Έχει και η Αγία Βαρβάρα το γλυκό της / Η ιστορία και η συνταγή της πεντανόστιμης “Βαρβάρας”

Ξεκινά ο Δεκέμβρης, ξεκινούν και οι γιορτές. Όλος ο μήνας μοσχομυρίζει κανέλα και γαρίφαλο. Για να γιορτάσουν το χειμώνα, και

-Advertisement-

να τιμήσουν το έθιμο της Αγ. Βαρβάρας, οι νοικοκυρές της Βόρειας Ελλάδας, φτιάχνουν το γλυκό της Αγ. Βαρβάρας, το γνωστό «Βαρβάρα».

Παραδοσιακά φτιάχνεται την παραμονή της γιορτής και ανήμερα μοιράζεται οπωσδήποτε σε 3 σπίτια που έχουν παιδιά για να τα έχει καλά.

Σύμφωνα με το θρύλο που τυλίγει τις πηγές της πόλης, κατά τους Βυζαντινούς χρόνους υπήρχε στο χώρο όπου βρίσκεται σήμερα η λίμνη ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στην Αγία Βαρβάρα.

Οι Τούρκοι, όταν κατέλαβαν την πόλη το 1380, το γκρέμισαν και στη θέση του προσπάθησαν να φτιάξουν ένα τζαμί. Με θαύμα, όμως, της Αγίας Βαρβάρας πλημμύρισε η περιοχή κατά την ημέρα της γιορτής της και το τζαμί δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Το θρύλο αυτό ακολούθησε το έθιμο με τα καραβάκια, οι εκδοχές του οποίου είναι δύο. Σύμφωνα με την πρώτη, την παραμονή της Αγίας Βαρβάρας μετά τη λιτανεία, ο κόσμος έστελνε στο βυθισμένο εκκλησάκι το κεράκι του για την Αγία πάνω σε ένα σανίδι από ξύλο.

Η δεύτερη εκδοχή βασίζεται στο ότι η Αγία Βαρβάρα εκτός από προστάτιδα του πυροβολικού ήταν και η προστάτιδα των κοριτσιών που τις φύλαγε από τη γλωσσοφαγιά και βοηθούσε τα «τυχερά» του γάμου τους. Έτσι όλα τα ελεύθερα κορίτσια στις 3 Δεκεμβρίου, κατά τη διάρκεια του εσπερινού και μόλις σκοτίνιαζε, άναβαν κεριά στον ανατολικό τοίχο της λίμνης. Κάποιες κοπέλες έβαζαν τα κεράκια τους πάνω σε σανίδες ξύλου και μαζί με μία ευχή τα έστελναν στο βυθισμένο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας.

Η πορεία της σανίδας στη λίμνη έδειχνε αν η ευχή θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Αν το κεράκι έσβηνε, θεωρούνταν αποτυχία αλλά η ελπίδα έμενε, καθώς το επόμενο πρωί όλα τα κορίτσια κατέφθαναν και πάλι στη λίμνη, για να πλυθούν με το νερό που η Αγία Βαρβάρα είχε αγιάσει το προηγούμενο βράδυ.

Τα χρόνια που πέρασαν από τότε είναι πολλά και οι εποχές εκείνες έφυγαν ανεπιστρεπτί. Καί όμως το έθιμο με τα κεράκια στη λίμνη έμεινε. Μόνο που τα κεράκια τώρα ταξιδεύουν πάνω σε καράβια φτιαγμένα από παιδικά χεράκια, δημιουργώντας μία πανέμορφη και μοναδική ατμόσφαιρα. Ο,τι καιρό και να έχει, χιόνι, βροχή ή τσουχτερό κρύο, πάντα στις 3 Δεκεμβρίου μόλις σουρουπώσει οι μικροί καραβοκύρηδες βρίσκονται στις θέσεις τους και καμαρώνουν το καράβι τους, μέχρι να καεί ή να πλεύσει μακριά μαζί με τα υπόλοιπα…

Το Έθιμο

Η «Βαρβάρα» παρασκευάζονταν την παραμονή της εορτής της Αγίας Βαρβάρας και μοιράζονταν ανήμερα της γιορτής της πρωί πρωί.
Εκείνη τη μέρα, έβλεπες από κάθε σπίτι να βγαίνουν παιδιά, κρατώντας στα χέρια τους από το χερουλάκι τσίγκινα δοχεία γεμάτα με Βαρβάρα και να τα μοιράζουν στα σπίτια της γειτονιάς, που σύμφωνα με το έθιμο, έπρεπε να πάρουν πίσω, αφού τα γεμίσουν με το γλυκό του νοικοκύρη. Αυτή η μέρα, ήταν γιορτή για τα παιδιά και κάθε χρόνο την περίμεναν με ανυπομονησία. Η ατμόσφαιρα σ’ όλο το χωριό ήταν εορταστική. Το σπίτι έπρεπε οπωσδήποτε να λάμπει από καθαριότητα και να είναι πανέτοιμο να δεχτεί κάθε επισκέπτη. Σ’ ένα μεγάλο πανηγύρι στην καρδιά του Χειμώνα εξελίσσονταν τελικά η γιορτή της Αγίας Βαρβάρας στη Θράκη, με τη Θρακιώτισσα γυναίκα φορώντας την παραδοσιακή θρακιώτικη φορεσιά να πρωτοστατεί στο όλο σκηνικό.

