Το σκηνικό του καιρού σταδιακά αλλάζει και η Φωκίδα μάς προσκαλεί στις ομορφιές της. Εικόνες που κλείνουν μέσα τους χίλιες λέξεις, γλυκές και μελαγχολικές. Η πορεία της ζωής λίγο πριν αυτή ανακατευτεί με το νερό και το χώμα…Όμορφα γραφικά χωριά με πέτρινα σοκάκια, ρυάκια και μικροί καταρράκτες που αντικατοπτρίζουν την ομορφιά της φύσης. Βόλτες ανάμεσα σε πορτοκαλοκόκκινα δάση, φιλόξενοι άνθρωποι, αρώματα παραδοσιακής κουζίνας είναι μόνο μερικές αφορμές για να ετοιμάσουμε την επόμενη φθινοπωρινή μας απόδραση.
Αρτοτίνα
Η Αρτοτίνα το καπετανοχώρι της Δωρίδας, γέννημα θρέμμα της οι απότολμοι ήρωες του 1821 οι Αθανάσιος Διάκος, Δήμος Σκαλτσάς, Ανδρίτσος Σαφάκας, Γιάννης Σαφάκας και ένα σωρό άλλα παλικάρια που θυσίασαν στον αγώνα για την ελευθερία την ίδια τους την ζωή, βρίσκεται σε υψόμετρο 1100 – 1350μ στην αγκαλιά του “Κόρακα”, στα πλευρά της Πυραμίδας (2350μ) σε μια περιοχή με κρημνώδεις χαραδρώσεις, με ορμητικούς χείμαρρους και ποτάμια όπως: η Σαΐτα, ο Βαρδουσιώτης, οι καρυοποταμοπηγές του Εύηνου-Φίδαρη. Είναι περιοχή που έστησαν τα καραούλια τους οι αρματολοί και οι κλέφτες στην τουρκοκρατία, πλήθος τοπωνυμίων υποδηλώνουν τους ήρωες της Αρτοτίνας “Το κελί του Διάκου”, “του Σαφάκα τα ταμπούρια”, “του Σκαλτσοδήμου ο έλατος”, “Η σπηλιά του Γιαννούλα”, “του Γούλα η ράχη”, και πολλά άλλα.
Στρώμη
Ένα από τα ομορφότερα παραδοσιακά χωριά του νομού Φωκίδας, η Στρώμη βρίσκεται 48 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Άμφισσας στις βόρειες παρυφές του όρους Γκιώνα, σε υψόμετρο 900 μέτρων. Υπάγεται διοικητικά στο δήμο Καλλιέων. Λίγο πριν την είσοδο στο χωριό συναντάμε το μικρό αλλά βουερό καταρράχτη της Κρέμασης, ο οποίος καταλήγει στον ποταμό Μόρνο. Ανάμεσα στα έλατα της Γκιώνας περιδιαβαίνουμε σε γραφικά δρομάκια και πετρόκτιστα παραδοσιακά σπίτια, και συναντάμε μια πανέμορφη πλατεία με πλατάνια και θέα στο ορεινό τοπίο που διασχίζει ο ποταμός. Ακολουθώντας το δασικό δρόμο, που ξεκινάει από το χωριό προς τα υψίπεδα της Γκιώνας, βρίσκουμε την σπηλιά των “Εγγλέζων” ή σπηλιά της “Αντίστασης“, καθώς εκεί Άγγλοι αξιωματικοί συναντούσαν την περίοδο της Κατοχής αντάρτες του ΕΛΑΣ. Σε αυτή τη σπηλιά το φθινόπωρο του ’42 βρήκαν καταφύγιο Βρετανοί και Έλληνες σαμποτέρ για να καταστρώσουν το σχέδιο ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοπόταμου.
Λιδωρίκι
Το Λιδωρίκι, η μικρή «Δωρική Ελβετία» είναι χτισμένη στους πρόποδες της Γκιώνας, αγναντεύει την πανέμορφη οροσειρά των Βαρδουσίων και παίζει με τα πρασινογάλανα νερά της ήρεμης λίμνης. Η λεκάνη της λίμνης του Μόρνου μας καλωσορίζει καθώς αποφασίσατε να επισκεφθείτε την όμορφη Δωρική πολιτεία. Η λίμνη του Μόρνου δημιουργήθηκε με την ανύψωση χωμάτινου φράγματος, ύψους 189 μέτρων. Τα έργα ξεκίνησαν το 1969 και ολοκληρώθηκαν το 1981. Σε υψόμετρο 650 μ , κυριολεκτικά μοιάζει να πολιορκείται από τις υπέροχες αλπικές κορφές των Βαρδουσίων και της ασέληνης Γκιώνας που το χειμώνα ρίχνουν την πανέμορφη χιονισμένη σκιά τους στα ήσυχα νερά της λίμνης,
Το Κόκκινο… Λούτσοβο
Ένα από τα χωριά που διαθέτουν την πιο όμορφη θέα στην τεχνητή λίμνη του Μόρνου στη Φωκίδα, είναι το Κόκκινο. Χτισμένο σε υψόμετρο 700 περίπου μέτρων, βρίσκεται μέσα σε ένα τοπίο που χαρακτηρίζουν τόσο η άγρια ομορφιά των ορεινών όγκων της Φωκίδας, όσο και το υδάτινο στοιχείο. Η καταπράσινη ομορφιά των δέντρων συναντά το γαλάζιο των νερών του Μόρνου, ενώ στη μέση, τα παραδοσιακά σπίτια στο Κόκκινο ξεχωρίζουν.
Το χωριό πήρε το όνομά του από τον παραπόταμο του Μόρνου, τον Κόκκινο Ποταμό, το 1930. Έως τότε το Κόκκινο διατηρούσε τη σλάβικη ονομασία Λούτσοβο, που σημαίνει «ηλιόλουστο».
Καστριώτισσα
Από τα πιο ορεινά χωριά της Φωκίδας, η Καστριώτισσα είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1160 μέτρων στην πλαγιά της Οίτης και με θέα τη Γκιώνα και τα Βαρδούσια. Πήρε το όνομά της από τα ερείπια του αρχαίου δωρικού κάστρου της Κλασικής Περιόδου που βρίσκονται ακόμα και μέσα στους δρόμους του χωριού.
Σε απόσταση 79 χλμ βορειοδυτικά της Άμφισσας, η Καστριώτισσα «αγναντεύει» το χωριό Αθανάσιος Διάκος στα ανατολικά της ενώ στα νότια της βρίσκεται το χωριό Μαυρολιθάρι.
Η καρδιά της Καστριώτισσας χτυπάει στην πλατεία όπου και βρίσκεται η υπεραιωνόβια Πουρνάρα της Καστριώτισσας, η οποία από το 2012 έχει ανακηρυχθεί μνημείο της Φύσης.
Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται το λαογραφικό μουσείο που δημιουργήθηκε με την προσωπική εθελοντική προσφορά των γυναικών του χωριού και στο οποίο φιλοξενούνται αντικείμενα λαϊκής τέχνης, φορεσιές, κεντήματα, εργαλεία και είδη οικιακής χρήσης.
Εικόνες: Facebook – Χωριά Φωκίδας
