Βουλευτικές εκλογές 2019: Τα κόμματα που κατέρχονται στις εκλογές, κυρίως αυτά που διεκδικούν την ανάληψη της εξουσίας, δίνουν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ σε διαφηµιστικές εταιρείες προκειµένου να τους βρουν ένα καλό επικοινωνιακό σύνθηµα που θα προσελκύσει τους ψηφοφόρους και θα ανεβάσει τα ποσοστά τους. Παλαιότερα αυτό το έκαναν οι σύµβουλοι του προέδρου του πολιτικού σχηµατισµού ή ο ίδιος ο πρόεδρος.
Την ώρα που βρισκόταν στο προεκλογικό µπαλκόνι και επικοινωνούσε µε τον λαό, πετούσε µια ατάκα που -εάν ήταν καλή- την επαναλάµβανε το πλήθος µε αποτέλεσµα να διαχέεται από στόµα σε στόµα. Ενδεχοµένως αυτός είναι και ο λόγος που τα νεότερα συνθήµατα ξεχνιούνται µόλις σβήσουν τα φώτα του προεκλογικού αγώνα, ενώ κάποια από τα παλαιότερα τα θυµόµαστε µέχρι και σήµερα.
Από το «Παρέλαβα χάος και έφτιαξα κράτος» του Κωνσταντίνου Καραµανλή και το σύνθηµα περί «Αλλαγής» που έφερε τον Ανδρέα Παπανδρέου στην κυβέρνηση το 1981 µέχρι το «Μαζί πάµε την Ελλάδα µπροστά» του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Το πλέον πρόσφατο µότο ήταν το «Η ελπίδα έρχεται» µε το οποίο οδηγήθηκε στην εξουσία ο Αλέξης Τσίπρας. Ας θυµηθούµε µαζί τα εκλογικά συνθήµατα, τα προεκλογικά σποτ, τα κοµµατικά µότο και τις ατάκες που έγραψαν Ιστορία όλα αυτά τα χρόνια.
1974: Καραμανλής ή τανκς
Ο πρώτος προεκλογικός αγώνας µετά την πτώση της δικτατορίας σηµαδεύτηκε από µια ατάκα ενός αριστερού άκρως πολιτικοποιηµένου µουσικοσυνθέτη, η οποία πριµοδοτούσε ηθεληµένα τον 67χρονο Κωνσταντίνο Καραµανλή που µόλις είχε έρθει από το Παρίσι και ηγούνταν της κυβέρνησης εθνικής ενότητας.
Ο λόγος για τον Μίκη Θεοδωράκη, που έθετε ανοιχτά το δίληµµα «Καραµανλής ή τανκς», µε την έννοια πως εάν ο λαός δεν επέλεγε τον πρόεδρο της Νέας ∆ηµοκρατίας η οποία µόλις είχε δηµιουργηθεί, υπήρχε ορατός ο κίνδυνος νέας εκτροπής. «∆εν πολιτικάντιζα όταν το είπα, δεν διέψευσα τον εαυτό µου. Αλλά καταλαβαίνεις αυτό τι µου στοίχισε.
Ο κόσµος θεώρησε ότι είµαι αποστάτης, προδότης του µεγαλύτερου ιδανικού. Αυτό λοιπόν για εµένα ήταν το πιο µεγάλο λάθος. Ωστόσο δεν συνεργάστηκα µε τον Καραµανλή, ούτε υπουργός του έγινα. Ακόµα και µε τον Μητσοτάκη όµως που έγινα υπουργός, δεν το έκανα για να πάρω οφίτσια και τα λοιπά. Τότε είχα µια άλλη ιδέα και αυτό ήταν λάθος» θα πει αρκετά µεταγενέστερα σε µια συνέντευξή του. Το κλασικό σύνθηµα «Είσαι ο πρωθυπουργός» και το «Κώστα, προχώρα, σε θέλει όλη η χώρα» ακουγόταν επίσης πάρα πολύ συχνά στις οµιλίες του Κωνσταντίνου Καραµανλή από τον λαό.
Οσο ο Ανδρέας Παπανδρέου ανέβαζε τους τόνους τόσο οξύτερα γίνονταν και τα συνθήµατα των νεοδηµοκρατών, µε αποτέλεσµα να ακούγονται ατάκες όπως «Θέλουµε Ελληνα πρωθυπουργό και όχι Αµερικανό» (καθώς ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ είχε ζήσει για αρκετά µεγάλο διάστηµα στις Ηνωµένες Πολιτείες), «Κώστας – Παιδεία – Ελευθερία» (που παράφραζε το γνωστό σύνθηµα του Πολυτεχνείου), «Φόλα στον σκύλο του ΠΑΣΟΚ» αλλά και «Απόψε πεθαίνει η Αριστερά» που… φορέθηκε και από τους αντιπάλους, καθώς µετά την ήττα της Ν∆ έλεγαν «Απόψε πεθαίνει η ∆εξιά».
