Ενώ στην Αθήνα θα βρεθεί σήμερα ο πρόεδρος της Βουλής της Λιβυής που έχει χαρακτηρίσει άκυρη τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης – Πάιατ: Πυλώνας σταθερότητας η Ελλάδα – Ρητή αναφορά ότι η συμφωνία δεν παράγει έννομα αποτελέσματα, στο σχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ
Η κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας κατάφερε να δημιουργήσει κλίμα συναίνεσης στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, πράγμα σπάνιο, όπως γνωρίζουμε. Αυτό τουλάχιστον φάνηκε στο Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΣΕΠ), υπό την προεδρία του υπουργού Εξωτερικών. Ο Νίκος Δένδιας ενημέρωσε τους εκπροσώπους των κομμάτων για τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης και για το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ που συνήλθε τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες.
«Είχα την ευκαιρία σήμερα στο πλαίσιο του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής να ενημερώσω τα κόμματα για τις εξελίξεις τις τελευταίες ημέρες. Οφείλω με μεγάλη χαρά να πω ότι διαπιστώθηκε εθνική σύμπνοια και ομόνοια» ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εξωτερικών. Οξύμωρο είναι το γεγονός ότι την ίδια στιγμή στη Βουλή οι τόνοι μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης είχαν ανέβει, με αφορμή τις προσαγωγές που πραγματοποιήθηκαν στα Εξάρχεια, κατά τη διάρκεια της επετείου της δολοφονίας του Αλέξη Γρηγορόπουλου.
Για τα ελληνοτουρκικά, όμως, φύσαγε άλλος άνεμος. Παρόντες στη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής ήταν οι υφυπουργοί Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης και Κώστας Βλάσης, καθώς και ο Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, πρόεδρος της επιτροπής Εξωτερικών και Αμυντικών Υποθέσεων. Από τη ΝΔ συμμετείχαν επίσης οι βουλευτές Άγγελος Συρίγος και Μακάριος Λαζαρίδης.
Από τον ΣΥΡΙΖΑ παρίσταντο ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Κατρούγκαλος και ο διπλωματικός σύμβουλος του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ευάγγελος Καλπαδάκης. Από το ΚΙΝΑΛ οι Ανδρέας Λοβέρδος και Πέτρος Ευθυμίου και από την Ελληνική Λύση οι Αντώνιος Μυλωνάκης και Ευάγγελος Φανίδης. Τέλος, από το Μέρα25 συμμετείχε η Σοφία Σακοράφα. Να σημειωθεί πως το ΚΚΕ δεν έλαβε μέρος στη συνεδρίαση.
Η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης μπορεί να προκάλεσε αντιδράσεις σε διεθνές επίπεδο, αλλά η ΕΕ αποφεύγει να επιβάλει κυρώσεις, γεγονός που εκτροχιάζει ακόμα περισσότερο τον Ταγίπ Ερντογάν. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η συνέντευξή του στο κρατικό κανάλι TRT, με την οποία προανήγγειλε γεωτρήσεις στα ανοιχτά της Κρήτης. Ο Τούρκος πρόεδρος μετά το μνημόνιο που υπέγραψε με την κυβέρνηση της Τρίπολης εξήγησε με ειδικούς χάρτες ποιες είναι οι προθέσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Προεξόφλησε, μάλιστα, ότι η Ελλάδα πλέον δεν μπορεί να αντιδράσει, γεγονός που, όπως είπε, την έχει τρελάνει. Εξήγγειλε κοινές έρευνες με τη Λιβύη στην Ανατολική Μεσόγειο και είπε ότι θα αγοράσει άλλο ένα γεωτρύπανο, ενώ θα συνεχιστούν και οι έρευνες. Δεν απέκλεισε πάντως το ενδεχόμενο να στείλει στρατό στη Λιβύη, σε περίπτωση που το ζητήσει η κυβέρνηση της Τρίπολης, η οποία στρατιωτικά βρίσκεται σε δυσχερή θέση.
Η συμφωνία με την Τουρκία φαίνεται πως όξυνε τον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη. Ο πρωθυπουργός της αναγνωρισμένης κυβέρνησης, που υπέγραψε τη συμφωνία με τον Ερντογάν, μοιάζει πιο αδύναμος από ποτέ, καθώς οι δυνάμεις του στρατάρχη Χαφτάρ που τάσσεται κατά της συμφωνίας προελαύνουν πλέον προς την Τρίπολη. Εμπειρογνώμονες δεν αποκλείουν η κατάληψη της Τρίπολης να είναι ζήτημα ημερών.
