Είναι όπως όταν μιλάς σε έναν καπνιστή για τις βλαπτικές συνέπειες του τσιγάρου.
Κάπως έτσι είναι και όταν προσπαθείς να πείσεις τους ανθρώπους να αλλάξουν συνήθειες σε σχέση με την καταναλωτική συμπεριφορά τους. Δεν είναι σχεδόν ποτέ αρκετό.
Γιατί: Επειδή καθένας μας έχει τις καθημερινές, βαθιά ριζωμένες συνήθειες του, που τον «τραβάνε» (σα να είναι δεμένος) προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση.
«Οι περισσότεροι κάνουμε ό,τι μας έρχεται, χωρίς ιδιαίτερη σκέψη», λέει ο στη Mirror ο Πολ Ντόλαν, καθηγητής Επιστήμης της Συμπεριφοράς στο London School of Economics.
«Ενεργούμε με το συναίσθημα και την παρόρμηση, άλλοτε με τρόπους που βελτιώνουν τη ζωή μας και άλλοτε με τρόπους που τη βλάπτουν».
Τελικά, τί μπορούμε να κάνουμε αν θέλουμε να φέρνουμε καλύτερα βόλτα τα οικονομικά μας;
Επί της ουσίας, να ξεφύγουμε από τα μοτίβα, τα «πρότυπα» μας, υποστηρίζει ο Ντόλαν.
Ιδού 6 «κλειδιά» που αξίζει να λάβουμε υπόψιν:
1. Είμαστε όλοι σε κατάσταση… υπερφόρτωσης δικτύου. Είναι τόσα όσα μας απασχολούν ώστε έχουν την τάση να καταλήγουμε όταν ψωνίζουμε στο πιο απλό -που δεν σημαίνει απαραίτητα ότι αυτό που πήραμε είναι και το πιο καλό.
2. Να μην ξεχνάμε ότι έχουμε «κενά». Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς θα είναι μερικές ώρες αργότερα, μετά τα ψώνια. Οι άνθρωποι παίρνουν αποφάσεις της στιγμής κι αυτό συνεπάγεται τάση για υπερκατανάλωση. Για παράδειγμα, έχει εξακριβωθεί ότι αγοράζουμε παραπάνω τρόφιμα εάν την ώρα που ψωνίζουμε είμαστε πεινασμένοι.
3. Η υπερ-αισιοδοξία και υπερ-αυτοπεποίθηση. Η θετική σκέψη μπορεί να προκαλέσει αρνητικά αποτελέσματα, κάτι σα να φοράς ροζ γυαλιά και να έχεις μη ρεαλιστικές προσδοκίες για το πώςμία αλλαγή, μια δύσκολη στιγμή, στο μέλλον, μπορεί να σε καταστήσει οικονομικά ευάλωτο.
4. Η στιγμιαία ικανοποίηση. Την ώρα που ψωνίζουμε οι παλμοί ανεβαίνουν, νιώθουμε καλά! Εκείνη την ώρα, τουλάχιστον. Μόνο που η «στιγμιαία ευφορία» δεν βοηθά στον προγραμματισμό μας.
5. Οι «Αυτόματες αποφάσεις». Κινήσεις χωρίς σκέψη ή από συνήθεια μπορούν να κάνουν μία κακή επιλογή ακόμη χειρότερη όταν η ίδια τακτική επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά.
6. Οι κοινωνικές νόρμες: Οι πράξεις των άλλων μας επηρεάζουν κι αυτό βοηθά, αλλά την ίδια στιγμή μας πιέζει να συμβαδίσουμε. Που σημαίνει, να αναδειχθούμε μέσω της κατανάλωσης.
Η πίεση λόγω κρίσης -ακόμη και στη Βρετανία για την οποία γίνεται λόγος στο άρθρο- έχει αναγκάσει σχεδόν όλα τα νοικοκυριά που «πνίγονται» από την πίεση, σε αναπροσαρμογή συνηθειών, μια και βρίσκονται μπροστά σε συνθήκες απροσδόκητες.