Γενέθλια έχει σήμερα ο ΠΑΟΚ με τον σύλλογο της Θεσσαλονίκης να συμπληρώνει 90 χρόνια ζωής και η ΠΑΕ ετοίμασε αφιέρωμα στο οποίο γίνεται αναδρομή στην ιστορία της ομάδας μέχρι να φτάσει στην εποχή Σαββίδη.
Αναλυτικά τα όσα αναφέρονται στο αφιέρωμα της ΠΑΕ:
«Χρόνια Πολλά ΠΑΟΚ!
Πέρασαν 90 χρόνια. 90 χρόνια γεμάτα πάθος. 90 χρόνια γεμάτα ένταση. Χαρές, αλλά και λύπες. Συγκινήσεις, μα και πίκρες. 90 χρόνια ζωής στα οποία μάθαμε να είμαστε διαφορετικοί. Να εκτιμάμε τη στιγμή. Να προσδοκούμε το συναίσθημα, όχι το αποτέλεσμα. Να παίζουμε στα ίσια κι ας χάνουμε. Να αγαπάμε την ομάδα κι όχι τους τίτλους. Να είμαστε ΠΑΟΚ. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Σαν σήμερα πριν από ακριβώς 90 χρόνια, το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης λάμβανε μια τόσο τυπική κι όμως κομβικής σημασίας απόφαση. Με τον αριθμό 822 στις 20.04.1926 ενέκρινε την σχετική αίτηση του πρώτου διοικητικού συμβουλίου του ΠΑΟΚ και αναγνώρισε επισήμως τον σύλλογο που έμελλε ν’ αλλάξει τα δεδομένα στην πόλη. Το πρώτο έμβλημα του ΠΑΟΚ ήταν το τετράφυλλο τριφύλλι και το πέταλο. Τα φύλλα ήταν πράσινα και πάνω από το καθένα ήταν χαραγμένα τα αρχικά της λέξης ΠΑΟΚ. Το σκέφτηκε ο αείμνηστος Κώστας Κοεμτζόπουλος που πήρε την ιδέα από το πακέτο τσιγάρων μάρκας «Λήθη» που κάπνιζε.
Το, δε, πρώτο ΔΣ απαρτιζόταν από τους:
Πρόεδρος: Τριαντάφυλλος Τριανταφυλλίδης,
Α’ αντιπρόεδρος: Παντελής Καλπακτσόγλου,
Γενικός γραμματέας: Κωνσταντίνος Κρητικός,
Ειδικός γραμματέας: Μενέλαος Τσούλκας,
Ταμίας: Ιωακείμ Ιωακειμόπουλος,
Έφορος ποδοσφαίρου: Αλέξανδρος Αγγελόπουλος,
Έφορος αθλητών: Αριστόδημος Δημητριάδης,
Σύμβουλοι: Παναγιώτης Μαλέσκας, Κωνσταντίνος Κοεμτζόπουλος και Μιχάλης Θεοδοσιάδης.
Έτσι άρχισαν όλα
Η ιδέα για την δημιουργία ενός ισχυρού συλλόγου που θα εξέφραζε τους Κωνσταντινουπολίτες άρχισε να… ψήνεται από το 1922. Όταν έφτασαν στη Θεσσαλονίκη οι περισσότεροι Κωνσταντινουπολίτες.
Τον Μάιο 1924 δημιουργήθηκε η «Ενωση Κωνσταντινουπολιτών Θεσσαλονίκης». Ένα χρόνο αργότερα, τον Ιούνιο 1925 ιδρύθηκε το αθλητικό τμήμα του συλλόγου. Τη διοίκηση του ανέλαβαν ο Φανούριος Βυζάντιος ως πρόεδρος και ως μέλη ο Νίκος Πετρόπουλος με τον Αριστείδη Μίσιο. Πριν κλείσει το 1925 και πιο συγκεκριμένα τον Δεκέμβριο οι ποδοσφαιριστές της Ένωσης επεδίωξαν τον διαχωρισμό του αθλητικού από το πολιτιστικό σωματείο.
Η δημιουργία της ΑΕΚ Θεσσαλονίκης έφερε αντιδράσεις και με αφορμή ότι η μετάβαση των αθλητικών δραστηριοτήτων έπρεπε να γίνει με απόφαση Γενικής Συνέλευσης και όχι Διοικητικού Συμβουλίου ακυρώθηκαν οι διαδικασίες και δημιουργήθηκαν δύο τάσεις.
