Πριν από 111 χρόνια, το 1909, γιορτάστηκε με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ η πρώτη Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, ενώ δύο χρόνια αργότερα υιοθετήθηκε από τη Σοσιαλιστική Διεθνή.
Τα Ηνωμένα Έθνη ξεκίνησαν να γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στο Διεθνές Γυναικείο Έτος του 1975. Το 1977, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών κάλεσε τα κράτη μέλη να ανακηρύξουν την 8η Μαρτίου ως Ημέρα του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των γυναικών και την παγκόσμια ειρήνη. Διανύοντας πάνω από έναν αιώνα οι γυναίκες συνεχίζουν να διεκδικούν και να αγωνίζονται για ίσα δικαιώματα στην εργασία, στην κοινωνία, στην οικονομία καθώς και να μάχονται κατά της ενδοοικογενειακής βίας, της βίας στους χώρους εργασίας αλλά και οπουδήποτε αυτή υπάρχει.
Σύμφωνα με το Κέντρο Ερευνών για Θέματα ισότητας, μέχρι και έξι στις δέκα εργαζόμενες (συγκεκριμένα το 66.7%) έχουν υποστεί κάποια μορφή παρενόχλησης. Τα θύματα όμως σπάνια προχωρούν σε καταγγελία, επιλέγοντας να υποφέρουν σιωπηλά εξαιτίας του φόβου. Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 40% – 50% των γυναικών έχει δεχθεί σεξουαλικές προτάσεις, σωματικά αγγίγματα και άλλες μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασία τους.
Όπως καταδεικνύουν στοιχεία της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Actionaid, συνολικά σε όλο τον κόσμο υπολογίζεται ότι οι γυναίκες που έχουν υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία από τον σύντροφο ή από κάποιον συγγενή τους ανέρχονται περίπου στο 35%, ενώ οι γυναίκες που δουλεύουν στην μαύρη εργασία χωρίς εργασιακά δικαιώματα αγγίζουν το 75%.
Αυτό που παρατηρείται ωστόσο είναι ότι υπάρχει μεγάλη έλλειψη στοιχείων σχετικά με τον αριθμό των γυναικών που έχουν δεχτεί βία και παρενόχληση στον χώρο εργασίας. Οι λόγοι ποικίλλουν, όμως σύμφωνα με την υπεύθυνη επικοινωνίας, Συνηγορίας και Εκστρατειών της ActionAid, Ασπασία Κάκαρη, είναι κυρίως γραφειοκρατικοί αλλά και κοινωνικοί καθώς αρκετές γυναίκες δεν αναφέρουν το περιστατικό βίας . «Δεν είναι εύκολο να παραδεχτούν αυτό που τους συνέβη, συχνά θεωρούν ότι φταίνε οι ίδιες και δεν το “μαρτυρούν” και κυρίως γιατί όλοι οι υπόλοιποι τις κάνουν να νιώθουν υπεύθυνες γι αυτό», σημειώνει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η κ. Κάκαρη.
Η ιστορία της Κριστιάνας, θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης στον χώρο εργασίας της
H ActionAid με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας δημοσίευσε πριν από λίγες μέρες τρεις πραγματικές ιστορίες σεξουαλικής παρενόχλησης στο εργασιακό περιβάλλον. Σήμερα η οργάνωση δίνει στο φως της δημοσιότητας μέσω του ΑΠΕ-ΜΠΕ μια τέταρτη ιστορία, τη μαρτυρία της Κριστιάνας που έπεσε θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης από τον προϊστάμενό της. Η νεαρή γυναίκα εργαζόταν για δύο χρόνια στην εταιρεία όταν κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου, μία μέρα που βρισκόταν μαζί με τους συναδέλφους της, όπως περνούσε από δίπλα της την παρενόχλησε σεξουαλικά. «Ομολογώ πως παγώσαμε λίγο όλοι εκεί. Δεν θυμάμαι τι μπορεί να σκέφτηκα εκείνη την ώρα. Θυμάμαι ότι ήταν λίγο σαν αηδία», αναφέρει χαρακτηριστικά στη μαρτυρία της. Η Κριστιάνα στην αρχή ήταν αμήχανη και προσπάθησε να απενοχοποιήσει στο μυαλό της αυτή την κίνηση του προϊσταμένου της.
«Στην αρχή, είχα μια αντίδραση λίγο “έλα μωρέ εντάξει, τι να πουν κι άλλες γυναίκες”. Αλλά με τον καιρό σκέφτομαι πως δεν είχα δίκιο. Όλες να πούνε, κι εκείνες, και εγώ, και όλες. Δεν θεωρώ πως υπάρχει κάτι μικρότερης ή μεγαλύτερης βαρύτητας όταν αυτό το κάτι απλά απαγορεύεται», λέει. «Εκείνη τη στιγμή σκέφτεσαι πολύ ενοχικά. Πως έχεις επιτρέψει καταστάσεις, έχεις αφήσει λάσκα τα όρια. Αργότερα βρίσκεσαι σε ένα περιβάλλον άλλο και λες για να δούμε, κάτι τέτοιο θα συνέβαινε ποτέ εδώ; Όχι! Γιατί όχι εδώ; Ε, εδώ σέβονται είναι σοβαροί οι άνθρωποι! Και μετά σου είναι πιο ξεκάθαρο, ότι δεν φταίει ο αποδέκτης», καταλήγει η Κριστιάνα. Έπειτα από αυτό το περιστατικό η 25χρονη τότε γυναίκα εργάστηκε στην εταιρεία για ακόμη ένα χρόνο, ενώ όπως επισημαίνει, στην αρχή «ξεκίνησε να γράφει λίγο ενοχικά» διστάζοντας να μιλήσει ανοιχτά για το συμβάν.
