«Η Άγκυρα θα ενισχύσει τις σχέσεις εμπιστοσύνης και συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η εκλογή Τραμπ θα είναι θετική για την Τουρκία». Λίγες ημέρες πριν από τις αμερικανικές εκλογές, τον περασμένο Νοέμβριο, ο τούρκος ΥΠΕΞ Μελβούτ Τσαβούσογλου έδινε «ψήφο εμπιστοσύνης» στον εκκεντρικό επιχειρηματία παρά τις εκπεφρασμένες θέσεις του για τους μουσουλμάνους.
Την ίδια ώρα και στην Αθήνα, στελέχη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ «έβλεπαν» στην εκλογή Τραμπ ένα παράθυρο ευκαιρίας. Και μάλιστα σε δύο μέτωπα, σε αυτό της διαπραγμάτευσης αλλά και στα ελληνοτουρκικά. Οι τελευταίες εξελίξεις φαίνεται να διαψεύδουν πανηγυρικά αυτές τις προσδοκίες.
Διάψευση σε δύο μέτωπα
Ο συλλογισμός της Αθήνας στο μέτωπο της διαπραγμάτευσης ήταν απλοϊκός. Ο Μπαράκ Ομπάμα πίεζε για λύση με παραμονή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ θα διατηρούσε μια, αν μη τι άλλο, ουδέτερη στάση. Αυτό θα διευκόλυνε το κυβερνητικό αφήγημα περί κόκκινων γραμμών και το μπλόκο στην ψήφιση νέων αντιλαϊκών μέτρων που ζητά το Ταμείο.
Στη συνεδρίαση του ΔΣ του Ταμείου, τα πράγματα ωστόσο εξελίχθηκαν διαφορετικά. Η τοποθέτηση του αμερικανού εκπροσώπου -για πρώτη φορά μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Τραμπ- δεν έκρυβε καμία έκπληξη. Η στάση που κράτησε ήταν ίδια και απαράλλαχτη με εκείνη που είχε επί Ομπάμα. Την ίδια στιγμή, ο Τεντ Μάλοχ ο άνθρωπος που όπως πιστεύεται θα διοριστεί από τον αμερικανό πρόεδρο νέος πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ε.Ε. προχωρούσε σε νέες προκλητικές δηλώσεις για ένα ενδεχόμενο Grexit.
Σε συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ, ο Μάλοχ δήλωσε ότι είναι περίεργο το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται ξανά στο χείλος της κατάρρευσης και εκφράζει την εκτίμηση ότι η χώρα μας θα φύγει, μόνη της, από το ευρώ. «Αυτή τη φορά, πρέπει να πω, είναι μεγαλύτερες οι πιθανότητες η Ελλάδα να εγκαταλείψει μόνη της το ευρώ» υποστήριξε ο Μάλοχ. Στην ίδια συνέντευξη, ο κ Μάλοχ κάνει λόγο για πιθανή κατάρρευση τόσο της Ευρωπαϊκής Ενωσης όσο και της ευρωζώνης, λέγοντας μάλιστα ότι στους κόλπους της Ενωσης θα υπάρχουν τρεις ή τέσσερις διαφορετικές φωνές που θα προκαλούν τριβές.
Στο δεύτερο μέτωπο, των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του Κυπριακού, η Αθήνα εκτιμούσε ότι η πολιτική του Τραμπ θα εστιάσει στις καλές σχέσεις με τη Ρωσία, στην απομόνωση των Κινέζων και σε ευνοϊκή για την Αθήνα στάση προς την Τουρκία. Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς δήλωνε σχετικά με την Τουρκία και τον ιδιαίτερο γεωστρατηγικό ρόλο στο μυαλό ή στα σχέδια ορισμένων Αμερικανών, ότι «η γειτονική χώρα διατρέχεται από πάρα πολλές αντιθέσεις και αντιφάσεις, και αυτό δυσκολεύει να παίξει τον ρόλο που έχουν κατά νου εκείνοι οι Αμερικάνοι της δημόσιας διοίκησης που πρόσκεινται φιλικά προς αυτήν». Ο κ Κοτζιάς υποστήριζε μάλιστα ότι η προηγούμενη διοίκηση των ΗΠΑ δεν κατανοούσε «με τον τρόπο που θα θέλαμε εμείς να κατανοήσει το Κυπριακό. Και ίσως ο λόγος να είναι ότι είχαν μπλέξει σε δύο αντιφάσεις με την Τουρκία, αφενός το πραξικόπημα και αφετέρου την αντιπαράθεση σχετικά με τον ρόλο των Κούρδων στη Συρία».
Σχετικά με την άποψη που λέει στην Ευρώπη ότι ο Τραμπ και το επιτελείο του θέλει να διαλύσει όλα, ο κ. Κοτζιάς τόνιζε ότι θα ήταν καλύτερα να αναρωτηθεί η Ευρώπη ποια είναι η ταυτότητά της και τι θέλει να γίνει στον 21ο αιώνα. Ερωτήματα στα οποία καλείται η ίδια να προλάβει και να δώσει τις απαντήσεις της στη νέα διοίκηση των Αμερικανών.
