αττικόν και «Σωτηρία» υπό την επιστημονική επίβλεψη των καθηγητών της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Κωνσταντίνου Συρίγου και Σωτήρη Τσιόδρα, τα αποτελέσματά του είναι εξαιρετικά. Σε συνολικά 60 ασθενείς με μέτρια ή βαριά λοίμωξη COVID-19 φαίνεται ότι στην πλειονότητα μειώνει τον χρόνο νοσηλείας επιταχύνοντας την ανάρρωση.