Η πρωτοβουλία χαρακτηρίστηκε «στάση» με επίσημη ανακοίνωση της Ένωσης Κωνσταντινουπολιτών Θεσσαλονίκης και ο τότε πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής Αθλητισμού, Νίκος Πετρόπουλος, συγκέντρωσε την πλευρά όσων δεν ήθελαν τον διαχωρισμό. Η… μάχη ανάμεσα στις δύο πλευρές είχε μεγάλη διάρκεια και η κοινή Γενική Συνέλευση έγινε στις 7 Μαρτίου 1926 για να λύσει ένα πρόβλημα που είχε δημιουργηθεί τον Δεκέμβριο του 1925.
Με 92 ψήφους ο Νίκος Πετρόπουλος ισοψήφησε με τον Αριστείδη Μίσιο που ήταν και αυτός στην πλευρά του και αναδείχθηκε πρόεδρος. Οι ποδοσφαιριστές που είχαν πρωτοστατήσει στον διαχωρισμό δεν δέχθηκαν την εξέλιξη και έστειλαν ανακοίνωση στις εφημερίδες κατά της διοίκησης που είχε προκύψει.
«Δηλώνουμε ότι ανήκαμε και ανήκουμε πάντα στο πρώτο νόμιμο Διοικητικό Συμβούλιο και τελούμε υπό τας διαταγάς του. Δε δεχόμαστε να διοικηθούμε από εσάς, έστω και εάν νομιμοποιηθείτε». Η απάντηση της νέας διοίκησης της ΑΕΚ Θεσσαλονίκης ήταν η διαγραφή των ποδοσφαιριστών που υπέγραψαν την ανακοίνωση και η παραπομπή τους στην Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Μακεδονίας Θράκης. Η αντίδραση της άλλης πλευράς πλέον έμοιαζε δεδομένη. Το μήνυμα αρχικά εστάλη με τον ανεπίσημο αγώνα με τον Παναθηναϊκό στις 28 Μαρτίου 1926 όπου ηττήθηκαν με 5-0.
Η επόμενη κίνηση ήρθε στις 30 Μαρτίου 1926, ημερομηνία που συγκεντρώθηκαν στη Λέσχη Κωνσταντινουπολιτών οι Τριαντάφυλλος Τριανταφυλλίδης,Κωνσταντίνος Κοεμτζόπουλος, Κωνσταντίνος Κρητικός, Μιχάλης Θεοδοσιάδης,Ιωακείμ Ιωακειμόπουλος, Αριστόδημος Δημητριάδης, Αλέξανδρος Αγγελόπουλος και Μενέλαος Τσούλκας και υπέγραψαν το πρωτόκολλο ιδρύσεως του νέου«ποδοσφαιρικού και Αθλητικού Σωματείου υπό την επωνυμίαν «Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών» όπως αναφέρεται και στο σχετικό έγγραφο, προκειμένου οι διαδικασίες να πάρουν επίσημο χαρακτήρα. Στις 5 Απριλίου πραγματοποιήθηκε η Γενική Συνέλευση, στην οποία πήραν μέρος και οι ποδοσφαιριστές της ομάδας, ενώ στις 10 Απριλίου υπογράφηκε από τα μέλη του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου του ΠΑΟΚ η αίτηση αναγνώρισης του συλλόγου στο Πρωτοδικείο.
Δέκα ημέρες αργότερα, στις 20 Απριλίου 1926 το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης με την απόφαση αριθμό 822 αναγνώρισε και επίσημα τον ΠΑΟΚ.
Τα πρώτα προβλήματα
Κάθετι καινούριο προκαλεί αντιδράσεις, έτσι και τα πρώτα βήματα του ΠΑΟΚ δεν ήταν ομαλά. Οι αντιδράσεις για όσα είχαν συμβεί στον διαχωρισμό του 1926 όπου προέκυψαν η ΑΕΚ Θεσσαλονίκης και ο ΠΑΟΚ δημιούργησε μια βαθιά διχόνοια και ο νέος σύλλογος αντιμετώπισε πολλά προβλήματα. Οι παράγοντές του θέλησαν να αλλάξουν τα δεδομένα και κάλεσαν στις 28 Ιουλίου 1926 όλα τα σωματεία της Θεσσαλονίκης σε μια συνέλευση για να προτείνουν την δημιουργία μιας νέας Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων που θα είχε στις τάξεις της μόνο τις ομάδες της Θεσσαλονίκης και θα άφηνε την κεντρική διαχείριση στην Ένωση της Μακεδονίας – Θράκης.