Οι ελληνικές επιστολές στον ΟΗΕ
Από την πλευρά του, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών απέστειλε επιστολές προς την χώρα που προεδρεύει αυτή την περίοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας και προς τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ. Σ’ αυτές αναπτύσσονται οι ελληνικές θέσεις και παρατίθενται τα νομικά επιχειρήματα που τις θεμελιώνουν με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας.
Στην πρώτη επιστολή επισημαίνεται ότι η Συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης συνήφθη κακόπιστα και παραβιάζει το Δίκαιο της Θάλασσας, καθώς οι θαλάσσιες ζώνες της Τουρκίας και της Λιβύης δεν γειτνιάζουν, ούτε υπάρχει κοινό θαλάσσιο σύνορο μεταξύ των δύο κρατών. Επιπρόσθετα, η συμφωνία δεν λαμβάνει υπόψη της τα ελληνικά νησιά και το δικαίωμά τους να έχουν θαλάσσιες ζώνες (υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ).
Επισημαίνεται, επίσης, ότι η συμφωνία είναι άκυρη, καθώς δεν εγκρίθηκε από τη λιβυκή Βουλή, γεγονός που αποδεικνύεται και από σχετική επιστολή του προέδρου της προς τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ. Για τους λόγους αυτούς, η Ελλάδα απορρίπτει στο σύνολό της ως άκυρη και μη δυνάμενη να επηρεάσει τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα τη συμφωνία αυτή. Στην επιστολή προς τον Αντόνιο Γκουτέρες τίθενται τα ίδια επιχειρήματα και ζητείται –λόγω της ακυρότητας της συμφωνίας– να μην πρωτοκολληθεί στον ΟΗΕ και να μην δημοσιευθεί από το Τμήμα Ωκεάνιων Υποθέσεων και Δικαίου της Θάλασσας του διεθνούς οργανισμού.
Διπλωματική δραστηριότητα
Στο πλαίσιο των διπλωματικών πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο που έχει αναλάβει η Αθήνα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα βρεθεί την Πέμπτη στις Βρυξέλλες, προκειμένου να συμμετάσχει στη Σύνοδο Κορυφής. Ο Έλληνας πρωθυπουργός θα ζητήσει από τους Ευρωπαίους ηγέτες να πάρουν ξεκάθαρη θέση απέναντι σε αυτή την ενέργεια της Άγκυρας και να καταγραφεί επίσημα η αντίδραση της ΕΕ στο κείμενο των συμπερασμάτων που θα εκδοθεί την ερχόμενη Παρασκευή.
Την Τρίτη ο πρωθυπουργός συναντήθηκε με τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ ενόψει του ταξιδιού του στην Ουάσινγκτον και της συνάντησής του με τον Ντόναλντ Τραμπ στις 7 Ιανουαρίου.
Στη διάρκεια της συνάντησης συζητήθηκε το περιεχόμενο των επιστολών που έστειλε η Ελλάδα στον Γενικό Γραμματέα και στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, αναφορικά με τη συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη για τις θαλάσσιες ζώνες με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να αναλύει τις ελληνικές θέσεις και ενέργειες απέναντι στις προκλητικές δραστηριότητες της Τουρκίας.
Σε ανάρτησή του στο Twitter μετά τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό, ο κ. Πάιατ αναφέρει: «Εξαιρετική συνάντηση με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας για να συζητήσουμε το ταξίδι του στις 7 Ιανουαρίου για την συνάντηση με τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, που είναι ένα καθαρό μήνυμα της αυξανόμενης σημασίας που έχει η Ελλάδα για την Ουάσινγκτον ως ένας πυλώνας σταθερότητας σε αυτή την κρίσιμη και περίπλοκη περιοχή».
Η στάση της ΕΕ
Στο σχέδιο συμπερασμάτων της επερχόμενης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ συμπεριελήφθη ρητή αναφορά στο γεγονός ότι το μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης δεν παράγει έννομα αποτελέσματα, έκανε γνωστό ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.
Ρητή αναφορά ότι το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης δεν παράγει έννομα αποτελέσματα, συμπεριλήφθη στο σχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ.
Η θέση των εταίρων μας, για αλληλεγγύη σε Ελλάδα & Κύπρο, αποτελεί μια ξεκάθαρη ευρωπαϊκή απάντηση στην τουρκική προκλητικότητα. #GAC
Στο μεταξύ, το γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA) αναφέρει πως υπάρχουν πληροφορίες ότι στη δήλωση της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ η συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης θα χαρακτηρίζεται ως άκυρη.