Στις συγκεντρώσεις του Παπανδρέου ακούγονταν τα «Ο λαός δεν ξεχνά, οργανώνεται νικά», «Λαέ, προχώρα, πέρασε η µπόρα», ενώ ποιος δεν θυµάται το εµπνευσµένο σύνθηµα «Η Ελλάδα ανήκει στους Ελληνες» που ήρθε από τον πρόεδρο του Κινήµατος ως απάντηση στο «Ανήκοµεν εις την ∆ύσιν» που έλεγε ο Καραµανλής. Παρ’ όλα αυτά, ο ίδιος ήταν δυσαρεστηµένος µε το τελικό εκλογικό αποτέλεσµα καθώς έλαβε µόλις 13,58% και όπως αναφέρει ο πανεπιστηµιακός καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής Τάκης Παππάς στο βιβλίο του «Το χαρισµατικό κόµµα – ΠΑΣΟΚ, Παπανδρέου, εξουσία» (εκδόσεις Πατάκη), ήταν τόσο δυσαρεστηµένος που σκεφτόταν σοβαρά να εγκαταλείψει την πολιτική. Επτά χρόνια αργότερα θα γινόταν πρωθυπουργός…
1977 – Παρέλαβα χάος, έφτιαξα κράτος
Ο Κωνσταντίνος Καραµανλής θα πορευτεί µε το εκλογικό σύνθηµα «Παρέλαβα χάος και έφτιαξα κράτος» προκειµένου να πείσει τους Ελληνες να τον εµπιστευτούν εκ νέου, όπως και έγινε, αλλά µε χαµηλότερα ποσοστά σε σχέση µε το 1974. Οι οπαδοί φώναζαν επίσης πως «Η Ελλάδα ψηφίζει Καραµανλή» και «Νέα ∆ηµοκρατία, ειρήνη, τάξη ευηµερία». Αξιο µνείας είναι πάντως το γεγονός πως κάθε φορά που ο πρωθυπουργός άκουγε κάποιο υβριστικό σύνθηµα κατά των αντιπάλων του από το µπαλκόνι, συνιστούσε στους οπαδούς «ησυχία».
Το ΠΑΣΟΚ, από την άλλη πλευρά, αντιλαµβανόµενο ότι θα έπρεπε να αλιεύσει ψήφους από την Αριστερά εάν ήθελε να γίνει κυβέρνηση, χρησιµοποιεί την ανάλογη ρητορική. «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ (σ.σ.: είναι) το ίδιο συνδικάτο» λέει µε βροντερή φωνή που βρίσκει απήχηση, αφού από το 13,5% ανεβαίνει στο 25,3% και το κόµµα του γίνεται αξιωµατική αντιπολίτευση. Από την πλευρά του το Κοµµουνιστικό Κόµµα πορεύεται µε το σύνθηµα «Κου Κου Ε δυνατό στη Βουλή και στον λαό».
1981 – Αλλαγή
Παρουσιάζεται το πιο επιτυχηµένο σύνθηµα όλων των εποχών στην Ελλάδα. Πρόκειται για µια απλή λέξη που έµελλε να αγγίξει τις ευαίσθητες χορδές 2.726.000 ψηφοφόρων, όσων δηλαδή επέλεξαν το ΠΑΣΟΚ εκείνη τη χρονιά. Η λέξη που ακούγεται παντού είναι «αλλαγή»! Ο Ανδρέας Παπανδρέου αντιλαµβάνεται πλήρως την περιρρέουσα ατµόσφαιρα. Γνωρίζει πώς σκέφτονται οι πολίτες. Οτι αντιλαµβάνονται πως πλέον έχει αποµακρυνθεί ο κίνδυνος µιας νέας κατάλυσης του πολιτεύµατος χάρη στις ενέργειες του Κωνσταντίνου Καραµανλή και τώρα, µετά τη φθορά που έχει υποστεί η Νέα ∆ηµοκρατία ύστερα από περίπου επτά χρόνια διακυβέρνησης, ζητούν κάτι το διαφορετικό. Αυτό τους υπόσχεται, µια αλλαγή! Γύρω από αυτή χτίζονται και τα υπόλοιπα συνθήµατα.
