Ο θρύλος λέει πως η οξιά και ο έλατος ήταν αδέλφια και ταξίδεψαν κάποτε από τις παγωμένες χώρες του βορά προς το νότο. Διάβηκαν χώρες και βουνά κι ύστερα από μακρύ ταξίδι έφτασαν και στον τόπο μας. Σκαρφάλωσαν στα πανέμορφα ηπειρωτικά βουνά, διάβηκαν στις ράχες και στις πλαγιές της Πίνδου κι ύστερα ανέβηκαν στα Άγραφα.
Η Οξιά ανηφορίζοντας στα κακοτράχαλα βουνά της Πίνδου, των Τζουμέρκων και των Αγράφων απόκαμε από την κούραση. Φτάνοντας κάποτε στη Σαράνταινα ,απάνω από τη Στάγια κι αντίκρυ από το Γαρδίκι, έριξε …άγκυρα. «Ως εδώ και μη παρέκει…» φωνάζει κατάκοπη στον αδελφό της.
- Advertisement -
Ο έλατος έβαλε όλα τα δυνατά του να την καταφέρει να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Και τι πλάνα λόγια δεν της είπε και τι καλούδια δεν της έταξε! Άδικα όμως την παρακαλούσε.
Ούτε βήμα δεν έκαμε εκείνη πιο πέρα. Αυτός συνέχισε τότε μοναχός την πορεία του ως τον Πάρνωνα και τον Ταΰγετο, ενώ η Οξιά ρίζωσε για πάντα εδώ, σκαρφαλώνοντας ως τις κορφές της Σαράνταινας για να αγναντεύει από εκεί όσο μπορεί μακρύτερα κατά τις χώρες του νότου, που δεν της ήτανε γραφτό να τις γνωρίσει ποτέ.
Προορισμός Γραμμένη Οξυά
Ακολουθώντας το δρόμο Λαμίας-Καρπενησίου και αφού περάσουμε τη Μακρακώμη, κατευθυνόμαστε προς Γαρδίκι από έναν δρόμο γεμάτο στροφές. Η συνέχεια του δρόμου οδηγεί προς το χωριό Γραμμένη Οξυά. Περνάμε κυριολεκτικά μέσα από ένα ολόλευκο πυκνό σύννεφο ομίχλης. Και αφού ανηφορίσουμε το τοπίο καθαρίζει. Το σύννεφο είναι πια… κάτω από τα πόδια μας ενώ μπροστά μας το εντυπωσιακό δάσος με τις οξιές που προκαλεί δέος!
Ως ταξιδιώτες θεωρούμε χρέος μας να διακόψουμε για λίγο το ταξίδι μας για να «προσκυνήσουμε» το μεγαλείο της φύσης αλλά και του θεού αφού σε εκείνο το σημείο βρίσκεται και το εκκλησάκι του Σωτήρος. Το εκκλησάκι που δεν φιλοξενεί μόνο τις προσευχές των πιστών αλλά υποδέχεται για να ξεκουράσει και να δροσίσει κάθε διαβάτη, κάθε παρέα και συντροφιά που ανηφορίζει προς την Γραμμένη Οξυά.
Συνεχίζουμε το δρόμο μας με επόμενη στάση το μνημείο στα Κοκκάλια, στο Διάσελο. Ένα μνημείο που δημιουργήθηκε σε ανάμνηση της Νικηφόρου Μάχης κατά των Τούρκων στις 23 Σεπτεμβρίου 1828, που καθόρισε τα σύνορα της Ελλάδας.
Η θέα γύρω μας συγκλονιστική, αφού η Οξυά υψώνεται ανάμεσα στην κορυφογραμμή του Βελουχιού και των Βαρδουσίων . Το τοπίο μας υπενθυμίζει πόσο ευγνώμονες θα πρέπει να είμαστε στη φύση για τα αιώνια προικιά του τόπου μας.
Ένα τμήμα της Οξυάς ονομάζεται Σαράνταινα. Σύμφωνα με την παράδοση οφείλει το όνομά της στο δράμα μιας γαμήλιας πομπής από σαράντα άτομα, που διάβαινε ολόραχα το βουνό πριν από πολλά χρόνια κι έπεσε απάνω σε μια ξαφνική χιονοθύελλα που έγινε το τραγικό μνήμα της. Από τον άδικο αυτό χαμό, συνεχίζει η τοπική παράδοση, ονομάστηκε «Κλαψί» το χωριό που βρίσκεται προς τη μεριά του Καρπενησιού και «Συμπεθερικό» μια κοντινή απόκρημνη πλαγιά του Βελουχιού, στα βράχια της οποίας φαίνεται ως τα σήμερα η μορφή της άμοιρης εκείνης πομπής.
Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας η Οξυά ήταν λημέρι κλεφταρματωλών. Εκεί πάνω δοξάστηκαν ο φοβερός αρχικλέφτης Τσάμ Καλόγερος και οι οπλαρχηγοί Ανδρίτσος Σιαφάκας και Σκαλτσοδήμος. Αριστερά από το διάσελο προς τη Γραμμένη Οξυά, πάνω από τη Στάγια, σώζονται ακόμα σωροί από πέτρες. Είναι του «Σιαφάκα τα ταμπούρια». Ανεκτίμητες υπηρεσίες στον Αγώνα πρόσφεραν και τα ξακουστά τότε μοναστήρια του Προφήτη Ηλία Παλαιοχωρίου και της Στάγιας. Ήταν τα καταφύγια των κατατρεγμένων ραγιάδων, κρυφά σχολειά, αλλά και λημέρια και ορμητήρια της κλεφτουριάς. Αυτή την κλεφτουριά θέλησε να χαλάσει και ο Αλήπασας, την έβλεπε σαν εμπόδιο στα δόλια σχέδιά του.
