Ομιλία του Προέδρου της ΚΕΔΕ κ. Γιώργου Πατούλη στο Συνέδριο «Μοντέλα Διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων και ο ρόλος των Ο.Τ.Α – Εκτίμηση Χωρικών, Πληθυσμιακών και Οικονομικών Παραμέτρων» στην Αλεξανδρούπολη ( 15-16 Ιανουαρίου 2016 )
Τη στρατηγική αλλά και τα μοντέλα διαχείρισης που θα πρέπει να εφαρμοστούν σε αυτοδιοικητικό επίπεδο προκειμένου να αντιμετωπισθεί με αποτελεσματικό και ρεαλιστικό τρόπο το εθνικό θέμα της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων, ανέπτυξε ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ Γιώργος Πατούλης κατά τη σημερινή ομιλία του στο Συνέδριο. Ο κ. Πατούλης τόνισε ότι η ΚΕΔΕ με τη διοργάνωση του διήμερου Συνεδρίου της Αλεξανδρούπολης επιχειρεί να κάνει ένα Νέο Ξεκίνημα στο δημόσιο διάλογο για το εθνικό ζήτημα της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων με στόχο να μεταφερθεί τεχνογνωσία στους αιρετούς της Αυτοδιοίκησης ώστε να δρομολογήσουν βιώσιμες λύσεις που θα ανταποκρίνονται στις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής. Παράλληλα επισήμανε πως η ΚΕΔΕ θέλει να σηματοδοτήσει τη ρεαλιστική στροφήπου πρέπει να γίνει στο επίπεδο σχεδιασμού και υλοποίησης των έργων τονίζοντας χαρακτηριστικά: Η επιστροφή στο ρεαλισμό και η αξιοποίηση της ευρωπαϊκής εμπειρίας και των σύγχρονων τεχνολογιών διαχείρισης που πλέον εφαρμόζονται με επιτυχία, είναι η μόνη απάντηση στη σημερινή αδιέξοδη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην Πατρίδα μας.
O Πρόεδρος της ΚΕΔΕ χαρακτήρισε θετικό το γεγονός ότι οι Δήμοι και η ΚΕΔΕ καλούνται να παίξουν ένα εποικοδομητικό ρόλο στην εξειδίκευση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης, ωστόσο έθεσε με έμφαση ζητήματα που αποτελούν, όπως ανέφερε, κόκκινες γραμμές. Ειδικότερα σημείωσε πως για την ΚΕΔΕ είναι ξεκάθαρο πως η θεσμική αρμοδιότητα στη διαχείριση αστικών αποβλήτων είναι ευθύνη των Δήμων και πως είναι αδιαμφισβήτητος ο δημόσιος χαρακτήρας της διαχείρισης ενώ έσπευσε να επισημάνει πως θα πρέπει να εφαρμοστούν στις πόλεις συστήματα διαχείρισης των αποβλήτων που δεν θα επιβαρύνουν υπέρμετρα τους πολίτες, γεγονός που διευκρίνισε ότι συμβαίνει με ευθύνη της Πολιτείας και όχι των Δήμων. Επιπρόσθετα ανέφερε πως κανένας δεν μπορεί να υποχρεώνει τους Δήμους να εφαρμόζουν το ίδιο μοντέλο διαχείρισης σε δύο διαφορετικές περιοχές, ζητώντας μάλιστα τη δρομολόγηση σχετικής νομοθετικής ρύθμισης για το θέμα και επισήμανε πως μόνο μέσα απόσυμπράξεις Δήμων και χωρίς κηδεμόνευση είναι εφικτή η επίτευξη των στόχων που τίθενται από τον εθνικό σχεδιασμό.
Ωστόσο ο κ. Πατούλης εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις για το κατά πόσο είναι εφικτοί και τεκμηριωμένοι οι στόχοι που έχουν τεθεί στο νέο επιχειρησιακό σχεδιασμό και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για νέες καθυστερήσεις στα απαιτούμενα έργα αλλά και πιθανότητες αποτυχίας με επιπτώσεις στους πολίτες, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: Αυτοί που συνέταξαν το νέο ΕΣΔΑ, υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα θα πετύχει σε 5 χρόνια, όσα πέτυχαν οι ευρωπαίοι με καλύτερες υποδομές και κουλτούρα σε 20.
Κατά την άποψή μας, η εφαρμογή του νέου ΕΣΔΑ προϋποθέτει την επίλυση μιας σειράς κρίσιμων ζητημάτων, πέραν της στοχοθεσίας.