«Ο λαός θέλει, το ΠΑΣΟΚ µπορεί να φέρει την αλλαγή», «Ραντεβού µε την Ιστορία», «Στις 18 σοσιαλισµός» (καθότι οι εκλογές διενεργήθηκαν 18 Οκτωβρίου του 1981) και «Το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, ο λαός στην εξουσία». Αρκετά από τα µηνύµατα αυτά έγιναν µάλιστα και προεκλογικές αφίσες για να εµπεδωθούν καλύτερα. Στις συγκεντρώσεις το κρεσέντο συνεχίζεται µε το «Εµπρός, Ανδρέα, για µια Ελλάδα νέα», «Λαός – ΠΑΣΟΚ στην εξουσία» και «Ο λαός δεν ξεχνά τι σηµαίνει ∆εξιά»· είπαµε, αυτό το τελευταίο ήταν πολυφορεµένο εκατέρωθεν. Το Κοµµουνιστικό Κόµµα, προκειµένου να καρπωθεί µέρος της δυναµικής, δηλώνει πως «Αλλαγή δεν γίνεται χωρίς το ΚΚΕ», καλώντας τον λαό σε «Ενότητα και πάλη να φύγει η ∆εξιά». Το δεξιό επανιδρυθέν Κόµµα Προοδευτικών του Σπύρου Μαρκεζίνη θα απαντήσει «∆ύο κάπα κι ένα ε, θάνατος στο Κου Κου Ε».
Για την ιστορία, απέσπασε το 1,69% των ψήφων και δεν εξέλεξε βουλευτή, µε αποτέλεσµα να µην ξανασυµµετάσχει σε εκλογές. Στο στρατόπεδο της Νέας ∆ηµοκρατίας, που κατέρχεται µε υποψήφιο πρωθυπουργό τον Γεώργιο Ράλλη, καθότι ο Καραµανλής έχει αναλάβει έναν χρόνο νωρίτερα καθήκοντα Προέδρου της ∆ηµοκρατίας, επενδύουν στο σύνθηµα «Νέα ∆ηµοκρατία, για πάντα δηµοκρατία», ενώ ιστορικό έχει µείνει το «∆εν θέλω ου» προς τους οπαδούς του κόµµατος κάθε φορά που εκείνοι γιούχαραν τους αντιπάλους.
1985 – Μαζί για τη νέα νίκη
Οι εκλογές διενεργούνται σε κλίµα ιδιαίτερα οξείας πόλωσης. Οι οπαδοί της Νέας ∆ηµοκρατίας φωνάζουν «Κάτω η χούντα του ΠΑΣΟΚ», ενώ το κυβερνών κόµµα επιλέγει ως κεντρικό σύνθηµα το «Και τώρα πάλι ΠΑΣΟΚ, µαζί για τη νέα νίκη» σε διάφορες παραλλαγές, όπως για παράδειγµα το «Και τώρα πάλι ΠΑΣΟΚ, για ακόµα καλύτερες µέρες».
Ο αείµνηστος «συγκεντρωσιάρχης» του Κινήµατος, Γιώργος Παναγιωτακόπουλος, είχε αποκαλύψει παλαιότερα πως στις οµιλίες του προέδρου υπήρχαν συνθήµατα που ακούγονταν µεθοδευµένα και στηρίζονταν στα όσα έλεγε ο Ανδρέας. Την αρχή έκανε ένα τµήµα της Νεολαίας που επαναλάµβανε π.χ. «Το ποτάµι δεν γυρίζει πίσω» και παρέσυρε και το υπόλοιπο πλήθος ώστε να διαχυθεί η ατάκα σε όλους.
Μιλάµε για εποχές που συγκεντρώνονταν εκατοντάδες χιλιάδες κόσµου για να ακούσουν εκστασιασµένοι τον αρχηγό. Η εξέδρα στηνόταν στην πλατεία Συντάγµατος και ο κόσµος έφθανε µέχρι την πλατεία Οµονοίας και το Πολυτεχνείο!
Στο κόµµα της Νέας ∆ηµοκρατίας τα ηνία έχει αναλάβει ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και η καµπάνια επικεντρώνεται γύρω από το πρόσωπό του. Αντιστοίχως τα συνθήµατα είναι το «Νέο ξεκίνηµα», «Για µια φιλελεύθερη νέα Ελλάδα», «Φιλελεύθερος λαός, Μητσοτάκης αρχηγός», ενώ λόγω του ύψους του ο κόσµος του φωνάζει «Ψηλέ, προχώρα, έφτασε η ώρα» και «Σεισµός, σεισµός, έρχετ’ ο ψηλός». Ακούγονταν επίσης οι ατάκες «Λαέ, αγωνίσου για την απαλλαγή σου», «Θέλουµε αλήθεια και όχι παραµύθια» και «Οχι άλλα θα» που στόχευαν στις άµετρη παροχολογία του Παπανδρέου.