Ειδικότερα, αναφέρεται πως, σύμφωνα με πληροφορίες του DPA, η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ την Πέμπτη θα στέλνει το σαφές μήνυμα ότι μια συμφωνία που συνήφθη μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης για την οριοθέτηση των ζωνών επιρροής και συμφερόντων στη Μεσόγειο είναι άκυρη από ευρωπαϊκή σκοπιά.
«Το μνημόνιο κατανόησης (…) παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών, δεν εναρμονίζεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και επομένως δεν μπορεί να έχει κανενός είδους νομικές συνέπειες για τις τρίτες χώρες», αναφέρει το νεότερο σχέδιο της τελικής δήλωσης, το οποίο βρίσκεται, όπως σημειώνεται, στη διάθεση του Γερμανικού Πρακτορείου Ειδήσεων.
Η Ιταλία και ο πρόεδρος της Βουλής της Λιβύης
Σε μια παράλληλη εξέλιξη που έχει τη σημασία της δεδομένου ότι η Ιταλία ήταν μια απο τις χώρες που στήριξαν την Ελλάδα στο συμβούλιο εξωτερικών υποθέσεων της Δευτέρας, η εφημερίδα La Repubblica δημοσιοποίησε την πληροφορία ότι «η Ιταλία απέστειλε στρατιωτικό πλοίο στην Κύπρο για την προστασία των εθνικών της συμφερόντων».
Η ιταλική φρεγάτα Μartinengo έφτασε την περασμένη Παρασκευή στο λιμάνι της Λάρνακας. Πρόκειται για επιχείρηση «περιπολίας της ανατολικής Μεσογείου, με στόχο την παρουσία και την παρακολούθηση των ναυτικών περιοχών, με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο και για την προστασία των εθνικών συμφερόντων» αναφέρεται, αναλυτικά, σε επίσημο ιταλικό ανακοινωθέν. «Το μήνυμα προς την Άγκυρα είναι σαφές: αν χρειάζεται να δείξουμε τη σημαία μας, εμείς είμαστε έτοιμοι» τονίζει, τέλος, η εφημερίδα της Ρώμης
Σήμερα, εντωμεταξύ, θα βρεθεί στην Αθήνα ο πρόεδρος της Βουλής της Λιβύης Αγκίλα Σάλεχ Ίσα Γκουάιντερ, ο οποίος θα έχει συνάντηση με τον πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων Κώστα Τασούλα.
Έχει προηγηθεί η δημοσιοποίηση της επιστολής του προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες στην οποία εξηγεί γιατί η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης είναι άκυρη καθώς ο κ. Γκουάιντερ αμφισβητεί την εγκυρότητα της συμφωνίας αλλά και τη νομιμότητα της κυβέρνησης, την οποία χαρακτηρίζει παράνομη οντότητα, καταγγέλλει ότι στόχος του μνημονίου είναι «η παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας του κράτους της Λιβύης, του εναερίου χώρου, των λιμένων και των χωρικών υδάτων της από τα Τουρκικά στρατεύματα» και αναφέρει ότι το μνημόνιο «δείχνει εν πολλοίς άγνοια της οριοθέτησης των θαλάσσιων συνόρων/ζωνών δικαιοδοσίας μεταξύ του κράτους της Λιβύης και της Δημοκρατίας της Τουρκίας».
Η παρουσία του Λίβυου πολιτικού έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς η κυβέρνηση καταβάλλει προσπάθεια να συσφίξει τις σχέσεις της Ελλάδας με την παράταξη της ανατολικής Λιβύης, πολιτικός βραχίονας της οποίας είναι η Λιβυκή βουλή των αντιπροσώπων, η λειτουργία της οποίας προβλέπεται από την αποκαλούμενη Λιβυκή Πολιτική Συμφωνία του 2015.
Σύμφωνα με πληροφορίες στο άρθρο 8 της Πολιτικής Συμφωνίας προβλέπεται ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης υπό τον πρωθυπουργό αλ Σαράζ έχει το δικαίωμα να συνάπτει διεθνείς συμβάσεις και συμφωνίες υπό τον όρο ότι έχει λάβει την σύμφωνη γνώμη του λιβυκού κοινοβουλίου!
Η πρόβλεψη αυτή δημιουργεί μια βάσιμη ελπίδα για ακύρωση της συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης. Κι αυτό, διότι, σε περίπτωση που η παράταξη του στρατηγού Χαφτάρ επικρατήσει των αντιπάλων της και καταφέρει να ελέγξει το σύνολο της επικράτειας της Λιβύης σε συνεννόηση με τις υπόλοιπες φυλές, θα έχει τη δυνατότητα να ενταφιάσει πολιτικά τη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Τουρκία, επικαλούμενη το γεγονός ότι το λιβυκό κοινοβούλιο δεν την έχει υπερψηφίσει.