Τραμπ: Στρατηγικός εταίρος η Τουρκία
Και σε αυτό το μέτωπο αποδεικνύεται ότι η Αθήνα έπρεπε να κρατά μικρό καλάθι. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήταν από τους πρώτους ηγέτες με τους οποίους επικοινώνησε ο Τραμπ. Οι λόγοι είναι προφανείς. Παρά την ισλαμοφοβική ρητορική, η στάση του Ντόναλντ Τραμπ απέναντι στην Τουρκία θα εξομαλυνθεί μετά τα σκαμπανεβάσματα που προκάλεσε η διακυβέρνηση Ομπάμα. Η Τουρκία είναι στρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ και απολύτως απαραίτητη στην μάχη του Τραμπ κατά του ΙSIS.
«Η Τουρκία είναι στρατηγικός εταίρος και σύμμαχος του ΝΑΤΟ» είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ στην τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσαν από κοινού τα γραφεία τύπου των δύο ηγετών. Ο Τραμπ μίλησε για τη δέσμευση των δύο χωρών να καταπολεμήσουν από κοινού την τρομοκρατία σε όλες της τις εκφάνσεις ενώ εξέφρασε την ικανοποίησή του για το μερίδιο που έχει καταβάλει μέχρι στιγμής η Τουρκία στην καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους. Η Τουρκία ως μέλος του ΝΑΤΟ που συνορεύει με τη Συρία, το Ιράκ και το Ιράν, είναι ένας ισχυρός παίκτης στην περιοχή, αλλά οι σχέσεις του Ερντογάν με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, καθώς και με τη Δυτική Ευρώπη, ήταν αρκετά τεταμένες τα προηγούμενα χρόνια.
Τα ανταλλάγματα στον Ερντογάν και ο κίνδυνος για την Αθήνα
Σύμφωνα με το CNN Turk ο πρόεδρος της Τουρκίας ζήτησε από τον πρόεδρο των ΗΠΑ να σταματήσει την υποστήριξη που παρέχουν οι ΗΠΑ προς τους Κούρδους πολιτοφύλακες (YPG) στη Συρία. Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν επίσης στην από κοινού ανάληψη δράσης για την ανακατάληψη της πόλεων Ράκα και αλ Μπάμπ στη Συρία (NTV). Τέλος ο Ερντογάν ζήτησε την υποστήριξη του Τραμπ στη μάχη κατά του δικτύου του κληρικού Φετουλάχ Γκιουλέν (NTV) μιας και το τελευταίο χρονικό διάστημα η Τουρκία είχε απογοητευτεί από την απροθυμία της Ουάσινγκτον να παραδώσει τον κληρικό. Είναι ενδεικτικό ότι ο αρχηγός της CIA αναμένεται την Πέμπτη να πραγματοποιήσει στην Τουρκία το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό.
Ο Ερντογάν ευελπιστεί ότι ο Τραμπ θα του «παραδώσει» τον Φετουλάχ Γκιουλέν που κατοικεί στην Πενσιλβάνια και κατηγορείται για το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. Θεωρεί επίσης ότι ο ο Τραμπ θα προσεγγίσει τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις με πραγματισμό, μια προσέγγιση που θα αφήσει εκτός κάδρου τις «ευαισθησίες Ομπάμα» περί καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το πρόβλημα για την Τουρκία είναι η πιθανολογούμενη προσέγγιση Ρωσίας-ΗΠΑ και οι συνέπειες που θα έχει στο πιο σημαντικό θέμα που απασχολεί την Αγκυρα σήμερα: το μέλλον των Κούρδων της Συρίας. Εάν οι δύο μεγάλες δυνάμεις συμφωνήσουν, η Τουρκία θα περιορισθεί να εκφράζει απλώς το ενδιαφέρον και τις ανησυχίες της. Η έκδοση Γκιουλέν θα μπορούσε να είναι το αντάλλαγμα. Το μόνο; Εκεί θα πρέπει να εστιάσει την προσοχή της η Αθήνα εκτιμώντας με ρεαλισμό την κατάσταση.
Το ανατολίτικο παζάρι και οι κίνδυνοι για την Αθήνα
Είναι γνωστό πώς η στρατηγική του τούρκου προέδρου είναι να βάζει μια σειρά θεμάτων προς τις μεγάλες δυνάμεις με στόχο να κερδίσει όσα περισσότερα μπορεί. Τα θέματα που απασχολούν σήμερα την Άγκυρα είναι πολλά. Τόσο προς την Ανατολή όσο και προς τη Δύση.
Ο κίνδυνος που υπάρχει για την Αθήνα είναι σαφής. Εάν η γείτονα δεν κερδίσει κάτι προς τα Ανατολικά είναι πολύ πιθανόν να στραφεί προς τα Δυτικά, κλιμακώνοντας ακόμη περισσότερο την ένταση.
Όλα τα παραπάνω, θα έπρεπε να δημιουργούν σοβαρές ανησυχίες στην Αθήνα, καθώς το γεωπολιτικό παιχνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο έχει πλέον πολλούς παράγοντες. Και είναι όλοι τους απρόβλεπτοι.
Πηγή: thetoc.gr