1989 – Μητσοτάκη μπες μπροστά, η Ελλάδα σε ζητά
Υπό τη σκιά των σκανδάλων θα διεξαχθούν οι δύο εκλογικές αναµετρήσεις του 1989 (Ιούνιο και Νοέµβριο) που θα µείνει στην πολιτική ιστορία και ως «βρώµικο ’89». Το τραυµατισµένο ΠΑΣΟΚ θα επαναλανσάρει τη φράση «Μαζί θα προχωρήσουµε µε τον ήλιο του ΠΑΣΟΚ», οι οπαδοί θα ξαναφωνάξουν «Ο λαός δεν ξεχνά τι σηµαίνει ∆εξιά» και θα στηρίξουν τον Παπανδρέου µε το σύνθηµα «Είσαι και θα είσαι ο πρωθυπουργός».
Η Νέα ∆ηµοκρατία, που έχει µπει σε τροχιά εξουσίας καθώς φθάνει να λαµβάνει το 46,19% των ψήφων αλλά αδυνατεί να σχηµατίσει κυβέρνηση (καθότι µε τον εκλογικό νόµο της σχεδόν απλής αναλογικής που επίτηδες είχε φτιάξει η κυβέρνηση Παπανδρέου µόλις και µετά βίας λάµβανε 148 έδρες), προτάσσει την «Κάθαρση».
Οι δρόµοι γεµίζουν µε τεράστια πανό που γράφουν «Καληµέρα Ελλάδα» µε µπλε γράµµατα, ενώ ως συνθήµατα επιλέγονται το «Μητσοτάκη, µπες µπροστά, η Ελλάδα σε ζητά», «Το παρελθόν διχάζει, το µέλλον ενώνει» (ώστε να συγκεντρώσει ψήφους και από τα άλλα κόµµατα) και το «Ωρα για δουλειά». Αξιο µνείας είναι και το δίληµµα «Νέα ∆ηµοκρατία ή ακυβερνησία» που θυµίζει το «Καραµανλής ή τανκς» του 1974.
Ο Συνασπισµός της Αριστεράς και της Προόδου υπό τον Χαρίλαο Φλωράκη επιµένει επίσης στο αίτηµα για «Κάθαρση» (γι’ αυτό άλλωστε οδηγήθηκε και στην πολυσυζητηµένη θνησιγενή συγκυβέρνηση µε τη Νέα ∆ηµοκρατία υπό την πρωθυπουργία του Τζαννή Τζαννετάκη) και οι οπαδοί αισιοδοξούν φωνάζοντας «Τίποτα, τίποτα δεν µας σταµατά, τώρα µπροστά µε την Αριστερά».
1990 – Ο κόσμος αλλάζει. Εμείς;
Ο κόσµος έχει αρχίσει να κουράζεται από τη µακρά και ακραία πολιτική αντιπαράθεση µε αποτέλεσµα οι συγκεντρώσεις να αρχίσουν να χάνουν την αίγλη τους, κάτι που θα φανεί πολύ πιο έντονα τα επόµενα χρόνια. Η Νέα ∆ηµοκρατία εκµεταλλεύεται τις κατακλυσµιαίες εξελίξεις στη διεθνή πολιτική σκηνή καθώς καταρρέει ο υπαρκτός σοσιαλισµός και η παράταξη αναρωτιέται «Ο κόσµος αλλάζει. Εµείς;».
Στα σποτ υπόσχεται αρκετές δουλειές και επενδύσεις, ενώ προβάλλει και όλα τα βαριά χαρτιά του κόµµατος, όπως είναι ο Μιλτιάδης Εβερτ, ο Αντώνης Σαµαράς και ο Γιώργος Σουφλιάς. Παράλληλα εισάγει την αρνητική διαφήµιση όταν ξεκινά να τρέχει την καµπάνια µε σύνθηµα: «Το ΠΑΣΟΚ συνιστά για σκανδαλώδη γεύση γιουγκοσλαβικό καλαµπόκι». Να θυµίσουµε ότι το καλοκαίρι του 1989 η Βουλή είχε παραπέµψει στο Ειδικό ∆ικαστήριο τον αναπληρωτή υπουργό Οικονοµικών Νίκο Αθανασόπουλο επειδή πωλούνταν σε χώρες της ΕΟΚ το γιουγκοσλαβικό καλαµπόκι ψευδώς ως ελληνικό, ώστε η χώρα µας να λαµβάνει παράνοµα κοινοτικές επιδοτήσεις. Ηταν το µόνο κυβερνητικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ της περιόδου 1981 – 1989 που καταδικάστηκε και µπήκε φυλακή.
