Το Δίκαστρο, ή Ζημιανή όπως λέγονταν παλιά, στέκει καμαρωτό σε υψόμετρο 850 μέτρων, ανάμεσα σε ένα ατέλειωτο δάσος. Χτισμένο στο Βορειοδυτικό τμήμα του Δήμου Μακρακώμης, πολύ κοντά στα σύνορα με τους νομούς Ευρυτανίας και Καρδίτσας.
Το περιβάλλουν οι κατάφυτοι ορεινοί όγκοι μεταξύ των βουνών Τυμφρηστός και Μαυροράχη. Μοιρασμένο σε δύο οικισμούς που τους χωρίζει ο ποταμός Δικαστριώτης, βασικός παραπόταμος του Σπερχειού ποταμού. Το πρώτο αξιοθέατο που συναντάμε είναι ο πρόσφατα αναπαλαιωμένος νερόμυλος του χωριού. Στέκει ανάμεσα στα μεγάλα πλατάνια που δροσίζονται από τα νερά της ρεματιάς που κυλά στα πόδια του. Ένα στρώμα με κιτρινισμένα φύλλα γύρω του, συμπληρώνουν το παραμυθένιο σκηνικό…
Τα δύο κάστρα…
Στην τοποθεσία, με την τοπωνυμία κάστρο κουτσο-Νίκα, στα νότια του Δικάστρου, υπήρχε αρχαία πόλη-ακρόπολη και κάστρο. Διασώζονται λείψανα οχυρώσεων πόλης-ακρόπολης των Δολόπων, ελληνιστικής περιόδου και κάστρου Ρωμαϊκών και Βυζαντινών χρόνων. Κατοικία του άρχοντα και τόπος καταφυγής των Δολόπων και πολεμικό οχυρό των κουτσό-Βλαχων Τυμφρηστού, κατά τους πολέμους τους. Και οι δύο περίοδοι αναδεικνύουν το ιστορικό και πολεμικό παρελθόν των οχυρώσεων της τοποθεσίας.
Η τοποθεσία ξεχωρίζει γεωμορφολογικά, δεσπόζει περιβαλλοντικά και είναι στρατηγικό σημείο της διάβασης Τυμφρηστού, που συναποτελούν οι δίοδοι Σπερχειού και Ν. Δ. Θεσσαλία-Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Oι Δόλοπες έκτισαν τις πόλεις-ακροπόλεις τους για να ελέγχουν την είσοδο προς τη χώρα τους και οι Ρωμαίοι και οι Βυζαντινοί τα κάστρα τους για να παγιώσουν τον έλεγχο της διάβασης Τυμφρηστού και την κυριαρχία τους στη Στερεά Ελλάδα.
Ενας τόπος γεμάτος ιστορία
Όσο περπατάμε στο Δίκαστρο, τόσο περισσότερο μας εντυπωσιάζει με την ιστορία του. Όπως αυτή του αρματολού Κώστα Βελή που προκήρυξε τον αγώνα του 1821. Από το όνομα του, ονομάστηκε Βέλη και το ρέμα που χωρίζει το χωριό στα δύο. Όπως και οι περιοχές «Κατσαντώνη» και «Ζαχαράκη» που πήραν τα ονόματα τους από τους ομώνυμους αγωνιστές της επανάστασης, που είχαν τα λημέρια τους εκεί…
Τα τριαντάφυλλα της Παναγιάς
Στολίδια, σύμβολα και φυλαχτά, τα όμορφα σκαλισμένα ρόδα στα παλιά πέτρινα αρχοντικά του χωριού. Σε δύο, από τα σωζόμενα ακόμη αρχοντικά, στο Δίκαστρο, υπάρχουν στα γωνιακά αγκωνάρια τους, σκαλιστοί ρόδακες. Είναι οι ρόδακες της Παναγίας, είναι τα φυλαχτά ευλογίας και προστασίας των σπιτιών από κάθε κακό και χρονολογούνται από το 1873! Αποχαιρετούμε το Δίκαστρο βιαστικά αφού το κρύο γίνεται ακόμα πιο τσουχτερό, λίγο πριν καταφτάσει ο χιονιάς και η παγωνιά της «Μήδειας». Θα επιστρέψουμε την άνοιξη, όταν η Ζημιανή θα έχει φορέσει τα ανοιξιάτικα της, για να υποδεχθεί την φύση που θα αναγεννηθεί για μία ακόμη φορά…