Περήφανη κι ανυπόταχτη έμεινε και στα χρόνια της γερμανοϊταλικής κατοχής. Στις φιλόξενες πλαγιές της περπάτησε και ξαπόστασε ένα πλήθος από ανταρτομάδες και στα χωριά της δούλεψε μυστικά η Αντίσταση. Το Νοέμβριο του 1942, ο καπετάνιος του Βάλτου Ναπολέων Ζέρβας και ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης με τα παλικάρια τους, πριν ξεκινήσουν για το Γοργοπόταμο, ανταμώσανε και στήσανε αδελφωμένοι το χορό στην πλατεία του Γαρδικιού.
Το πανέμορφο χωριό
Είναι η πρώτη φορά που επισκεπτόμαστε το χωριό και είναι κυριολεκτικά … έρωτας με την πρώτη ματιά! Σπίτια πέτρινα παραδοσιακά, καμινάδες που καπνίζουν και σοκάκια που σε καλούν να τα περπατήσεις.
Αν και κάνει τσουχτερό κρύο, η ατμόσφαιρα είναι ζεστή. Είναι οι άνθρωποι της Γραμμένης Οξυάς που σε καλωσορίζουν και νιώθεις τη ζεστασιά στο βλέμμα και το χαμόγελο τους.
Στην πέτρινη πλατεία του χωριού τρία γραφικά μαγαζιά, με λιγοστούς καλοσυνάτους ανθρώπους που απολαμβάνουν το τσιπουράκι τους ενώ τα κάρβουνα έχουν πάρει κυριολεκτικά φωτιά προσμένοντας τους θαμώνες τους.
Μυρωδιές από αναμμένο τζάκι αλλά και από τις σούβλες που στροβιλίζουν ντόπια κρέατα για να σερβίρουν στους επισκέπτες του χωριού.
Αν και οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού είναι ελάχιστοι, τα Σαββατοκύριακα η Γραμμένη Οξυά ζωντανεύει. Παρέες εκδρομέων, συντροφιές από γειτονικά χωριά, πεζοπόροι, ομάδες μοτοσυκλετιστών, δίνουν παρών στο γραφικό χωριουδάκι που έγινε τόπος αγαπημένος κάθε φυσιολάτρη.
Χρόνο με το χρόνο και στόμα με στόμα η Οξυά μεγαλώνει τη φήμη της και δεν είναι λίγοι και οι επώνυμοι που την επιλέγουν για μια χαλαρωτική εκδρομή στην πανέμορφη άγρια αλλά φιλόξενη φύση της.
Η Ντίνα και το ξακουστό πια… μουνούχι
Καταλήγουμε στο ένα από τα τρία μαγαζάκια της πέτρινης πλατείας. Στο Εντευκτήριο! Ο χώρος ανήκει στον σύλλογο του χωριού που μετατράπηκε σε ταβερνάκι με ψυχή της παρέας την Ντίνα και τον σύζυγο της Πέτρο.
Στους τοίχους και τα τραπέζια φωτογραφίες του χωριού και νοσταλγικές εικόνες των Γραμμενοξιωτών. Στολισμένο το τζάκι, μοσχοβολά η κουζίνα. Μας υποδέχονται σαν φίλοι που γνωριζόμασταν χρόνια. Άνθρωποι χαρούμενοι, γεμάτοι ενέργεια… Άλλωστε η ζωή στη φύση μπορεί να έχει τις δυσκολίες της, είναι όμως πραγματική ψυχοθεραπεία.
Το τραπέζι γεμίζει καλομαγειρεμένα φαγητά και το περιβόητο μουνούχι στο φούρνο που έκανε…τον Νίκο Μάνεση να ψάχνεται…στο google και να χαμογελάει πονηρά… Ο ωραιότερος επίλογος γράφτηκε με το φημισμένο της γαλακτομπούρεκο. Και αφού γλείψαμε και τα δάχτυλά μας τσουγκρίσαμε τα ποτήρια μας με την ευχή να ξαναβρεθούμε σύντομα.
Και θα ξαναβρεθούμε. Γιατί η Γραμμένη Οξυά, δεν ήταν μια απλή βόλτα. Ήταν μια αξέχαστη εμπειρία για όλες τις αισθήσεις μας. Ένα δώρο που θα χρωστάμε, ξανά και ξανά στον εαυτό μας…
Όλες οι προσπάθειες στη διαπαιδαγώγηση θα είναι μάταιες, μέχρι να μάθετε τα παιδιά ν’ αγαπούν το δάσος,τα πουλιά, τα λιβάδια και τα λουλούδια! Η Φύση είναι ένα βιβλίο που είναι μονίμως ανοιχτό, και ο άνεμος γυρίζει τις σελίδες του!!!
Όλες οι προσπάθειες στη διαπαιδαγώγηση θα είναι μάταιες, μέχρι να μάθετε τα παιδιά ν’ αγαπούν το δάσος,τα πουλιά, τα λιβάδια και τα λουλούδια! Η Φύση είναι ένα βιβλίο που είναι μονίμως ανοιχτό, και ο άνεμος γυρίζει τις σελίδες του!!!