Δυσκοιλιότητα
Η δυσκοιλιότητα είναι μια συχνή παθολογική διαταραχή του γαστρεντερικού συστήματος, την οποία σήμερα αντιμετωπίζουν αρκετοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.
Επιδημιολογικά, η δυσκοιλιότητα στους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 65 ετών) και στα παιδιά (παιδική δυσκοιλιότητα) συναντάται συχνότερα συγκριτικά με τη δυσκοιλιότητα ενηλίκων.
Επιπρόσθετα της μείωσης του αριθμού των εντερικών κενώσεων, ο όρος δυσκοιλιότητα υποδηλώνει ποικιλία συμπτωμάτων όπως έντονη προσπάθεια αφόδευσης, αίσθημα ατελούς εντερικής κένωσης, αποτυχημένες ή παρατεταμένες προσπάθειες στην αφόδευση, μετεωρισμό, κοιλιακή δυσφορία, και σκληρά κόπρανα.
Υπάρχουν αρκετές διαφορετικές μορφές δυσκοιλιότητας και η παθογένεια είναι πολυπαραγοντική.
Τις περισσότερες φορές οφείλεται σε χαμηλή κατανάλωση εδώδιμων ινών, υγρών και γενικότερη κακή διατροφή, έλλειψη σωματικής άσκησης, έντονο άγχος και στρες (ψυχοσωματική δυσκοιλιότητα). Επιπρόσθετα, συγκεκριμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα ως ανεπιθύμητη ενέργεια (side effect) (πχ. αντικαταθλιπτκά, αντιϋπερτασικά, σίδηρος) ή μπορεί να συνυπάρχει μια χρόνια παθολογική κατάσταση, το γνωστό σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου με προέχουσα τη δυσκοιλιότητα. Άλλες φορές αιτία έντονης δυσκοιλιότητας μπορεί να αποτελεί κάποιο νευρολογικό νόσημα το οποίο επηρεάζει το πεπτικό σύστημα, μια ορμονική διαταραχή, η ανατομία του σώματος (πχ. δυσενέργεια μυών πυελικού εδάφους) κ.λπ.
Τι να προσέξετε στη διατροφή σας για να ανακουφιστείτε από τη δυσκοιλιότητα
Βασικός στόχος μιας διατροφής στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της δυσκοιλιότητας είναι η αύξηση του όγκου και του βάρους των κοπράνων.
Είναι γνωστό πως η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
Ωφέλιμα τρόφιμα και ροφήματα για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας:
- Νερό: Πίνετε άφθονο (κατά προτίμηση ζεστό) νερό. Βοηθάει στην διέγερση της κινητικότητας του εντέρου. Να θυμάστε ότι τα ζεστά ροφήματα υπερτερούν των κρύων
- Καφές: Πιείτε ένα φλιτζάνι ζεστό καφέ. Είναι γνωστό ότι ασκεί χαλαρωτική επίδραση στον σφιγκτήρα του πρωκτού και έχει καθαρτική δράση σε κάποια άτομα.
