Πάντα παρακολουθούμε τις δημοσιεύσεις του δημοσιογράφου Ηλία Προβόπουλου. Αναφέρονται κυρίως στα χωριά, στα βουνά, στη φύση, στο πραγματικό νόημα της ζωής, και σε ανθρώπους ατόφιους, αυθεντικούς, αφτιασίδωτους…
Αυτή τη φορά το βλέμμα “καρφώθηκε” στην φωτογραφία ενός γέροντα και η ματιά δεν έλεγε να ξεκολλήσει αφού βλέπαμε μέσα σε αυτήν, του κόσμου όλου τη λεβεντιά. Το πρόσωπο του τραχύ και σκληρό όμως ταυτόχρονα τόσο γοητευτικό… Ψάχνοντας στα σχόλια της δημοσίευσης, μάθαμε την ιστορία του… Ψάχνοντας λίγο ακόμη “ανακαλύψαμε” ότι η ζωή του είχε γυριστεί σε ντοκιμαντέρ με τίτλο «το πήδημα του Κατσαντώνη και ο Μπάρμπα – Λάμπρος» από τον Γιώργο Κολόζη, είχε προβληθεί το 2006 στους Αθηναϊκούς Κινηματογράφους με την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου.
Λάμπρος Κοντογούνης – Ο “λιμενάρχης” των Αγράφων
΄Έφυγε από τη ζωή τον Φλεβέρη του 2011 και μαζί του έκλεισε μια ολόκληρη εποχή για τη συγκεκριμένη περιοχή. Ο μπάρμπα Λάμπρος έζησε όλη του σχεδόν τη ζωή στη Βραβαριάδα Αγράφων. Είχε ένα χάνι-καφενείο που ξεκίνησε να λειτουργεί από το 1937 και αποτελούσε μέχρι και σήμερα σταθμό για όλους τους ντόπιους και τους ταξιδιώτες. Θεωρούταν ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα ντόπιου κατοίκου της περιοχής των Αγράφων.
Το κείμενο του Ηλία Προβόπουλου για τον μπάρμπα Λάμπρο
Το καλοκαίρι που έρχεται ο μπάρμπα Λάμπρος Κοντογούνης, το σύμβολο των Αγράφων όπως έχει εξελιχθεί ο πλέον φωτογραφημένος άνθρωπος όλης της περιοχής, θα μετρoούσε εξήντα τρια συναπτά έτη λειτουργίας του περίφημου χανιού, που πρωτολειτούργησε ο πατέρας του Γιώργος με τη μάνα του Σάββα το 1937 στον παραποτάμιο οικισμό του Μαράθου, Βαρβαριάδα.
Το καλοκαίρι του 1950 που η οικογένεια επέστρεψε από το Αγρίνιο όπου τους υποχρέωσαν να καταφύγουν ως ανταρτόπληκτοι, ο Γιώργος Κοντογούνης έβαλε για πρώτη φορά μπρίκι στη φωτιά και έτσι εγκαινίασε μια εποχή στην οποία το χάνι έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στην επικοινωνία των Αγραφιωτών με τον έξω κόσμο. Αφορμή για το τεράστιο αυτό γεγονός στην τοπική ιστορία, υπήρξε η κατασκευή της σιδερένιας γέφυρας στον ποταμό και η κάλυψη των αναγκών του συνεργείου.
Μέχρι το 1980 που πέρασε ο δρόμος για τα απομακρυσμένα χωριά, το χάνι όντως υπήρξε το σημείο όπου πέρασαν έστω μια νύχτα της ζωής τους όλοι οι Αγραφιώτες, έφαγαν ένα πιάτο ζεστό φαί, ήπιαν ένα τσίπουρο, στέγνωσαν στη σόμπα και χόρεψαν ολόκληρες νύχτες με το βιολί του Γυφταντρέα. Κατόπιν άλλαξαν τα πράγματα, σταμάτησαν οι διανυκτερεύσεις αλλά όλοι οι περαστικοί σταματούσαν για λίγο και έκαναν κίνηση στο μαγαζί το οποίο λειτούργησε υποδειγματικά μέχρι το θάνατο της γυναίκας του Μαρίας πριν από επτά χρόνια, ο μπάρμπα Λάμπρος.