Ο ΠΑΟΚ κατηγορήθηκε για ανταρσία με την «παρασυναγωγή» αυτή όπως την χαρακτήρισε η ΕΠΣΜΘ και τιμωρήθηκε με τρεις μήνες αποκλεισμό με εξάμηνη αναστολή. Η διοίκηση της ομάδας θέλησε να δείξει πως είναι ζωντανό κομμάτι της αθλητικής Θεσσαλονίκης κι δήλωσε 50 ποδοσφαιριστές στην Ένωση για την σεζόν που θα άρχιζε το φθινόπωρο του 1926. Ο ΠΑΟΚ συμμετείχε την σεζόν 1926-27 στο πρωτάθλημα της Β’ Θεσσαλονίκης όπου βρισκόταν και η ΑΕΚ Θεσσαλονίκης. Ο ΠΑΟΚ έδωσε το πρώτο επίσημο ματς της ιστορίας του στις 12 Δεκεμβρίου 1926, όπου νίκησε με 3-1 τη Νέα Γενεά.
Η ΕΠΣΜΘ ανέφερε στην προκήρυξη πως για να επικυρώσει την άνοδο θα έπρεπε να επικρατήσει απέναντι σε όλες τις ομάδες της Α’ Θεσσαλονίκης. Το κατάφερε πανηγυρικά και αφού πήρε το πρωτάθλημα της δεύτερης κατηγορίας επικράτησε κατά σειρά όλων των ομάδων της πρώτης (Θερμαϊκός – Άρης – Άτλαντας) και έδωσε τον τελευταίο αγώνα στην γιορτή για την απονομή των πρωταθλημάτων στο γήπεδο του Ηρακλή, όπου τον κέρδισε 1-0 με γκολ του Τσολακίδη.
Το 1927-28 συμμετείχε για πρώτη φορά στην Α’ Θεσσαλονίκης και το 1930-31 πήρε το εισιτήριο για την πρώτη του συμμετοχή στο Πανελλήνιο πρωτάθλημα, όπου έκανε ντεμπούτο με αντίπαλο τον Ολυμπιακό στον Πειραιά (1 Φεβρουαρίου 1931) όπου ηττήθηκε με 3-1. Το 1928 ένα ακόμη πεδίο αντιπαράθεσης ανάμεσα στον ΠΑΟΚ και την ΑΕΚ Θεσσαλονίκης ήταν η εξασφάλιση χώρου για γήπεδο και κατέληξε τελικά στην ΑΕΚ, αφού ο χώρος δεν επαρκούσε για γήπεδο ποδοσφαίρου.
Η «απορρόφηση» των τμημάτων της ΑΕΚ Θεσσαλονίκης και το γήπεδο στο Σιντριβάνι
Τον Μάρτιο του 1929 έγινε πράξη η προσπάθεια έξι μηνών να ενωθούν οι δρόμοι των δύο ομάδων που είχαν προέλθει από την Λέσχη των Κωνσταντινουπολιτών. Η ΑΕΚ Θεσσαλονίκης είχε διαλύσει το ποδοσφαιρικό της τμήμα από το 1927 και διατηρούσε μόνο τα τμήματα του κλασικού αθλητισμού. Ουσιαστικά έγινε απορρόφηση αυτών των τμημάτων από τον ΠΑΟΚ, αφού δεν υπήρξε απόφαση συγχώνευσης, ούτε διάλυσης του συλλόγου της ΑΕΚ Θεσσαλονίκης στο Πρωτοδικείο. Ο ΠΑΟΚ άλλαξε έμβλημα, πήρε τον Δικέφαλο Αετό και μαζί τις εγκαταστάσεις της ΑΕΚ Θεσσαλονίκης που είχε την έκταση στην περιοχή του Σιντριβανίου, δίπλα στο Άσυλο του Παιδιού, εκεί που βρίσκεται σήμερα η Θεολογική σχολή. Το 1929 προσπάθησαν από κοινού να επεκτείνουν την έκταση ώστε να αποκτήσει έδρα ο ΠΑΟΚ και ακόμη ένα εμπόδιο ήταν το ποτάμι που περνούσε υπόγεια κάτω από το γήπεδο από την περιοχή της Ευαγγελιστρίας και δεν άφηνε πολλά περιθώρια για τεχνικά έργα την εποχή εκείνη. Τελικά οι άνθρωποι του ΠΑΟΚ βρήκαν τρόπο να περάσουν με σωλήνες το νερό από κάτω και στις 12 Δεκεμβρίου 1930 μπήκε ο θεμέλιος λίθος ως προεκλογική δέσμευση μια εβδομάδα πριν τις Δημοτικές Εκλογές και τα έργα ολοκληρώθηκαν αρκετά γρήγορα. Στις 5 Ιουνίου 1932 με την αναμέτρηση ΠΑΟΚ – Ηρακλή 3-2 άνοιξε η αυλαία της ποδοσφαιρικής ιστορίας του γηπέδου.
