Η παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη για το «μπλόκο» διεμφυλικών από αστυνομικές σχολές – Η απάντηση της ΕΛ.ΑΣ. και η έντονη αντίδραση
«Οαποκλεισμός των διεμφυλικών ατόμων από την εισαγωγή τους στις Αστυνομικές Σχολές, μόνο λόγω της διεμφυλικότητάς τους και άνευ εξατομικευμένης εξέτασης της γενικής κατάστασης της υγείας τους και κρίσης των σωματικών τους επιδόσεων με αθλητική δοκιμασία, αποτελεί άμεση διάκριση εις βάρος των ατόμων αυτών και παράβαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως ταυτότητας φύλου κατά την πρόσβαση στην απασχόληση και την εργασία». Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει ο Συνήγορος του Πολίτη ανοίγοντας και επίσημα στη χώρα μας τη συζήτηση για την πρόσληψη τρανς ατόμων στην Ελληνική Αστυνομία.
Αφορμή για την παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη στο συγκεκριμένο ζήτημα υπήρξε αναφορά του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών διαμαρτυρόμενο για την προκήρυξη της ΕΛ.ΑΣ. τον Μάιο του 2018 αναφορικά με τη διεξαγωγή διαγωνισμού εισαγωγής σπουδαστών στις Σχολές Αξιωματικών και Αστυφυλάκων με το σύστημα των γενικών εξετάσεων του υπουργείου Παιδείας υποστηρίζοντας ότι αποκλείονται υποψήφιοι για λόγους ταυτότητας φύλου. Σύμφωνα με την προκήρυξη, δικαίωμα συμμετοχής στον διαγωνισμό είχαν υποψήφιοι/ες, οι οποίοι, μεταξύ άλλων προσόντων, θα έπρεπε «να έχουν υγεία και άρτια σωματική διάπλαση, διαπιστωμένη από την αρμόδια Υγειονομική Επιτροπή Κατάταξης». Σε σχέση με το προαπαιτούμενο προσόν της υγείας και σωματικής ικανότητας στην προκήρυξη αναφερόταν ότι στην κατηγορία, «Ψυχικές παθήσεις», περιλαμβάνονταν και οι «ψυχοσεξουαλικές διαταραχές (όπως η διαταραχή ταυτότητος φύλου)».
Με βάση τα παραπάνω, ο Συνήγορος του Πολίτη απευθύνθηκε στο Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. με κοινοποίηση στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Αμυνας επισημαίνοντας ότι απαγορεύονται οι διακρίσεις λόγω ταυτότητας φύλου στον τομέα της εργασίας και ζητώντας την επανεξέταση του συγκεκριμένου όρου της προκήρυξης καλώντας, σε κάθε περίπτωση, το Αρχηγείο να μην τον εφαρμόσει στον επίμαχο διαγωνισμό. Στην απάντηση της η Διεύθυνση Αστυνομικού Προσωπικού του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ. ανέφερε ότι «προκειμένου τα νεοπροσλαμβανόμενα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ. να μπορούν να ανταπεξέλθουν στο σύνολο των επαγγελματικών καθηκόντων τους, ώστε να εξυπηρετηθεί το δημόσιο συμφέρον, που συνίσταται στη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της ΕΛ.ΑΣ., η Διεύθυνση Αστυνομικού Προσωπικού του Αρχηγείου θεωρεί ότι, τα απαιτούμενα για το εν λόγω προσωπικό σωματικά και υγειονομικά προσόντα αποτελούν χαρακτηριστικό που αποτελεί καθοριστική επαγγελματική προϋπόθεση».
Στο πλαίσιο αυτό, η εν λόγω διεύθυνση απευθύνθηκε στην Υγειονομική Υπηρεσία της ΕΛ.ΑΣ. ρωτώντας αν ένα διεμφυλικό άτομο μπορεί να ανταποκριθεί στο σύνολο των αστυνομικών καθηκόντων από επιστημονικής – ιατρικής άποψης και, ως εκ τούτου, αν υφίσταται, στην περίπτωση των διεμφυλικών, λόγος παρέκκλισης από την απαγόρευση κάθε μορφής διάκρισης κατά την ισχύουσα νομοθεσία.
Γιατί η ΕΛ.ΑΣ. είπε «όχι» στην πρόσληψη διεμφυλικών
Από την πλευρά της, η Υγειονομική Υπηρεσία της ΕΛ.ΑΣ. αποφάνθηκε ότι το ερώτημα για την περίπτωση των διεμφυλικών ατόμων (ατόμων με «δυσφορία γένους») απαντάται καλύτερα από το ισχύον εγχειρίδιο DSM-V, βάσει του οποίου, τα άτομα αυτά βιώνουν «έκδηλη ασυμφωνία μεταξύ του γένους που βιώνεται/εκφράζεται από το άτομο και του προσδιορισμένου γένους, η οποία σχετίζεται με κλινικά σημαντική ενόχληση ή έκπτωση των κοινωνικών, επαγγελματικών ή άλλων σημαντικών περιοχών της λειτουργικότητας». Βάσει της απάντησης αυτής, η Διεύθυνση Αστυνομικού Προσωπικού κατέληξε ότι, στην περίπτωση των διεμφυλικών ατόμων πληρούνται οι προϋποθέσεις, που θέτει η εξαίρεση του της σχετικής νομοθεσίας και, ως εκ τούτου, από τον αποκλεισμό τους από τις αστυνομικές σχολές δε συντρέχει ανεπίτρεπτη διάκριση και παραβίαση των διατάξεων του νόμου. Οπως υπογραμμίζει ο Συνήγορος του Πολίτη, «ουσιαστικά, με άλλα λόγια, εκτιμάται από την υπηρεσία της ΕΛ.ΑΣ ότι, ένα διεμφυλικό άτομο δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο σύνολο των αστυνομικών καθηκόντων από επιστημονικής – ιατρικής πλευράς».