Η απουσία της όμως από εκεί και πέρα, τον σημάδεψε βαθιά και σιγά – σιγά παραιτήθηκε από την εξυπηρέτηση των περαστικών και περιορίστηκε στα απολύτως αναγκαία, όσο φτάνει δηλαδή για να δικαιολογεί την παρουσία του εκεί και να ανοίγει την πόρτα του ένδοξου μαγαζιού που τα σημάδια του χρόνου και της εγκατάλειψης είναι πλέον εμφανή. Το γεγονός δεν απασχολεί κανέναν, καθώς το ζητούμενο για όλους είναι μια καλημέρα στο γέροντα που οι αφηγήσεις του για πρόσωπα, πράγματα και γεγονότα των Αγράφων αποτελούν θησαυρό ιστορίας.
Έτσι λοιπόν, δεν υπάρχει κανένας που να μη κάνει στάση μπροστά στο χάνι και σαν δει κλειστή την πόρτα, θα πατήσει την κόρνα μήπως και ξεμυτίσει από πουθενά ο μπάρμπα Λάμπρος να τον χαιρετήσει. Το κόλπο το έμαθαν και οι καινούργιοι κι έτσι δεν περνάει στιγμή που να μην είναι σταματημένο ένα αυτοκίνητο μπροστά στο χάνι και σήμερα ειδικά, που λόγω Πάσχα θα περάσουν όλοι οι Αγραφιώτες να πάνε στα χωριά τους να γιορτάσουν την Ανάσταση, ο μπάρμπα Λάμπρος θα μετρήσει άλλη μια φορά το ψυχομάνι που κάποτε θεωρούσε τη Βαρβαριάδα τα σύνορα ενός άλλου κόσμου τον οποίο, αφού τον γνώρισαν και το γεύτηκαν, τότε μπόρεσαν να εκτιμήσουν τον τόπο που παράτησαν και τον ανακαλύπτουν τώρα που έσβησε…
Το ντοκιμαντέρ «Το πήδημα του Κατσαντώνη και ο Μπάρμπα – Λάμπρος»
Με αφορμή ένα παλιό θρύλο για τον πρωταγωνιστή του δράματος του Θεάτρου Σκιών «Ο ήρωας Κατσαντώνης», και μέσα από την ζωή ενός ιδιόμορφου ηλικιωμένου ορεσίβιου, του μπάρμπα Λάμπρου, η ταινία είναι ένα διαχρονικό ταξίδι σε μια αυθεντική ιστορία ζωής δυο προσώπων με απόσταση μερικών αιώνων μεταξύ τους. Στα τέλη του 17ου αιώνα, στην περιοχή της οροσειράς των Αγράφων, κυριαρχεί ο Κατσαντώνης, ο εφιάλτης του Αλή Πασά. Ο θρύλος λεει ότι ο Κατσαντώνης, για να ξεφεύγει από τους Τούρκους, έφθανε στις όχθες του Αχελώου και πηδούσε απέναντι, σ’ ένα απότομο σημείο του ποταμού που από τότε ονομάζεται «Το Πήδημα του Κατσαντώνη». Και φτάνουμε στις αρχές του 21ου αιώνα: ο μπάρμπα Λάμπρος (Λάμπρος Κοντογούνης), ένας γοητευτικός και συνάμα τραχύς ορεσίβιος, το παλιό χάνι που βρίσκεται στο πέρασμα των Αγράφων, τα γλέντια με τους πλανόδιους μουσικούς, το κυνήγι του αγριογούρουνου, ο μεγάλος του έρωτας με μια τραγουδίστρια δημοτικών τραγουδιών, το όνειρο του να καταφέρει κάποτε να επισκεφθεί το Πήδημα του Κατσαντώνη… Μία ταινία για τις σκιές και τα βαθιά κρυμμένα πράγματα στον χώρο και τον χρόνο.