Το ΠΑΣΟΚ µετατρέπει την πολυφορεµένη πλέον «Αλλαγή» σε «Μεταρρύθµιση» και επιχειρεί να εµφανιστεί ως η «Ηρεµη δύναµη» προβάλλοντας το «Κοινωνικό συµβόλαιο» που έχει συνάψει µε τον λαό, ζητώντας «Συνεργασία, εκσυγχρονισµό, ανάπτυξη και σταθερότητα». Τέλος ο Συνασπισµός της Αριστεράς και της Προόδου, που επιλέγει αυτήν τη φορά να συνεργαστεί µε το ΠΑΣΟΚ στις µονοεδρικές περιφέρειες (κερδίζοντας από κοινού τις τέσσερις εξ αυτών), κάνει λόγο στην προεκλογική του εκστρατεία για «Απόφαση συνεργασίας» µε στόχο την πρόοδο.
1993 – Η Ελλάδα δεν γυρίζει πίσω
Οι πρόωρες εκλογές διενεργούνται µε φόντο την ονοµατοδοσία του γειτονικού κράτους των Σκοπίων. Ο πρωθυπουργός και πρόεδρος της Νέας ∆ηµοκρατίας, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, πραγµατοποιεί την κεντρική προεκλογική του οµιλία στην Αθήνα και στο βάθρο γράφει «Η Ελλάδα δεν γυρίζει πίσω», το οποίο επαναλαµβάνει ο ίδιος στην οµιλία του.
Οι οπαδοί που ανεµίζουν κοµµατικές και ελληνικές σηµαίες φωνάζουν ρυθµικά «Τώρα είναι η µεγάλη ώρα» και «Ο λαός απόψε ψήφισε». ∆εν έλειπαν βέβαια και οι φραστικές επιθέσεις κατά του αποπεµφθέντος νεαρού υπουργού Εξωτερικών Αντώνη Σαµαρά, που διαφωνώντας για τους χειρισµούς στο Μακεδονικό ήρθε σε ρήξη µε τον πρωθυπουργό και ίδρυσε την Πολιτική Ανοιξη, που πορεύτηκε µε το «Υπέρβαση τώρα». Το χαρακτηριστικότερο σύνθηµα που ακουγόταν εναντίον του ήταν το «Αλήτη – προδότη – Σαµαρά».
Ο ασθενής Ανδρέας Παπανδρέου θα κερδίσει ωστόσο τις εκλογές µε το σύνθηµα «Επιτέλους τέλος», αποσπώντας το 46,88% των ψήφων. Το ΚΚΕ της Αλέκας Παπαρήγα πλασαρίστηκε ως «Η αριστερή απάντηση», όπως διατεινόταν, ενώ ο Συνασπισµός της Αριστεράς και της Προόδου της Μαρίας ∆αµανάκη πρότεινε το «Αψηφίστε τους», αλλά µάλλον δεν εισακούστηκε καθώς έλαβε ποσοστό 2,94% και έµεινε οριακά εκτός Κοινοβουλίου.
1996 – Νέα εποχή, νέα μεγάλη νίκη
Εχουµε πλέον µπει στην περίοδο των εκλογών του… καναπέ. Οι ανοιχτές πολιτικές συγκεντρώσεις έχουν ελαχιστοποιηθεί, καθώς ο κόσµος αρνείται να δώσει το «παρών» και ο αγώνας δίνεται µέσω των διαφηµιστικών σποτ και των ξενόφερτων ντιµπέιτ που θα αποδοθούν ελληνιστί ως τηλεµαχίες. Είναι παράλληλα η εποχή που γνωρίζουν πιένες οι δηµοσκοπήσεις που φιλοξενούνται στις εφηµερίδες και στους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθµούς που από το 1989 ξεκίνησαν να κάνουν τα πρώτα τους βήµατα, ασκώντας άθελα ή ηθεληµένα επιρροή στους ψηφοφόρους. Αλλωστε και οι ίδιοι οι πολιτικοί αρχηγοί δεν είναι πλέον αυτό που λέµε «µπαλκονάτοι».