Θα αναφέρω ενδεικτικά:
- Διαθέσιμοι Πόροι για κατασκευή υποδομών και κοστολόγηση έργων με βάση το νέο ΕΣΔΑ
- Χρονικές καθυστερήσεις, αιρεσιμότητα, διασφάλιση και επάρκεια των απαιτούμενων πόρων για την υλοποίηση των έργων διαχείρισης
- Το Λειτουργικό κόστος του νέου συστήματος, στοιχείο ιδιαίτερα σημαντικό σε περίοδο κρίσης.
- Αντιμετώπιση του προβλήματος της σύγχυσης αρμοδιοτήτων
- Επίλυση διάφορων θεσμικών ζητημάτων ( π.χ. νομοθετική ισχύς του σχεδίου, Αναθεώρηση λειτουργίας των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης , Προσωπικό Δήμων και προσλήψεις, χωροθετήσεις και Γ.Π.Σ., κλπ)
- Δημόσια χρηματοδότηση – έλεγχος και βαθμός εμπλοκής του ιδιωτικού τομέα
- Ενημέρωση – ευαισθητοποίηση πολιτών
Κλείνοντας την ομιλία του ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ έθεσε κάποια θέματα μείζονος σημασίας τα οποία, όπως ανέφερε, αν δεν επιλυθούν δεν θα υπάρξουν βιώσιμες λύσεις.
Ειδικότερα:
Σε σχέση με τον Εθνικό Σχεδιασμό, την ανακύκλωση και τη χρηματοδότηση έργων διαχείρισης, ανέφερε πως ένα πρώτο ζητούμενο είναι να υπάρχουν συγκεκριμένα χρηματοδοτικά προγράμματα για την ανακύκλωση σε επίπεδο δήμων στο νέο ΕΣΠΑ και πρόσθεσε ότι επιβάλλεται η αναβάθμιση της ΚΕΔΕ στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε σχέση με τον Εθνικό Σχεδιασμό και η θεσμοθέτηση ενός επίσημου ρόλου στην πορεία σχεδιασμού, υλοποίησης και παρακολούθησης των απαιτούμενων έργων . Παράλληλα καυτηρίασε την πρακτική της κυβέρνησης επισημαίνοντας χαρακτηριστικά: Η κυβέρνηση νομίζει ότι μπορεί να λύσει το πρόβλημα με μικρά έργα ανακύκλωσης και με υπερφιλόδοξους στόχους, κάτι που είναι σε πλήρη αντίθεση τόσο με τη νομοθεσία της ΕΕ όσο και με τις πλέον δόκιμες πρακτικές που θα παρουσιαστούν στο συνέδριο μας. Παράλληλα πρόσθεσε πως πρέπει να γίνει κεντρικό στοιχείο της παρέμβασής μας ως Κ.Ε.Δ.Ε. η τελευταία ευκαιρία για δημιουργία μονάδων επεξεργασίας στη χώρα μας.
Σε σχέση με το κόστος διαχείρισης
Η ΚΕΔΕ μπορεί και πρέπει να πρωτοστατήσει στην υιοθέτηση πρακτικών μείωσης του κόστους διαχείρισης με ταυτόχρονη βελτίωση των παραγόμενων αποτελεσμάτων.
Σε σχέση με τους φορείς διαχείρισης
Η ΚΕΔΕ οφείλει να τοποθετηθεί με προσεκτικό τρόπο, αφού λάβει υπόψιν της τα πορίσματα της πρώτης συζήτησης του συνεδρίου.
Σε κάθε περίπτωση η ΕΕ δείχνει σαφή προτίμηση σε ισχυρούς, δομημένους και καλά στελεχωμένους φορείς διαχείρισης,
εφόσον αυτοί διασφαλίζουν οικονομίες κλίμακας και έχουν διαχειριστική επάρκεια.
Επιπλέον, είναι σαφές ότι σε ζητήματα ανακύκλωσης, τον πρώτο λόγο τον έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση έτσι και αλλιώς, σε όλες της χώρες της ΕΕ.
Σε σχέση με τα ΣΔΙΤ
Η υλοποίηση 3-4 ΣΔΙΤ στη διαχείριση των απορριμμάτων έχει μπει στα προαπαιτούμενα.
Η ΚΕΔΕ εξετάζει όλες τις δυνατές λύσεις χρηματοδότησης.
Σε σχέση με το νησιωτικό χώρο
Είναι κοινά αποδεκτό ότι η διαχείριση απορριμμάτων και η ανακύκλωση, σε πολλά ελληνικά νησιά είναι προβληματική.
Απαιτείται άμεσα μια νέα θεώρηση, με έμφαση στην ανακύκλωση και τη διαλογή στην πηγή, αξιοποίηση των θαλάσσιων μεταφορών και ανάδειξη του εθνικού χαρακτήρα των νησιών μέσω της προώθησης της ιδέας των νησιών μηδενικών αποβλήτων.