Οι πρώτες διακρίσεις
Το 1937 αναδείχθηκε πρώτη φορά Πρωταθλητής Θεσσαλονίκης, ενώ το 1938 ο Νίκος Σωτηριάδης έγινε ο πρώτος ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ που αγωνίστηκε στην Εθνική ομάδα. Το 1939 και πιο συγκεκριμένα στις 28.05 ο ΠΑΟΚ αγωνίστηκε για πρώτη φορά σε τελικό Κυπέλλου Ελλάδος, όπου ηττήθηκε από την ΑΕΚ με 2-1.
Ο Δικέφαλος, που για να φτάσει μέχρι τον τελικό της Λεωφόρου Αλεξάνδρας στην Αθήνα, είχε αποκλείσει την Ελλάς Φλώρινας με 6-1, τον Ηρακλή με 3-2 και τον Εθνικό με 4-0, προηγήθηκε στο 39’ με γκολ του Αριστείδη Ιωαννίδη Αποστόλου, αλλά η ΑΕΚ με τέρματα των Χατζησταυρίδη, Μανέτα γύρισε το ματς και κατέκτησε τον τίτλο. Ο ΠΑΟΚ αγωνίστηκε με τους Σωτηριάδη, Κουκουλά, Κοντόπουλο, Καλογιάννη, Βατίκη, Πανίδη, Γλάρο, Μποσταντζόγλου, Αρβανιτίδη, Ιωαννίδη – Αποστόλου, Κρίτα.
Μετά τη διακοπή λόγω του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου, ο ΠΑΟΚ ανασυντάχθηκε και το 1951 ξαναβρέθηκε στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας προκειμένου να διεκδικήσει το Κύπελλο Ελλάδας. Αντίπαλός του αυτή τη φορά ήταν ο Ολυμπιακός. Ο Δικέφαλος αγωνίστηκε με τους Λύκαρη, Πατάκα, Γκολέμη, Αρβανίτη, Γκόγκο, Ψωμά, Βασιλειάδη, Μουρατίδη, Τζινόπουλο, Παπαδάκη, Εμμανουηλίδη δεν τα κατάφερε και ηττήθηκε με 4-0.
Τα «τσικό» του Βίλλυ και η Χρυσή Εποχή
Ένα χρόνο αργότερα, το 1952 ο Βίλλυ Σέφτσικ, ο Αυστριακός προπονητής, ο οποίος το 1931 είχε φορέσει και τη φανέλα του συλλόγου, έκανε μια κίνηση που άλλαξε τα δεδομένα για τον ΠΑΟΚ. Δημιούργησε την Ακαδημία του ΠΑΟΚ, τα περίφημα «τσικό του Βίλλυ» ώστε να βρει και να αναδείξει ποδοσφαιριστές με σωστή δουλειά από μικρή ηλικία.
Το νέο για την εποχή εγχείρημα στέφθηκε από επιτυχία, αφού από τα… φυτώρια του Δικεφάλου αναδείχτηκαν παίκτες που έγραψαν τη δική τους ιστορία στο σύλλογο, όπως οι Λέανδρος, Συμεωνίδης, Γιαννέλος, Μαργαρίτης, Γιώργος Χαβανίδης και αρκετοί άλλοι.