Κάθε φορά που ξημερώνει η 4η Δεκεμβρίου, το σπίτι μοσχοβολάει σουσάμι και κανέλα, τα μπολ ή αν θτε σουπιερίτσες όπως λένε στη Θράκη οι παλιοί, περιέχουν αχνιστή Βαρβάρα και σε ζεσταίνουν από το κρύο του χειμώνα. Χρόνια πολλά λοιπόν, σε όλες τις Βαρβάρες!

Η θρακιώτικη συνταγή

Η συνταγή ωστόσο έχει τις ρίζες της στη Μικρά Ασία, όπου εκεί το έφτιαχναν και για να έχουν καλή σοδειά και λεφτά όλο το χρόνο. «Οσα σέρνει το αλέτρι, πρέπει να μπουν μέσα στην κατσαρόλα για να γίνει η «βαρβάρα» και η οικογένεια να απολαμβάνει το «μπερεκιέτ» της σοδειάς», έλεγαν οι γιαγιάδες Μικρασιάτισσες.

Υλικά:

• 300 γραμ. σιτάρι αποφλοιωμένο
• 2 πρέζες αλάτι
• 3/4 φλ. ζάχαρη
• 1/2 φλ. αλεύρι
• 1 κοφτό κ.γλ. κανέλα
• 1 φλ. σταφίδες
• 1 φλ. καρύδια
• 1/2 φλ. αμυγδαλόψυχα
• 1/2 φλ. καβουρδισμένο σουσάμι
• 1/2 φλ. ρόδι καθαρισμένο

Για το σερβίρισμα:
• 50 γραμμάρια σουσάμι
• 1 κούπα καρύδια χοντροκομμένα ή 1/2 κούπα καρύδια και 1/2 κούπα αμύγδαλα
• κανέλα και ρόδι

Εκτέλεση:

Για να φτιάξουμε τη βαρβάρα, από το προηγούμενο βράδυ μουλιάζουμε το σιτάρι, σε μπολ γεμάτο με νερό. Την επόμενη ημέρα ξεπλένουμε πολύ καλά το σιτάρι σε ένα σουρωτήρι, μέχρι το νερό να τρέχει διάφανο.

Το βάζουμε σε κατσαρόλα με το αλάτι και προσθέτουμε 1,5 λίτρο νερό. Από την ώρα που θα πάρει βράση, χαμηλώνουμε τη φωτιά και βράζουμε σε μέτρια φωτιά το σιτάρι για περίπου 15′. Μην παραβράσετε το σιτάρι γιατί θα λιώσει. Επίσης, προσέξτε τη φωτιά για να μην εξατμιστεί το υγρό. Θέλουμε ο κόκκος σιταριού να είναι βρασμένος και ολόκληρος αλλά και αρκετό υγρό ώστε να δέσει σωστά το γλυκό.

Τότε, προσθέτουμε μέσα τη ζάχαρη, την κανέλα και με μια ξύλινη κουτάλα ανακατεύουμε. Λίγο λίγο, ανακατεύοντας, ρίχνουμε το καβουρδισμένο αλεύρι. Ελέγξτε την πυκνότητα του γλυκού προσθέτοντας επιπλέον αλεύρι για πιο σταθερή σφιχτή κρέμα.

Αφήνουμε την Βαρβάρα να πάρει βράση και να αρχίσει ελαφρά να πήζει η κρέμα. Βράζουμε δηλ. για λίγα λεπτά. Όταν αφήνει παχιά στρώση στην ράχη της κουτάλας είναι έτοιμη.

Να θυμάστε ότι η βάρβαρα μπορεί να φαίνεται αραιή στην κατσαρόλα αλλά όταν κρυώσει σφίγγει και σταθεροποιείται.

Αφήνουμε λίγη ώρα στον πάγκο να κοπεί ο βρασμός. Τότε ρίχνουμε μέσα όλους τους καρπούς κι απαλά ανακατεύουμε. Ισομοιράζουμε σε 8-10 μπολάκια.

Αφήνουμε να κρυώσουν τελείως και να σταθεροποιηθούν Γαρνίρουμε με ξηρούς καρπούς και ρόδι.

Απολαύστε ένα από τα πιο ωραία γλυκά της ελληνικής παράδοσης

Για να καβουρδίσουμε το σουσάμι,

το βάζουμε σε ταψάκι και το ψήνουμε στον αέρα για 10′ στους 200 βαθμούς C μέχρι να ροδίσει ελαφρά. Αφού κρυώσει το αλέθουμε στο μπλέντερ.

Ή, το βάζουμε σε καυτό τηγάνι και το ψήνουμε για λίγα λεπτά μέχρι να αρχίσει να ροδίσει.

Για να καβουρδίσουμε το αλεύρι,

το βάζουμε σε ταψάκι μεγάλο ώστε να πιάνει μεγάλη επιφάνεια και το ψήνουμε στους 200 βαθμούς για 20′ να ροδίσει ελαφρά. Όσο ψήνεται, ανακατεύουμε 2-3 φορές για ψηθεί ομοιόμορφα και να πάρει ρόδινο χρώμα.

Ή, το βάζουμε σε καυτό τηγάνι και το ψήνουμε για λίγα λεπτά μέχρι να αρχίσει να ροδίσει. Ανακατεύουμε τακτικά γιατί καίγεται εύκολα. Αν σκουρύνει πολύ θα πικρίζει. Γι’ αυτό προσοχή.

Καλή επιτυχία

theamagazine.gr