Πριν από μερικές μέρες ο CEO της BlackRock Λάρι Φινκ, που διαχειρίζεται κοντά στα 10 τρισ. δολάρια (έχει κάνει και κάποιες επενδύσεις στην Ελλάδα), είπε ότι η επόμενη γενιά των παγκόσμιων οικονομικών, τραπεζικών αγορών είναι ο ψηφιακός θρυμματισμός και οι διακριτικές μάρκες πραγματικών περιουσιακών στοιχείων, με άλλα λόγια digital fragmentation & tokenization of real world assets. Και όλα αυτά με την τεχνολογία του κατανεμημένου καθολικού (distributed ledger technology – DLT) και αλυσοδεσμού (blockchain).
Οπως τα κρυπτονομίσματα (digital coins, crypto coins) έτσι και εδώ χρησιμοποιούνται οι blockchain / DLT τεχνολογίες, με την ειδοποιό διαφορά ότι τα digital assets tokens / securities tokens είναι συμβατικά συνδεδεμένα και κατοπτρίζουν πραγματικές αξίες ενσώματων ή άυλων περιουσιακών στοιχείων: ένα ή ομάδα ακινήτων, βαπόρια, αξιόγραφα, (συμ)μετοχές σε εταιρεία/ες, εκτιμημένες και αξιολογημένες ευρεσιτεχνίες κ.λπ.
Κάθε token είναι μοναδικό, μια διακριτική μάρκα με ψηφιακή ένδειξη νυν και πρώην ιδιοκτητών, αξίας, λεπτομέρειες διαχείρισης, δικαιώματα, κ.λπ. Η μεταβίβασή του μπορεί να γίνει απευθείας, αυτοματοποιημένα και με υψηλή ασφάλεια από το ψηφιακό πορτοφόλι ενός ιδιοκτήτη σε ένα άλλο ψηφιακό πορτοφόλι. Με αυτόν τον τρόπο έχουμε μεγάλη διαφάνεια, ασφάλεια και ταχύτητα. Αποφεύγει κανείς πολλά από τα κόστη για τους διαμεσολαβητές (brokerage), υπηρεσίες εμπιστοσύνης (trust center), κεντρικά αποθετήρια τίτλων (central securities depositories), υπηρεσίες μεταβίβασης και εκκαθάρισης διασυνοριακών συναλλαγών (π.χ. Clearstream). Με την υποδομή του blockchain και τις ασφαλείς τεχνολογίες hardware / software based digital wallets, για tokens πια δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν πάντα υπηρεσίες τρίτων για φύλαξη και μεταβίβασης (token custody & transfers), που είναι ένα σημαντικό κόστος στις κλασικές μετοχές / αξιόγραφα.
Aνταλλακτήρια / χρηματιστήρια (centralized or decentralized securities tokens exchanges) όπου θα εισάγονται νέα Security Tokens υπάρχουν ήδη και τα περισσότερα είναι αδειοδοτημένα και εξονυχιστικά ελεγχόμενα από τις ρυθμιστικές αρχές και τις επιτροπές κεφαλαιαγοράς. Τέτοια είναι το ΙΝΧ (ΗΠΑ), OASIS PRO (ΗΠΑ), ARCHAX (Ην. Βασίλειο), SIX DIGITAL (Ελβετία), ADDX (Σιγκαπούρη) και άλλα.
Αυτό που βλέπει λοιπόν ο κ. Φινκ είναι ότι με την ψηφιακή έκδοση tokens για τα assets, τα οποία διαχειρίζεται η BlackRock, και την εισαγωγή αυτών σε ψηφιακά χρηματιστήρια θα μπορεί να προσφέρει ακόμη και σε ιδιώτες επενδυτές τη δυνατότητα να συμμετέχουν στις επενδύσεις τους. Ετσι, μπορεί να αυξήσει τη ρευστότητα σημαντικά και για την Blackstone έχοντας τη δυνατότητα εύκολα και γρήγορα να κάνει νέες επενδύσεις με τα χρήματα που θα του διαθέσουν οι επενδυτές σε tokens. Αλλά και η ίδια η Blackstone θα μπορεί να κάνει πιο εύχρηστα επενδύσεις σε επενδυτικά προϊόντα, τα οποία έχουν στηθεί με tokenization σαν να αγόραζε μετοχές σ’ ένα κοινό χρηματιστήριο με γνώμονα τη ρευστότητα, αλλά και να πουλάει.
Πάνω στις τεχνολογίες blockchain / DLT έχουν αναπτυχθεί αρκετά πρωτόκολλα, υποδομές και εφαρμογές για tokenization αλλά και τη δημόσια προσφορά για επενδύσεις σε ψηφιακοποιημένες αξίες / αξιόγραφα (digital assets), τα λεγόμενα Securities Tokens Offerings (STO), τα οποία είναι παρόμοια με τα IPO (Initial Public Shares Offerings) που γνωρίζουμε από το 1602.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση μέσω και της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (European Securities and Markets Authority – ESMA) έχει ενεργοποιήσει εδώ και μερικούς μήνες το DLT Pilot Regime, ένα «πιλοτικό» καθεστώς μεν αλλά που από την ανακοίνωσή του ενσωματώνει προϋποθέσεις, διαδικασίες για τη χρήση τεχνολογιών, υποδομών και εφαρμογών DLT που επιβάλλουν οι αντίστοιχες αρχές. Το Ηνωμένο Βασίλειο επίσης επεξεργάζεται ένα σχέδιο / κανονιστικό πλαίσιο πειραματισμού (regulatory sandbox), το οποίο θα ανακοινωθεί πολύ σύντομα. Οι ΗΠΑ, Ελβετία, Λίχτενσταϊν και άλλες χώρες έχουν ήδη σε εφαρμογή βασικές νομοθεσίες, διαδικασίες για τη χρήση αυτών των νέων τεχνολογιών στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Ο σκοπός είναι η διευκόλυνση στην ανάπτυξη, νόμιμη και έντιμη χρήση ψηφιακών υπηρεσιών για tokenized securities & crypto assets. Το πιλοτικό θα τρέξει για μερικά χρόνια και με τις εμπειρίες που θα μαζευτούν, θα προσαρμοστεί και θα δημοσιοποιηθεί το τελικό κείμενο προς εφαρμογή με τις προδιαγραφές, συστάσεις, νόμους, κ.λπ.