Η δημιουργία της Ακαδημίας σε συνδυασμό με τις μεταγραφές που πραγματοποίησε ο ΠΑΟΚ στις αρχές της δεκαετίας του ’50 ανεβάζουν επίπεδο την ομάδα και γίνονται η απαρχή για το «χτίσιμο» της πρώτης χρυσής εποχής στην ιστορία του συλλόγου. Το καλοκαίρι του 1953 στον ΠΑΟΚ ήρθαν οι Κουϊρουκίδης, Πετρίδης, Πρόγιος, Γερούδης, Κεμανίδης, Χουρβουλιάδης, Χασιώτης και Αγγελίδης.
Ο Δικέφαλος έγινε κυρίαρχος στην πόλη και κατέκτησε τρία συνεχόμενα πρωταθλήματα Θεσσαλονίκης με κινητήριο μοχλό την θρυλική τριπλέτα των Γιεντζή, Κουϊρουκίδη, Παπαδάκη.
Ο ΠΑΟΚ της εποχής εκείνης αποτελούσε τον βασικό εκπρόσωπο της Θεσσαλονίκης στο πανελλήνιο ποδοσφαιρικό στερέωμα και η μεγάλη ομάδα του συλλόγου το 1955 έφτασε για τρίτη φορά σε τελικό Κυπέλλου. Πάλι στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, τη φυσική έδρα του Παναθηναϊκού, ο οποίος ήταν κι ο αντίπαλος στη διεκδίκηση του τίτλου. Οι Πράσινοι με το πλεονέκτημα της έδρας επικράτησαν 2-0. Ο ΠΑΟΚ αγωνίστηκε με τους: Πρόγιο, Κερμανίδη, Γερούδη, Καλογιάννη, Χασιώτη, Δουκάκη, Τσίντογλoυ, Καραφουλίδη, Γιεντζή, Παπαδάκη, Κιουρτζή.
Η κατασκευή του γηπέδου της Τούμπας
Η αγωνιστική ανάπτυξη της ομάδας… γέννησε την ανάγκη να αποκτήσει το δικό της, μεγαλύτερο και καλύτερο «σπίτι». Ετσι, το 1957 άρχισε η αναζήτηση ενός χώρου αντάξιου της ιστορίας του ΠΑΟΚ, όπου θα μπορούσε να στεγάσει τα όνειρά του για ένα λαμπρό μέλλον. Κατόπιν έρευνας των παραγόντων του συλλόγου επιλέχθηκε μια έκταση στην περιοχή της Τούμπας, η οποία ανήκε στο Ταμείο Εθνικής Αμύνης.
Η συγκεκριμένη έκταση επιλέχθηκε για δύο λόγους. Ο πρώτος ήταν η παράδοση της περιοχής της Τούμπας που φιλοξενούσε τους περισσότερους πρόσφυγες από την Μικρά Ασία. Ο δεύτερος ήταν η άνεση της έκτασης που επέτρεπε στον ΠΑΟΚ να δημιουργήσει ένα μεγάλο γήπεδο. Επειτα από τις απαραίτητες διαβουλεύσεις, ο σύλλογος αγόρασε 30 στρέμματα και ξεκίνησε η ανέγερση του νέου γηπέδου του ΠΑΟΚ. Σημαντική στην αποπεράτωση των εργασιών ήταν η συμμετοχή του κόσμου του Δικεφάλου μέσω του ειδικού λαχείου υπέρ της ανεγέρσεως του σταδίου.
Στις 06 Σεπτεμβρίου 1959 η Τούμπα άνοιξε για πρώτη φορά τις θύρες της για να υποδεχτεί τον ΠΑΟΚ και τον λαό του. Παρόν στο γήπεδο ως επίσημος προσκεκλημένος ήταν ο πρωθυπουργός, Κωνσταντίνος Καραμανλής, ενώ τα εγκαίνια πραγματοποίησε ο υπουργός Εθνικής Αμυνας. Η μπάλα στην αναμέτρηση με την ΑΕΚ έπεσε από αεροπλάνο της πολεμικής αεροπορίας.
Η κατασκευή της Τούμπας συνέπεσε με την δημιουργία της Α’ Εθνικής κι ο ΠΑΟΚ ξεκίνησε τις υποχρεώσεις του για το πανελλήνιο πρωτάθλημα στο δικό του καινούριο γήπεδο. Τα επόμενα χρόνια, βέβαια, κύλησαν δίχως κάποια ιδιαίτερη επιτυχία για τον σύλλογο που τη σεζόν 1965-66 πραγματοποίησε ντεμπούτο στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις αντιμετωπίζοντας τη Βίνερ για το Κύπελλο Εκθέσεων.