Επικεφαλής του ΠΑΣΟΚ είναι ο καθηγητής Κώστας Σηµίτης και της Νέας ∆ηµοκρατίας ο απόφοιτος της ΑΣΟΕΕ και εκπρόσωπος της επονοµαζόµενης «λαϊκής ∆εξιάς» Μιλτιάδης Εβερτ. Το κίνηµα θα κάνει λόγο για «Νέα εποχή, µεγάλη νίκη», βάζοντας µε στόµφο τη λέξη «Εκσυγχρονισµός» στο πολιτικό γίγνεσθαι, ενώ η φιλελεύθερη παράταξη κρίνει ότι είναι «Ωρα για δουλειά».
Συµµετοχή στις κάλπες θα έχει το 1996 για πρώτη φορά και το ∆ηµοκρατικό Κοινωνικό Κίνηµα του ∆ηµήτρη Τσοβόλα που θα διαµηνύσει στους πολίτες «Είµαστε εδώ». Οντως οι ψηφοφόροι θα το αντιληφθούν και για τον λόγο αυτόν θα το τιµήσουν 300.671 άτοµα και θα το στείλουν στο Κοινοβούλιο µε 4,43% και 9 βουλευτές. Το ΚΚΕ θα πλασάρει ένα από τα διαχρονικά του συνθήµατα, το «Αντεπίθεση, λαέ, ισχυρ ό ΚΚΕ» και ο Συνασπισµός υπό τον Νίκο Κωνσταντόπουλο πλέον θα µας πει: «Κοιτάξτε µας στα µάτια και ψηφίστε».
2000 – Το μέλλον ξεκίνησε
Ο πρωθυπουργός Κώστας Σηµίτης θα ακολουθήσει τη δοκιµασµένη συνταγή του να ποντάρει σε «Ακόµη καλύτερες µέρες», που έλεγε και ο Παπανδρέου. Ο ίδιος θα αναφερθεί στο ίδιο όραµα µε άλλα λόγια, τονίζοντας πως «Το µέλλον ξεκίνησε» και ότι «Ολοι µαζί δηµιουργούµε τη νέα Ελλάδα». Ο κυριότερος αντίπαλός του είναι πλέον ο Κώστας Καραµανλής, που έχει εκλεγεί πρόεδρος της Νέας ∆ηµοκρατίας από το 1997. Στις προεκλογικές του συγκεντρώσεις ακούγεται το µελοποιηµένο από τον Σταµάτη Σπανουδάκη σύνθηµα «Υπάρχει καλύτερη Ελλάδα και τη θέλουµε», ενώ ένεκα της αλλαγής αρχηγού, προβάλλεται και το «Νέο ξεκίνηµα». ∆εν καταφέρνει ωστόσο να κερδίσει τις εκλογές. Θα περιµένει άλλα τέσσερα χρόνια µέχρι να γίνει πρωθυπουργός.
2004 – Ο τόπος χρειάζεται αλλαγή
Η ιστορία επαναλαµβάνεται. Για µία ακόµη φορά η χώρα οδηγείται σε µια αναµέτρηση Καραµανλή εναντίον Παπανδρέου, µόνο που τώρα από τη µια πλευρά έχουµε τον ανιψιό του ιδρυτή της Νέας ∆ηµοκρατίας και από την άλλη τον γιο του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ. Μοιραία γίνονται συγκρίσεις αλλά και προβολή ξαναζεσταµένων συνθηµάτων άλλων εποχών. Αυτό που κυριαρχεί είναι το «Ηρθε η ώρα του Καραµανλή», που θα κερδίσει και τις εκλογές µε ποσοστό 45,36%.
Ο πολιτικός πολιτισµός δεν επιτρέπει αξιοσηµείωτες προσωπικές επιθέσεις και η αντιπαράθεση γίνεται πρωτίστως µέσω της τηλεόρασης. Στις αφίσες του Καραµανλή υπάρχει η φράση «Ο τόπος χρειάζεται αλλαγή» και το «Νέα πολιτική, καλύτερη ζωή», ενώ ο Παπανδρέου πορεύεται µε το «Τολµάµε, αλλάζουµε, προχωράµε» καθώς και µε το «Μαζί στη νέα εποχή, ενώνουµε τους Ελληνες, αλλάζουµε την Ελλάδα». ∆εν έχει έρθει όµως ακόµη η ώρα του να ορκιστεί πρόεδρος της κυβέρνησης.
