Συνολικά το ποσοστό κινδύνου φτώχειας στην ΕΕ παρέμεινε σταθερό το 2021, ωστόσο η κατάσταση διέφερε μεταξύ των κρατών -μελών. Όπως δείχνουν τα στοιχεία, συγκριτικά με τις αντίστοιχες τιμές προ-πανδημίας του 2019, σε πέντε χώρες καταγράφεται αύξηση του ποσοστού φτώχειας την περίοδο 2019-2021, με τέσσερις χώρες να βρίσκονται στη λιγότερο ευνοϊκή κατάσταση.
Ελλάδα, Κροατία, Λετονία και Ολλανδία, φαίνονται να παρουσιάζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα.
Σε 11 κράτη μέλη, το ποσοστό φτώχειας ήταν σταθερό, και στα υπόλοιπα 7, εκτιμήθηκε ότι μειώθηκε: Βουλγαρία, Φινλανδία, Κύπρος, Γερμανία, Λιθουανία, Ρουμανία και Σουηδία.
Στα υπόλοιπα στοιχεία, το μέσο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 3,6% σε σχέση με το 2020. Το εισόδημα από την απασχόληση εκτιμάται ότι έχει αυξηθεί σημαντικά, και πλέον είναι ελαφρώς χαμηλότερο από το επίπεδο πριν από την πανδημία.
Ο κορονοϊός οδήγησε σε σημαντική μείωση της οικονομικής δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής παύσης λειτουργίας ορισμένων επιχειρηματικών τομέων, με αποτέλεσμα την άνευ προηγουμένου αύξηση των εργαζομένων που απουσίαζαν από την εργασία ή εργάζονταν με μειωμένο ωράριο και συνακόλουθη απώλεια εισοδήματος από την εργασία. Οι απώλειες αντισταθμίστηκαν με προσωρινά προγράμματα στήριξης από τις κυβερνήσεις.
Σε επίπεδο ΕΕ, οι πρώτες εκτιμήσεις για το 2021 δείχνουν θετική εξέλιξη στην κατανομή του εισοδήματος, με σημαντικές αυξήσεις για τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος. Σε αυτό συνηγορεί το ότι συνεχίζονται τα προγράμματα στήριξης σε πολλά κράτη – μέλη. Οι τελικοί δείκτες και οι λεπτομερείς αναλύσεις από τις στατιστικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης (EU-SILC) που συγκεντρώθηκαν το 2022 θα δημοσιοποιηθούν τον Ιούνιο του 2023.
Μετά από έρευνα που έγινε σε δείγμα 6.053 ιδιωτικών νοικοκυριών στο σύνολο της χώρας, προκύπτει πως το 80% του εισοδήματος στα φτωχά νοικοκυριά ξοδεύεται σε ενοίκια και τρόφιμα.
Τα νοικοκυριά που διαμένουν σε ενοικιασμένη κατοικία δαπανούν το 18,9% του προϋπολογισμού τους, κατά μέσο όρο, για ενοίκιο.
Το μερίδιο της μέσης δαπάνης για είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά και στέγαση των νοικοκυριών του φτωχότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 58,1% των δαπανών των νοικοκυριών, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 36,3%.
O κίνδυνος της φτώχειας απειλεί το 17,1% του πληθυσμού της χώρας, όταν στον υπολογισμό του δείκτη λαμβάνεται υπόψη μόνο η ισοδύναμη δαπάνη με τρόπο κτήσεως την αγορά (15,6% το 2020), ενώ ο δείκτης μειώνεται στο 12,2% του πληθυσμού (11,9% το 2020), όταν λαμβάνονται υπόψη όλες οι καταναλωτικές δαπάνες, ανεξάρτητα από τον τρόπο κτήσεως (τεκμαρτό ενοίκιο από ιδιοκατοίκηση, ιδιοπαραγόμενα αγαθά, αγαθά και υπηρεσίες παρεχόμενες δωρεάν από τον εργοδότη, άλλα νοικοκυριά, μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, κράτος κ.λπ.).
Η μέση μηνιαία ισοδύναμη δαπάνη των φτωχών νοικοκυριών εκτιμάται στο 33,9% των δαπανών των μη φτωχών νοικοκυριών. Τα φτωχά νοικοκυριά δαπανούν το 35,1% του μέσου προϋπολογισμού τους σε είδη διατροφής και μη αλκοολούχων ποτών, ενώ τα μη φτωχά το 21%.
Η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση δαπανών των νοικοκυριών, σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα (2020), παρουσιάζεται σε:
- εστιατόρια, καφενεία και ξενοδοχεία (18,6%)
- αναψυχή και πολιτισμό (15,1%)
- είδη ένδυσης και υπόδησης (14,6%)
ενώ η μικρότερη ποσοστιαία αύξηση παρουσιάζεται στα είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά (1,3%).
Αξίζει να σημειωθεί πως μείωση παρουσιάστηκε μόνο στις υπηρεσίες εκπαίδευσης, και αυτή ήταν κατά 3,8%.