Η μεγάλη ομάδα της δεκαετίας του ’70
Είναι τα χρόνια που αθόρυβα, αλλά ουσιαστικά ο ΠΑΟΚ έβαλε τις βάσεις για τη δημιουργία μιας από τις καλύτερες ομάδες που έχουμε δει στα ελληνικά γήπεδα. Με μεθοδική δουλειά στον τομέα απόκτησης νεαρών ταλαντούχων ποδοσφαιριστών που στη συνέχεια καθιερώθηκαν στο Hall of Fame του ποδοσφαίρου, ο Δικέφαλος έφτιαξε μια ομάδα που κατάφερε να συνδυάσει το όμορφο, επιθετικό ποδόσφαιρο με τον πρωταθλητισμό και τους τίτλους.
Η ομάδα με μπροστάρη τον Γιώργο Κούδα και συμπαραστάτες ποδοσφαιριστές όπως (μεταξύ άλλων) οι Σταύρος Σαράφης, Αχιλλέας Ασλανίδης, Δημήτρης Παρίδης, Κώστας Ιωσηφίδης, Γιάννης Γούναρης, Χρήστος Τερζανίδης έγινε πρωταγωνίστρια και δημιούργησε ρεκόρ τα οποία στέκουν μέχρι και σήμερα.
Το σημαντικότερο, όμως, επειδή τα ρεκόρ αργά ή γρήγορα σπάνε, είναι πως χάρισε στον ΠΑΟΚ τους πρώτους τίτλους της μεγάλης ιστορίας του. Ο Δικέφαλος από το 1970 μέχρι και το 1974 αγωνίστηκε σε πέντε συνεχόμενους τελικούς Κυπέλλου Ελλάδας κατακτώντας δύο φορές το τρόπαιο.
Ο πρώτος τίτλος ήρθε το 1972 όταν ο ΠΑΟΚ επικράτησε 2-1 του Παναθηναϊκού στο στάδιο Καραϊσκάκη με τον Κούδα να πετυχαίνει και τα δύο γκολ στην αρχή και το τέλος της αναμέτρησης που παρακολούθησαν 34.831 θεατές. Ο ΠΑΟΚ αγωνίστηκε με τους Χατζηιωάννου, Γούναρη, Παπαδόπουλο, Ιωσηφίδη, Φουντουκίδη, Τερζανίδη, Μπέλλη, Σαράφη (68΄Λάζος), Αποστολίδη, Κούδα, Ασλανίδη (76΄Μαντζουράκης).
Δύο χρόνια μετά, το σύνολο που είχε φτιάξει ο Λες Σάνον επικράτησε και του Ολυμπιακού. Η κανονική διάρκεια και η παράταση του τελικού της Νέας Φιλαδέλφειας τελείωσαν με 2-2 κι ο Δικέφαλος επικράτησε 4-3 στα πέναλτι. Η σύνθεση της ομάδας ήταν: Στέφας, Γούναρης, Τσιλιγκιρίδης, Ιωσηφίδης, Πέλλιος, Τερζανίδης (113’ Φουντουκίδης), Παρίδης, Σαράφης, Αποστολίδης, Κούδας, Ασλανίδης (95’ Αναστασιάδης).
Τα δύο Κύπελλα ήταν κάτι σαν το ορεκτικό πριν από το κυρίως πιάτο, το οποίο… σερβιρίστηκε το 1976. Ώριμος σε συνθήκες πίεσης πλέον ο ΠΑΟΚ κατέκτησε για πρώτη φορά στην ιστορία του το πρωτάθλημα Ελλάδας. Πέρα από τους τίτλους, ο τρόπος παιχνιδιού της ομάδας, που έφτασε ακόμα δύο φορές στον τελικό Κυπέλλου (1977, 1978), άφησε παρακαταθήκη τη δημιουργία μιας ακόμα μεγαλύτερης βάσης κοινού, αφού ο Δικέφαλος εκείνη την εποχή κέρδισε πολλούς φιλάθλους.
Η δημιουργία της ΠΑΕ ΠΑΟΚ και το δεύτερο πρωτάθλημα
Το πέρασμα του ποδοσφαίρου στην επαγγελματική εποχή, έβαλε και τον ΠΑΟΚ σε μια άλλη εποχή. Στις 18 Ιουλίου 1979 ιδρύθηκε η Ποδοσφαιρική Ανώνυμη Εταιρία (Π.Α.Ε.) με την επωνυμία «ΠΑΝΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΟΣ ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΤΩΝ – ΠΑΟΚ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και το διακριτικό τίτλο «ΠΑΟΚ ΠΑΕ» με αρχικό μετοχικό κεφάλαιο 37.100.000 δραχμές και πρώτο πρόεδρο τον αείμνηστο Γιώργο Παντελάκη.