2007 – Μαζί πάμε την Ελλάδα μπροστά
Είκοσι δύο κόµµατα κατεβαίνουν στις εκλογές του 2007 και το καθένα λανσάρει το δικό του σύνθηµα. Η Νέα ∆ηµοκρατία του Κώστα Καραµανλή, που ξανακερδίζει µε 41,84%, προτάσσει το «», ενώ το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου το «Μαζί για τη νίκη» και το «∆ίκαιη κοινωνία, δυνατή Ελλάδα». Γενικώς το «Μαζί» παίζει πολύ.
Το Κοµµουνιστικό Κόµµα Ελλάδας της Αλέκας Παπαρήγα κατέρχεται µε το «ΚΚΕ ισχυρό» και το «Εµπιστοσύνη στη δύναµή σου», ο Συνασπισµός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς του Αλέκου Αλαβάνου µε το «Αλλάζουµε το τοπίο», ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός του Γιώργου Καρατζαφέρη µε το «Γροθιά στο πολιτικό κατεστηµένο», η ∆ηµοκρατική Αναγέννηση του Στέλιου Παπαθεµελή µε το «Μαζί µπορούµε να αλλάξουµε το µέλλον», οι Οικολόγοι Πράσινοι µε το «Στοπ στην κλιµατική αλλαγή» και το «Παίξε κι εσύ τον δικό σου ρόλο», ενώ το Μαρξιστικό-Λενινιστικό ΚΚΕ µάς ζητάει «Να δυναµώσουµε τη φωνή της πραγµατικής Αριστεράς».
2009 – Πρώτα ο πολίτης
Η χώρα βρίσκεται στο κατώφλι της οικονοµικής κατάρρευσης και οι ψηφοφόροι δίνουν εντολή σχηµατισµού κυβέρνησης στο ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου µε το διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό του 43,92%. Στις συγκεντρώσεις που γίνονται κυρίως σε κλειστούς χώρους κυριαρχεί το σύνθηµα «Πρώτα ο πολίτης», ενώ ο ίδιος δεσµεύεται από µικροφώνου να δηµιουργήσει «την Ελλάδα που θέλουµε». Στις τηλεοπτικές διαφηµίσεις τον βλέπουµε να κουµπώνει τα µανικετόκουµπα του πουκαµίσου, να φοράει το σακάκι και να προτρέπει όλους εµάς µε το σύνθηµα «Πάµε!». Το µότο του Κινήµατος ήταν επίσης το «Μαζί µπορούµε να χτίσουµε ένα καλύτερο αύριο». Λίγους µήνες αργότερα θα µπαίναµε στην περιπέτεια των µνηµονίων. Η Νέα ∆ηµοκρατία επιλέγει τη δηµιουργία «γκρίζων» τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών διαφηµίσεων που χτυπάνε τον αντίπαλο. Μία από αυτές αναφέρει για παράδειγµα: «Το ΠΑΣΟΚ δηλώνει ότι θα επανεξετάσει τη συµφωνία για τον αγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη. Αλήθεια, τι πρόβληµα έχει ο κ. Παπανδρέου µε τα στρατηγικά ανοίγµατα της Ελλάδας προς τη Ρωσία;». Το σύνθηµα είναι «Νέα ∆ηµοκρατία – Απόφαση ευθύνης».
2012 – Ανατροπή στην Ελλάδα
∆ιπλή εκλογική χρονιά ήταν το 2012, καθώς προσήλθαµε στις κάλπες τόσο τον Μάιο όσο και τον Ιούνιο εξαιτίας της µνηµονιακής λαίλαπας που είχε ανατρέψει πλήρως το πολιτικό σκηνικό. Ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε αξιωµατική αντιπολίτευση. Η Χρυσή Αυγή µπήκε στη Βουλή και η συρρικνωµένη Νέα ∆ηµοκρατία του Αντώνη Σαµαρά αναγκάστηκε να συγκυβερνήσει µε το καταβαραθρωµένο ΠΑΣΟΚ του Ευάγγελου Βενιζέλου και τη ∆ΗΜΑΡ του Φώτη Κουβέλη που εµφάνιζε στις τηλεοπτικές διαφηµίσεις τον ηθοποιό Γιάννη Μπέζο ο οποίος περιέγραφε ένα… όνειρό του που αφορούσε τις συνοµιλίες για τον σχηµατισµό κυβέρνησης µε τον ίδιο στον ρόλο του Προέδρου της ∆ηµοκρατίας.
