Η συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκεται να επιτευχθεί έως τα τέλη του χρόνου και είναι κρίσιμη για το κλείσιμο του προηγούμενου ΕΣΠΑ, που σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να οριστικοποιηθεί έως τον Μάρτιο του 2017.
Η επιστροφή χρημάτων που θα πρέπει να συνομολογηθεί με την Ε.Ε., δηλαδή η οριζόντια δημοσιονομική διόρθωση θα επιδιωχθεί να μην ξεπεράσει το 10%, τη στιγμή που υπάρχουν φωνές σε ευρωπαϊκό επίπεδο που ζητούν μεγαλύτερη δημοσιονομική διόρθωση. Το ύψος των επιστροφών είναι σε άμεση συνάρτηση με τον προϋπολογισμό των 29 «αμαρτωλών» συμβάσεων που υλοποιήθηκαν από το 1989 και φθάνουν έως και σήμερα. Σύμφωνα με τα ευρήματα της Επιτροπής Ανταγωνισμού, ο προϋπολογισμός τους ανέρχεται σε 2,5 δισ. ευρώ. Μια οριζόντια διόρθωση της τάξης του 10% θα σήμαινε την επιστροφή 250 εκατ. ευρώ, ποσό που η ελληνική πλευρά επιδιώκει να περιορίσει, εξατομικεύοντας προς τα κάτω τον ακριβή αριθμό των συμβάσεων στις οποίες εντοπίστηκε ότι λειτούργησε το καρτέλ.
Η ελληνική διαπραγματευτική θέση ενισχύεται την παρούσα στιγμή από τη διαδικασία διευθέτησης που είναι σε εξέλιξη στην Επιτροπή Ανταγωνισμού. Πρόκειται για τον συμβιβασμό που επιδιώκεται να υπάρξει ύστερα από αίτημα που υπέβαλαν ορισμένες από τις δεκάδες εταιρείες που εμπλέκονται στην υπόθεση. Η βασική ιδέα της διευθέτησης είναι η ομολογία ενοχής και η παραίτηση από εφέσεις επί της απόφασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού, με αντάλλαγμα τη μείωση του προβλεπόμενου προστίμου κατά 15%. Το ενδεχόμενο να μετριαστεί το μέγεθος της αμαρτίας μέσα από την προσπάθεια διευθέτησης θα μπορούσε να μειώσει και το μέγεθος της επιβάρυνσης που θα χρειαστεί να πληρώσουμε, αλλά με δεδομένο ότι η διαδικασία μπορεί να απαιτήσει πολύ χρόνο, το εγχείρημα αλλά και το αποτέλεσμα είναι αβέβαιο. Το υπουργείο Οικονομίας επιδιώκει μια ήπια λύση με βάση και την πορεία των συζητήσεων στο πλαίσιο της διευθέτησης, που θα της επιτρέψει να διαπραγματευθεί την επιστροφή ενός μικρότερου ποσού.
Σε κάθε περίπτωση πάντως η Γενική Γραμματεία ΕΣΠΑ ετοιμάζεται για τα χειρότερα, αλλά όπως διαβεβαιώνει ο γενικός γραμματέας ΕΣΠΑ Παναγιώτης Κορκολής, τα χρήματα που θα επιστρέψουμε έχουν προβλεφθεί και δεν θα οδηγήσουν σε απώλεια κοινοτικών πόρων. Η μέθοδος που μπορεί αυτό να επιτευχθεί είναι αυτή της υπερδέσμευσης (overbooking) πόρων από το Πρόγραμμα «Προσπελασιμότητα» του ΕΣΠΑ 2007-2013, δηλαδή το πρόγραμμα μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται τα οδικά έργα.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομίας, η υπερδέσμευση ανέρχεται σε 112%. Αυτό σημαίνει ότι ενώ ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται στα 4,1 δισ. ευρώ, οι δαπάνες που έχουν ενταχθεί ανέρχονται στα 4,6 δισ. ευρώ. Ετσι από τη δεξαμενή της πλεονάζουσας δαπάνης το υπουργείο Οικονομίας εκτιμά ότι θα εξαλείψει τον κίνδυνο της απώλειας κοινοτικών πόρων, στον βαθμό που τα χρήματα που θα χρειαστεί να επιστρέψουμε θα επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό, αλλά δεν θα οδηγήσουν σε μείωση των κοινοτικών πόρων που δικαιούται η χώρα στο πλαίσιο του προηγούμενου ΕΣΠΑ. Το κενό που θα δημιουργήσουν οι επιστροφές χρημάτων θα καταλάβουν δαπάνες για πρόσθετα έργα που έχουν ενταχθεί με μια μαξιμαλιστική λογική στο πρόγραμμα.