Η πολύ καλή πορεία συνεχίστηκε και τη δεκαετία του ‘80, με λίγες αποτυχημένες χρονιές. Και πάλι η ομάδα κατάφερε να φτάσει σε τελικούς κυπέλλου Ελλάδας χωρίς να μπορέσει να κερδίσει το τρόπαιο πριν από το 2001. Το 1981 ηττήθηκε στη Νέα Φιλαδέλφεια από τον Ολυμπιακό (3-1), το 1983 στο ΟΑΚΑ από την ΑΕΚ (2-0) και το 1985 στο ΟΑΚΑ και πάλι από την ΑΕ Λάρισα (4-1). Πάντως, το 1985 είναι η χρονιά του ΠΑΟΚ.
Ο Δικέφαλος του Βορρά έφτασε στην κατάκτηση του δεύτερου πρωταθλήματος Ελλάδος και το πρώτο επαγγελματικό με προπονητή τον Αυστριακό Walter Skotcsik και ποδοσφαιριστές τους: Ιωσηφίδη, Αλαβάντα, Αλεξανδρίδη, Βασιλάκο, Γιούρισιτς, Δαμανάκη, Δημόπουλο, Κωστίκο, Παντέλη, Πάπριτσα, Σκαρτάδο, Τσουρέλα κ.α.
Χαρακτηριστικό της δεκαετίας του ’80, είναι ο υπέρμετρη αγάπη και ο φανατισμός των οπαδών, ο οποίος ξεπερνά κάθε προηγούμενο και αρχίζει να περνάει τις πύλες της Ελλάδας ως πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Στις καλύτερες στιγμές συμπεριλαμβάνονται οι εμφανίσεις με τη Μπάγερν. Ο ΠΑΟΚ κράτησε τους Βαυαρούς στο μηδέν τόσο στην Τούμπα, όσο και στον επαναληπτικό του Μονάχου, ωστόσο στάθηκε άτυχος στη διαδικασία των πέναλτι. Ο αποκλεισμός, όμως, δεν υποβάθμισε σε τίποτα την προσπάθεια του Δικεφάλου κόντρα σε μια από τις μεγαλύτερες ομάδες στην Ευρώπη.
Η… άγονη δεκαετία του ’90
Η κατάκτηση του πρωταθλήματος του 1985 έκλεισε έναν μεγάλο κύκλο επιτυχιών και η δεκαετία του ’90 ήταν λογικό να βρει τον ΠΑΟΚ σε αγωνιστική ύφεση. Ο Δικέφαλος το 1992 έφτασε και πάλι στον τελικό Κυπέλλου για πρώτη φορά μετά το 1983, ωστόσο ηττήθηκε σε διπλή αναμέτρηση από τον Ολυμπιακό που πήρε 1-1 στην Τούμπα και νίκησε 2-0 στο Καραϊσκάκη.
Παράλληλα, ο ΠΑΟΚ τιμωρήθηκε από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις λόγω των επεισοδίων στην αναμέτρηση με την Παρί Σεν Ζερμέν, ενώ η κόντρα του προέδρου κ. Θωμά Βουλινού με τους οργανωμένους οδήγησε το 1996 και σε αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος.
Η πλειοψηφία των μετοχών του συλλόγου πέρασε στα χέρια του κ. Γιώργου Μπατατούδη. Ο Έλληνας επιχειρηματίας από τον Έβρο, με έδρα των επιχειρήσεων του την Αθήνα, ξεκίνησε με εντυπωσιακό τρόπο τη θητεία του στη διοίκηση του συλλόγου. Η απόκτηση από την Skoda Ξάνθη του Ζήση Βρύζα το καλοκαίρι του 1996 και οι μεταγραφές του Κώστα Φρατζέσκου από τον ΟΦΗ και του Σπύρου Μαραγκού από τον Παναθηναϊκό τον Ιανουάριο του 1997 άλλαξαν τον αγωνιστικό προσανατολισμό της ομάδας, που ήδη είχε στις τάξεις της σπουδαίους ποδοσφαιριστές, όπως ο Θόδωρος Ζαγοράκης, ο Γιώργος Τουρσουνίδης και ο Νίκος Μιχόπουλος. Με προπονητή τον Αγγελο Αναστασιάδη ο ΠΑΟΚ πραγματοποιεί δύο εξαιρετικές σεζόν (1996-’97, 1997-’98), όπου θα εξασφαλίσει εύκολα την συμμετοχή στο Κύπελλο UEFA.