Κάθε token είναι μοναδικό, μια διακριτική μάρκα με ψηφιακή ένδειξη νυν και πρώην ιδιοκτητών, αξίας, λεπτομέρειες διαχεί- ρισης, δικαιώματα.
Ενας επίσης βασικός σκοπός των STOs είναι να μπορέσουν και οι μικρομεσαίες εταιρείες να αντλήσουν κεφάλαια από τις αγορές για να επενδύσουν στην ανάπτυξή τους, σε νέα έργα, προσφέροντας στους επενδυτές συμμετοχή σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, απευθείας συμμετοχή σε νέα έργα, δανειοδοτήσεις κ.λπ. επενδύοντας σε tokens που θα εκδώσουν αυτές οι ΜΜΕ. Σημαντικό στοιχείο είναι ότι όλες αυτές οι επενδυτικές προσφορές (ευκαιρίες) θα επιβλέπονται από τις αντίστοιχες επιτροπές κεφαλαιαγορών για αποφυγή εξαπάτησης των επενδυτών – τουλάχιστον στο διαδικαστικό και ελεγκτικό μέρος, διότι αν η «μπίζνα» είναι καλή και αξίζει να βάλει τα χρήματα, αυτό δεν το επιβλέπουν οι Αρχές, αυτό το κρίνει ο επενδυτής και μόνον αυτός.
Τα πρώτα STOs μπορούν να δουν ελληνικό φως με προσφορές προς Ελληνες επενδυτές ενδεχομένως και μέσα στο 2023. Αν και οι διαδικασίες (και η ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς) δεν είναι ακόμη έτοιμες να δεχτούν STO αιτήσεις, μπορεί η διαδικασία να γίνει μέσω άλλης ευρωπαϊκής χώρας, να εγκριθεί και μετά να γίνει η προσφορά επένδυσης και στο ελληνικό κοινό. Υπό κάποιες προϋποθέσεις που ορίζονται από το DLT Pilot Regime και τους κανονισμούς MiFID, MiCA, κ.λπ. και με αρκετή νομική λεπτομέρεια για την προστασία του επενδυτή, είτε αυτός είναι μικροεπενδυτής (retail investor) είτε είναι επαγγελματίας (professional / institutional investor).
Τελικά η BlackRock απλώς επιβεβαίωσε τη δυναμική που θα έχουν τα ψηφιακά επενδυτικά προϊόντα, και δεν είναι η μόνη που μπαίνει δυναμικά στον τομέα επενδυτικών προσφορών μέσω DLT & tokenization. Πριν από άλλες τράπεζες, όπως η Ευρωπαϊκή Επενδυτική Τράπεζα (EIB – European Investment Bank), η UBS, η KKR, η ισπανική Santader είχαν παρουσιάσει ψηφιακά ομόλογα (tokenized digital bonds). Και πολλές άλλες τράπεζες και funds ετοιμάζονται. Οσο για τις ελληνικές τράπεζες, θέλουν τον χρόνο τους ακόμη για digitalized tokenized financial products… έχουν άλλες προτεραιότητες.
Και οι ιδιωτικές εταιρείες δεν είναι λίγες που προσφέρουν επενδύσεις (με τις ευχές των ρυθμιστικών αρχών). Πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Joybräu στη Γερμανία, μία εταιρεία παραγωγής μπίρας για αθλητές –χωρίς αλκοόλ και με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες– που λάνσαρε το STO της ύψους 2 εκατ. ευρώ για να χρηματοδοτήσει την εργοστασιακή και παραγωγική της επέκταση.
Μπορεί σύντομα και στην Ελλάδα να δούμε STO για βαπόρια υδρογόνου, πράσινες ξενοδοχειακές μονάδες, βιώσιμες αγροτικές βιοκαλλιέργειες, έξυπνες βιομηχανικές παραγωγικές μονάδες, εταιρείες ψηφιακών παιχνιδιών…
* Ο κ. Ευάγγελος Λιάνος είναι Chair της παγκόσμιας οργάνωσης FIBREE.org, που ασχολείται με την έρευνα και εφαρμογές του blockchain & tokenization σε ακίνητα και άλλα περιουσιακά στοιχεία. Διετέλεσε στέλεχος σε εταιρείες τεχνολογιών, τηλεπικοινωνιών στην Ευρώπη και Μέση Ανατολή και είναι Partner στη συμβουλευτική εταιρεία μάνατζμεντ, νέων τεχνολογιών και ανάπτυξης έργων Circlemoon Partners.
kathimerini.gr