Η αντίδραση του Συνηγόρου του Πολίτη
Στο μεταξύ, ο Συνήγορος επανήλθε στο θέμα με νέο έγγραφο προς το Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ., στο οποίο, μεταξύ άλλων, υπογράμμιζε ότι «η θέση της ΕΛ.ΑΣ ότι τα διεμφυλικά άτομα αδυνατούν, αυτοδικαίως και ανεξαρτήτως εξατομικευμένης εξέτασης της κατάστασης της υγείας τους και κρίσης των σωματικών τους επιδόσεων, να ασκήσουν τα καθήκοντα του αστυνομικού, στερείται ειδικής τεκμηρίωσης». Ειδικότερα, «η απάντηση της ΕΛ.ΑΣ δεν περιλαμβάνει κανένα επιστημονικό – ιατρικό στοιχείο, βάσει του οποίου να μπορεί να συναχθεί εύλογα και επαρκώς ότι τα διεμφυλικά άτομα αδυνατούν, στο σύνολό τους και λόγω της διεμφυλικότητας τους, να διαθέτουν την υγεία και τα σωματικά προσόντα που είναι απαραίτητα για την εκτέλεση του αστυνομικού επαγγέλματος και, ως εκ τούτου, δε διαθέτουν την απαιτούμενη επαγγελματική επάρκεια για την άσκηση των καθηκόντων τα οποία ενδέχεται να κληθούν να ασκήσουν, εφόσον επιλεγούν. Ούτε αναφέρονται στην απάντηση τυχόν συγκεκριμένες απαιτήσεις του αστυνομικού επαγγέλματος που, θεωρητικά, για συγκεκριμένο λόγο, που να άπτεται χαρακτηριστικών της διεμφυλικότητας, τα εν λόγω άτομα δεν θα μπορούσαν να ασκήσουν».
Επιπλέον, ως προς την καθολική εξαίρεση των διεμφυλικών ατόμων από τις αστυνομικές σχολές, «δε φαίνεται να έχει συνεκτιμηθεί από την ΕΛ.ΑΣ ότι, συνήθως τα εν λόγω άτομα, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης τους για εισαγωγή στις εν λόγω σχολές, έχουν ήδη ξεκινήσει ή και ολοκληρώσει τον επαναπροσδιορισμό του φύλου τους, στο πλαίσιο ειδικής θεραπείας (ψυχοθεραπεία, ορμονοθεραπεία, χειρουργικές επεμβάσεις). Αντιθέτως, η ΕΛ.ΑΣ επικαλείται στην απάντηση της, ως λόγο εξαίρεσης των διεμφυλικών από τις αστυνομικές σχολές, τα κλινικά συμπτώματα που περιγράφει το εγχειρίδιο DSM-5 (σελ. 453) για την δυσφορία φύλου (σημαντική ενόχληση ή έκπτωση των κοινωνικών, επαγγελματικών ή άλλων σημαντικών περιοχών της λειτουργικότητας), τα οποία όμως, όπως προκύπτει από το κείμενο του ίδιου εγχειριδίου, δεν απαντώνται σε όλα τα διεμφυλικά άτομα, ενώ στα άτομα που απαντώνται αυτό οφείλεται στο ότι δεν έχουν πρόσβαση σε θεραπεία».
Οπως σημειώνει ο Συνήγορος του Πολίτη στο πόρισμα του, «παρά την παρέλευση χρονικού διαστήματος άνω των 2 ετών από την αποστολή του παραπάνω σχετικού εγγράφου και παρά την αποστολή και των υπενθυμιστικών εγγράφων προς αυτήν, η Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού της ΕΛ.ΑΣ. δεν απάντησε επί των συγκεκριμένων παρατηρήσεων του. «Κατά την από 13-4-2022 τηλεφωνική επικοινωνία εκ μέρους του Συνηγόρου του Πολίτη με την εν λόγω υπηρεσία, δεν υπήρξε ενημέρωση για ουσιαστική εξέλιξη σε σχέση με την υπόθεση».
«Η διεμφυλικότητα δεν είναι ψυχιατρική διαταραχή»
Ολοκληρώνοντας την παρέμβαση του στη συγκεκριμένη υπόθεση και σύμφωνα με όσα αναφέρονται στα συμπεράσματα του σχετικού πορίσματος, ο Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει ότι βάσει των επικαιροποιημένων διεθνούς αποδοχής και εφαρμογής επιστημονικών θέσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας και αντίθετα από τα οριζόμενα στο ΠΔ αρ. 11/2014, η διεμφυλικότητα δεν αποτελεί διαταραχή ψυχιατρικής φύσεως αλλά ούτε και αναπηρία ή χρόνια πάθηση. Δεδομένης της εξέλιξης αυτής και του γεγονότος ότι η Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού και η Υγειονομική Υπηρεσία της ΕΛ.ΑΣ «δεν αιτιολόγησαν επαρκώς τη θέση τους ότι, τα διεμφυλικά άτομα, αυτοδικαίως και ανεξαρτήτως εξατομικευμένης εξέτασης της κατάστασης της υγείας τους και κρίσης των σωματικών τους επιδόσεων, αδυνατούν να ασκήσουν τα καθήκοντα του αστυνομικού», ο Συνήγορος του Πολίτη καταλήγει πώς ο αποκλεισμός των διεμφυλικών ατόμων από την εισαγωγή τους στις Αστυνομικές Σχολές, μόνο λόγω της διεμφυλικότητας τους, αποτελεί άμεση διάκριση εις βάρος τους.
reader.gr