- Καυτερά (spicy) τρόφιμα
- Γαλακτοκομικά υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (πχ. λιπαρά τυριά, πλήρη γαλακτοκομικά) και γενικότερα λιπαρές τροφές (πχ. φαγητά μαγειρεμένα με ελαιόλαδο και σάλτσες): Η αυξημένη κατανάλωση λιπαρών μπορεί να προκαλέσει αύξηση των κενώσεων
- Σοκολάτα με υψηλή περιεκτικότητα σε κακάο
- Μαρμελάδες Φρούτων
- Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε εδώδιμες ίνες. Μια δίαιτα υψηλή σε εδώδιμες ίνες κάνει τα κόπρανα πιο μαλακά και πιο ογκώδη και διευκολύνει την κένωση. Μια ημερήσια πρόσληψη 25 έως 30γρ. διαιτητικών ινών είναι ο επιθυμητός στόχος. Οι εδώδιμες ίνες αναφέρονται στους υδατάνθρακες που δεν πέπτονται και δεν απορροφώνται στο λεπτό έντερο (άπεπτοι) και στη λιγνίνη (EFSA, 2010) και βρίσκονται κυρίως, σε διαφορετικές αναλογίες, στους ολόσπορους δημητριακούς καρπούς και τα προϊόντα τους (π.χ. ψωμί ολικής άλεσης, βρόμη, αλεύρι ολικής άλεσης), στα λαχανικά, στα φρούτα, στα όσπρια, στους ξηρούς καρπούς και ελαιούχους σπόρους (πχ. λιναρόσπορος, ταχίνι ολικής άλεσης)
Τροφές και ροφήματα που καλό είναι να αποφύγετε
- Ρύζι
- Γάλα ρυζιού
- Λευκό ψωμί και λοιπά προϊόντα από επεξεργασμένους δημητριακούς καρπούς (πχ. φρυγανιές, corn flakes)
- Τσάι
- Κρέας, πουλερικά, ψάρια με τις εξής μεθόδους μαγειρέματος: ψητά, βραστά
- Αναψυκτικά
- Μπανάνα
Διαβάστε περισσότερα για τις τροφές που θα πρέπει να αποφεύγουν όσοι έχουν πρόβλημα δυσκοιλιότητας
Χρήσιμο Tip: Αφιερώστε χρόνο στην τουαλέτα μετά την κατανάλωση γευμάτων, καθώς είναι η ώρα κατά την οποία παρατηρείται αυξημένη κινητικότητα του εντέρου.
“Εκπαιδεύσετε” το έντερό σας καταναλώνοντας τρία γεύματα ημερησίως, σε σταθερή περίπου ώρα, και αποφύγετε την κατανάλωση ενδιάμεσων σνακ με εξαίρεση των ζεστών υγρών.
Πότε χρειάζεται να πάρω φάρμακα για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας;
Σε κάποιες περιπτώσεις η τροποποίηση της διατροφής και του τρόπου ζωής (πχ. ένταξη σωματικής δραστηριότητας, τεχνικές χαλάρωσης ή διαχείρισης του άγχους) δεν αρκούν για να αποκατασταθεί η φυσιολογική συχνότητα κενώσεων ή η σύσταση των κοπράνων και ενδέχεται να πρέπει να ληφθεί κάποια φαρμακευτική ή άλλη αγωγή.
Στα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας περιλαμβάνονται τα συνταγογραφούμενα και τα μη συνταγογραφούμενα – πάντα με την συμβουλή του θεράποντος ιατρού ή/ και του φαρμακοποιού.
Η φαρμακευτική παρέμβαση περιλαμβάνει καθαρτικά, τα οποία ανάλογα με τον τρόπο δράσης τους, διακρίνονται κυρίως στα αυξάνοντα τον όγκο των κοπράνων, τα μαλακτικά, τα αλατούχα και ωσμωτικώς δρώντα και τα διεγείροντα την εντερική κινητικότητα. Η φαρμακοτεχνική μορφή μπορεί να είναι δισκίο, υπόθετο, σκόνη, μαρμελάδα για δυσκοιλιότητα όπως η Tamarine®, φακελάκια τσαγιού, πόσιμο υγρό κ.λπ. Μια από τις δραστικές που προτιμάται στα καθαρτικά είναι η σένα (senna), γνωστή επίσης και ως Σέννα ή Φύλλα Αλεξανδρείας, η οποία είναι αποτελεσματική για την βραχυχρόνια αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
Σε κάθε περίπτωση που υπάρχει κάποια μεταβολή στην συνήθη λειτουργία του εντέρου η οποία δεν μπορεί να αποκατασταθεί με τροποποίηση της διατροφής και του τρόπου ζωής, ή σε περιπτώσεις έντονης δυσκοιλιότητας, ιδιαίτερα αν υπάρχουν συμπτώματα «συναγερμού» όπως απώλεια βάρους σε βραχύ διάστημα, πρόσμιξη αίματος στα κόπρανα και κοιλιακός πόνος, θα πρέπει να γίνει μια εκτενής αξιολόγηση από γαστρεντερολόγο για την σωστή αξιολόγηση των συμπτωμάτων και της παθοφυσιολογίας, καθώς και τον σχεδιασμό της κατάλληλης θεραπευτικής παρέμβασης.