Στοιχεία για τη θέση της γυναίκας στην εργασία
Όσον αφορά τη θέση της γυναίκας στην εργασία, τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί φέτος είναι αρκετά ανησυχητικά. «Οι γυναίκες ουσιαστικά επηρεάζονται περισσότερο από αυτή την έλλειψη νομοθετικού πλαισίου στην εργασία γιατί παρέχουν και τα της μη αμειβόμενης εργασίας σε όλο τον κόσμο κι αυτό κυρίως επιδεινώνεται στον αναπτυσσόμενο κόσμο όπου πάρα πολλές γυναίκες δουλεύουν στην μαύρη αγορά χωρίς εργασιακά δικαιώματα. Ειδικά τα τελευταία χρόνια οι γυναίκες επηρεάζονται ακόμη περισσότερο και από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, κρίσης διότι αποτελούν το 80% των ατόμων που εκτοπίζονται και αυτό οφείλεται σε μία ακόμη ανισότητα ότι οι γυναίκες δεν έχουν περιουσιακά στοιχεία . Σύμφωνα με έρευνα είναι το 13% στον κόσμο στις γυναίκες που έχουν κατοχή καλλιεργήσιμης γης», λέει η κ. Κάκαρη.
Παράλληλα όπως φανερώνουν πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων(EIGE) που δημοσίευσε τον Δείκτη Ισότητας των Φύλων για το 2019 μόνο το 49% των γυναικών στην Ελλάδα (ηλικίας 20-64) απασχολούνται, την ίδια ώρα που οι άνδρες καταλαμβάνουν το 70% στον τομέα της εργασίας. Τα ευρήματα συνεχίζουν να είναι αποκαρδιωτικά καθώς σύμφωνα με στοιχεία του ΟΑΕΔ για τον Δεκέμβριο 2019 από τα 1.064.526 άτομα που καταγράφηκαν ως άνεργοι, το 62,39% (664.196) ήταν γυναίκες.
Η μη κερδοσκοπική οργάνωση Actionaid οργανώνοντας συνεχώς δράσεις σε όλο τον κόσμο για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών για δεύτερη χρονιά συνεχίζει την εκστρατεία «Ποτέ και Πουθενά» για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στον χώρο της εργασίας. Μάλιστα τον Ιούνιο του 2019 υπεγράφη στη Γενεύη Σύμβαση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας που περιλαμβάνει μέτρα για την προστασία και την υποστήριξη όλων των εργαζομένων, δίνοντας έμφαση σε ευάλωτες ομάδες, όπως μετανάστριες και εργαζόμενες σε άτυπη εργασία που επηρεάζονται δυσανάλογα από τη βία, τις έμφυλες διακρίσεις και την παρενόχληση.
Όπως αναφέρει η κ. Κάκαρη, η σύμβαση αυτή υπεγράφη έπειτα από «πίεση που άσκησαν πολλές οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και της Actionaid, οπότε φέτος με αφορμή την ημέρα της γυναίκας που είναι μια ημέρα μνήμης του κινήματος για τα γυναικεία δικαιώματα συνεχίζουμε την εκστρατεία και καλούμε την ελληνική κυβέρνηση να επικυρώσει πλέον αυτή τη Σύμβαση». Σύμφωνα με την ίδια, η βία και η παρενόχληση στην εργασία αντικατοπτρίζει ουσιαστικά τις ανισότητες των φύλων σε όλο τον κόσμο της εργασίας συνολικά, κάτι που όπως εξηγεί, επιφέρει συνέπειες στις ίδιες τις γυναίκες, τόσο στην ψυχική και σωματική τους υγεία όσο και στην ανάπτυξη και στην εξέλιξή τους, γεγονός που οδηγεί στον αποκλεισμό τους, ο οποίος με τη σειρά του έχει επιπτώσεις και στην ανάπτυξη των ίδιων των χωρών. «Μιλάμε για μια τεράστια απώλεια κοινωνικού κεφαλαίου. Οι οικονομίες που οι γυναίκες συμμετέχουν ισότιμα στην εργασία και στην κοινωνική ζωή είναι οι οικονομίες που είναι οι πιο αναπτυγμένες», σημειώνει η κ. Κάκαρη.
Στο πλαίσιο της εκστρατείας «Ποτέ και Πουθενά» η ActionAid ξεκινά μία έρευνα για την αποτύπωση του φαινομένου στην Ελλάδα, έχοντας ως περίπτωση μελέτης τον επισιτιστικό και τουριστικό κλάδο. «Θέλουμε να ζητήσουμε από τον κόσμο να πει «Ποτέ και Πουθενά» στην έμφυλη βία ξεκινώντας από την εργασία, και να τονίσουμε ότι όταν λέμε εργασία δεν εννοούμε “στενά” στον εργασιακό χώρο», τονίζει η κ. Κάκαρη. Επιπλέον η οργάνωση συμμετέχει στην παγκόσμια απεργία για την Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου με σύνθημα «Όταν οι γυναίκες σταματούν, σταματούν τα πάντα», θέλοντας να δείξει τον πολύτιμο ρόλο που έχουν οι γυναίκες στην κοινωνία, την οικονομία, την εργασία, την πολιτική.