Η Νέα ∆ηµοκρατία προκάλεσε αίσθηση µε το βίντεο που έδειχνε µια µαθήτρια δηµοτικού σε σχολική αίθουσα να αναρωτιέται µε εκφραστικά µάτια απευθυνόµενη στον δάσκαλό της γιατί η Ελλάδα δεν είναι στη ζώνη του ευρώ. «Και η Ελλάδα, κύριε; ∆εν είναι; Γιατί;» ρωτούσε χτυπώντας τις ευαίσθητες χορδές των ψηφοφόρων και θέλοντας να καταδείξει τον κίνδυνο εξόδου της χώρας µας από το κοινό ευρωπαϊκό νόµισµα.
Το βίντεο κατέληγε µε τη φράση «Η Ελλάδα έχει ανάγκη από υπεύθυνη πρόταση». Το κόµµα χρησιµοποίησε επίσης τη φράση «Προχωράµε υπεύθυνα και αποφασιστικά». Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την άλλη πλευρά, δήλωνε πως απαιτείται «Ανατροπή στην Ελλάδα» και πως πρέπει να σταλεί «Μήνυµα στην Ευρώπη». Ενα από τα σποτ δείχνει τον Αντώνη Σαµαρά και τον Ευάγγελο Βενιζέλο λέγοντας «Στις 17 Ιουνίου (σ.σ. την ηµέρα των δεύτερων εκλογών του έτους) τους κάνουµε παρελθόν. Ανοίγουµε δρόµο στη ∆ηµοκρατία». Παραπλήσιο είναι και το µότο της Κουµουνδούρου: «Κάνουµε τα µνηµόνια παρελθόν, ανοίγουµε δρόµο στην ελπίδα».
2015 – Η ελπίδα έρχεται
Ο µεγάλος νικητής των δύο εκλογικών αναµετρήσεων που πραγµατοποιήθηκαν τον Ιανουάριο και τον Σεπτέµβριο του 2015 ήταν αναµφισβήτητα ο ΣΥΡΙΖΑ, µε κεντρικό σύνθηµα «Η ελπίδα έρχεται» και επιµέρους ατάκες «Τώρα είναι η ώρα για νέο ξεκίνηµα µε αξιοπρέπεια, δικαιοσύνη, δηµοκρατία» και «Η Ελλάδα προχωράει, η Ευρώπη αλλάζει». Ωστόσο, το σποτάκι που ξεχώρισε ήταν αυτό των Ανεξαρτήτων Ελλήνων µε το σύνθηµα «Αναγκαίο καλό». Στο βίντεο εµφανίζεται ένα µικρό παιδί να παίζει µε ένα τρενάκι το οποίο εκτροχιάζεται. Τότε ζητά τη συνδροµή του Πάνου Καµµένου, που του εξηγεί πως κάποιες φορές θα πρέπει να κόβει ταχύτητα για να µη βγαίνει το τρένο από τις ράγες.
Η κορύφωση της σηµειολογίας βρίσκεται στο τέλος, όταν µαθαίνουµε ότι το παιδάκι το λένε… Αλέξη, παραπέµποντας ευθέως στον κ. Τσίπρα. Σύµφωνα µε τους πολιτικούς αναλυτές, το διαφηµιστικό λειτούργησε θετικά και επηρέασε αρκετούς ψηφοφόρους. Η Νέα ∆ηµοκρατία προτάσσει στις αφίσες και στα διαφηµιστικά τον πρόεδρό της Αντώνη Σαµαρά, έχοντας ως σύνθηµα το «Λέµε την αλήθεια, εγγυόµαστε το αύριο» καθώς και το «Νέα ∆ηµοκρατία – Υπεύθυνη δύναµη». Στις εκλογές του Σεπτεµβρίου, η νεοσύστατη Λαϊκή Ενότητα του Παναγιώτη Λαφαζάνη, που λίγες εβδοµάδες νωρίτερα είχε αποχωρήσει από την ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ µαζί µε άλλους 24 βουλευτές της επονοµαζόµενης Αριστερής Πλατφόρµας κ.ά. (ακολούθως θα ταχθεί στο πλευρό του και η πρόεδρος της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου), πορεύεται µε συνθήµατα όπως «Τα ψέµατά τους έχουν ταχύτητα, η αλήθεια µας όµως έχει διάρκεια», στοχεύοντας προφανώς από τη δεξαµενή ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ κυριάρχησε και το «Αψηφίστε τα ψέµατα, ψηφίστε για την αλήθεια» που έλεγε σε ένα διαφηµιστικό σποτ η ίδια η κ. Κωνσταντοπούλου.
ethnos