Αποτελούν καταλυτικό συντελεστή στη μαχητική ισχύ των μονάδων του Στρατού Ξηράς.
Τη δική τους μάχη δίνουν στον Έβρο οι Έλληνες εθνοφύλακες για να παραμείνουν τα σύνορα της χώρας μας απαραβίαστα από τη συντονισμένη επιχείρηση εισόδου δεκάδων χιλιάδων μεταναστών.
Τα Τάγματα Εθνοφυλακής αποτελούν καταλυτικό συντελεστή στη μαχητική ισχύ των μονάδων του Στρατού Ξηράς και συμβάλουν στην άμυνα της χώρας σε όλη την χερσαία και θαλάσσια συνοριογραμμή της καθώς αποτελούν οργανωμένη στρατιωτική δύναμη.
Η ενεργή συμμετοχή των εθνοφυλάκων στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες του Στρατού Ξηράς αυξάνει τις επιχειρησιακές δυνατότητες των Ενόπλων Δυνάμεων διαδραματίζοντας παράλληλα σημαντικό ρόλο στην ανύψωση του ηθικού του τοπικού πληθυσμού, ιδίως των ακριτικών-παραμεθόριων περιοχών.
Η αποστολή της Εθνοφυλακής συνίσταται: α) στη συμβολή στην άμυνα της χώρας και η ενίσχυση και υποβοήθηση των Ενόπλων Δυνάμεων στην εκπλήρωση της αποστολής τους, β) στη συμβολή στην παθητική άμυνα και αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών (πυρκαϊές, θεομηνίες, σεισμοί κ.λπ.) και γ.) στην υποβοήθηση του έργου του Στρατού σε περίπτωση μερικής ή γενικής επιστρατεύσεως.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, στην Εθνοφυλακή μπορούν να καταταγούν οι Ελληνες πολίτες ηλικίας από 18 μέχρι και 45 ετών. Κατ’εξαίρεση όμως επιτρέπεται η κατάταξη και προσωπικού, που έχει υπερβεί το τεσσαρακοστό πέμπτο έτος της ηλικίας του και μέχρι τη συμπλήρωση του 60ου έτους, μόνο με απόφαση του υπουργού Εθνικής Άμυνας, όταν το προσωπικό προς στράτευση στην περιοχή από τις άλλες προβλεπόμενες ηλικίες δεν επαρκεί. Επιπλέον, οι υποψήφιοι εθνοφύλακες πρέπει να έχουν κρίση σωματική ικανότητας πρώτης (Ι/1) και δεύτερης (Ι/2) κατηγορίας, να διαθέτουν απολυτήριο «λευκού» χρώματος και ο τόπος μόνιμης διαμονής τους θα πρέπει να βρίσκεται εντός της περιοχής ευθύνης της μονάδας Εθνοφυλακής.
Η Εθνοφυλακή συγκροτείται από τον καιρό της ειρήνης ως Οργανική Ένοπλη Δύναμη του Στρατού Ξηράς. Οι έφεδροι αξιωματικοί – οπλίτες των Μονάδων Εθνοφυλακής θεωρούνται στρατιωτικοί σε ενέργεια και υπάγονται στους στρατιωτικούς νόμους και κανονισμούς, μόνο κατά το χρόνο που εκτελούν διατεταγμένη υπηρεσία. Θεωρείται δε ότι εκτελούν διατεταγμένη υπηρεσία, εκείνοι στους οποίους έχει ανατεθεί η εκτέλεση στρατιωτικής αποστολής, ή υπηρεσίας, ή εκπαίδευσης και μόνο κατά το χρονικό διάστημα που διαρκούν αυτές.
Το Στρατιωτικό Έμβλημα της Εθνοφυλακής έχει σχήμα θυρεού και περιλαμβάνει ασπίδα σε κόκκινο χρώμα, που απεικονίζει την αμυντική θωράκιση της Χώρας και στάχυ σε κίτρινο χρώμα, που αποτελεί χαρακτηριστικό της ελληνικής υπαίθρου, τα οποία είναι τοποθετημένα πάνω στον κυανόλευκο σταυρό της Ελληνικής Σημαίας, που είναι σύμβολο του Έθνους, επισημαίνοντας τη συμβολή της Εθνοφυλακής στην άμυνα της πατρίδας μας. Στο νέο έμβλημα αναγράφεται το Δελφικό παράγγελμα «Εχθρούς Αμύνου», «Να αμύνεσαι έναντι των εχθρών της πατρίδας». Ανήκει στο Χίλωνα το Λακεδαιμόνιο, πολιτικό, νομοθέτη, φιλόσοφο, ελεγειακό ποιητή και έναν από τους επτά σοφούς της Αρχαιότητας, που έζησε κατά τον 6ο αιώνα π.Χ.
Ο θεσμός της Εθνοφυλακής στην Ελλάδα εμφανίζεται από συστάσεως του Ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους, με σκοπό την κάλυψη της ανάγκης οργανώσεως του πληθυσμού για την αντιμετώπιση των πολλαπλών προβλημάτων ασφαλείας, που παρουσιάζονταν εκείνη την ιστορική περίοδο. Ως θεσμός καθιερώνεται με νομοθετική ρύθμιση το έτος 1843, αλλά το 1879 καταργείται με την ψήφιση του Νόμου «Περί Στρατολογίας». Το 1944, συγκροτείται Διοίκηση Εθνοφυλακής, επιπέδου Μεραρχίας αποτελούμενη από 40 Μονάδες. Το 1949, αναβιώνει ο θεσμός της Εθνοφυλακής και οργανώνονται τα Τάγματα Εθνοφυλακής Άμυνας (ΤΕΑ). Το 1950, συγκροτείται Διεύθυνση Εθνοφυλακής υπό το ΓΕΣ. Το 1988 με απόφαση του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου (ΑΣΣ), διαλύθηκε η Διεύθυνση Εθνοφυλακής στην περίοδο της ειρήνης και ο χειρισμός των θεμάτων Εθνοφυλακής ανατέθηκε στη Διεύθυνση Πεζικού του ΓΕΣ.
Σύμφωνα με τη Διεύθυνση Εθνοφυλακής του Γενικού Επιτελείου Στρατού, «αποτελεί πλέον δεδομένο ότι ο θεσμός της Εθνοφυλακής αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα διατήρησης της αποτρεπτικής ικανότητας του Στρατού Ξηράς. Υπό το πρίσμα της ανωτέρω διαπίστωσης, το ΓΕΣ/Α5 (ΔΕΘ) απέστειλε προς όλες τις Μονάδες Εθνοφυλακής οδηγίες με τις οποίες εκσυγχρονίζει το πλέγμα εκπαιδευτικών δράσεων των ΤΕΘ, με κυριότερα σημεία όπως παρακάτω: α. Συμμετοχή Εθνοφυλάκων και σε δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα πέραν της Κυριακής. β. Δυνατότητα για προσαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος, αναλόγως των ιδιαιτεροτήτων κάθε ΤΕΘ. γ. Επιδίωξη για τυποποίηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας έτσι ώστε να εξασφαλισθεί η υψηλή ποιότητα του παρεχόμενου εκπαιδευτικού προιόντος. δ. Άμεση και διαρκή αμφίδρομη επικοινωνία με τους Εθνοφύλακες σε όλα τα στάδια της σχεδίασης αλλά και διεξαγωγής της εκπαίδευσης. ε. Εφαρμογή, σύγχρονων και καινοτόμων μεθόδων εκπαίδευσης».