Επιστροφή στους τίτλους
Η ενίσχυση της ομάδας με σπουδαίους ποδοσφαιριστές (Γεωργιάδης, Κωνσταντινίδης, Μπορμπόκης, Βενετίδης, Οκκάς, Εγκωμίτης, Φρούσος, Ναλιτζής κ.α.) συνεχίστηκε, ενώ τον Ιανουάριο του 2000 την τεχνική ηγεσία της ομάδας ανέλαβε ο Σέρβος προπονητής Ντούσαν Μπάγεβιτς.Υπό τις οδηγίες του ο Δικέφαλος πραγματοποίησε πολύ καλές εμφανίσεις και κατάφερε να επιστρέψει στους τίτλους.
Το 2001 ο ΠΑΟΚ επικράτησε με εμφατικό τρόπο του Ολυμπιακού με 4-2 στον τελικό Κυπέλλου που διεξήχθη στη Νέα Φιλαδέλφεια και πανηγύρισε ένα τρόπαιο έπειτα από 16 χρόνια. Η υποδοχή της αποστολής στη Θεσσαλονίκη ήταν εντυπωσιακή με τον κόσμο να έχει κατακλύσει τους δρόμους της πόλης για να αποθεώσει τους νικητές, οι οποίοι ανέβηκαν και χαιρέτησαν το πλήθος από την κορυφή του Λευκού Πύργου. Δύο χρόνια αργότερα, ο ΠΑΟΚ κατέκτησε και πάλι το Κύπελλο Ελλάδας.
Αυτή τη φορά μέσα στο σπίτι του, την Τούμπα με αντίπαλο τον Αρη, ο οποίος ηττήθηκε 1-0 χάρη στο γκολ του Γιώργου Γεωργιάδη. Στον πάγκο της ομάδας καθόταν (για τρίτη φορά) ο Αγγελος Αναστασιάδης, ο οποίος πέρασε στην ιστορία ως ο μοναδικός που έχει κατακτήσει τίτλο με τον ΠΑΟΚ και ως παίκτης και ως προπονητής.
Η εποχή Ζαγοράκη
Το καλοκαίρι του 2005 ο Θόδωρος Ζαγοράκης επέστρεψε στον ΠΑΟΚ έπειτα από καριέρα σε Λέστερ, AEK, Μπολόνια για να κλείσει την καριέρα του στην ομάδα της καρδιάς του. Ο αρχηγός της Εθνικής Ελλάδας που το 2004 στέφθηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης κρέμασε τα παπούτσια του το 2007, ωστόσο δεν έφυγε στιγμή από την Τούμπα.
Σε μια δύσκολη οικονομικά και διοικητικά εποχή για το σύλλογο ανέλαβε την προεδρεία της ΠΑΕ έχοντας ως στόχο να επαναφέρει την ομάδα στην κορυφή. Στην προσπάθειά του αυτή – μεταξύ πολλών άλλων προσωπικοτήτων – συμμετείχε ενεργά κι ένας ακόμα παλαίμαχος ποδοσφαιριστής του συλλόγου. Ο Ζήσης Βρύζας. Η τεράστια συσπείρωση του κόσμου που αγκάλιασε τη νέα αυτή προσπάθεια αποτελώντας τον βασικό χρηματοδότη της ΠΑΕ βοήθησε τον ΠΑΟΚ να σταθεί και πάλι στα πόδια του και ν’ αρχίσει να γεμίζει το ρόστερ του με ποδοσφαιριστές μεγάλης αξίας.
Την τεχνική καθοδήγηση του Δικεφάλου ανέλαβε ο Φερνάντο Σάντος και στην Τούμπα ήρθαν παίκτες όπως οι Πάμπλο Γκαρσία, Πάμπλο Κοντρέρας, Ζλάταν Μουσλίμοβιτς, Αντρέ Βιεϊρίνια, Βλάνταν Ιβιτς, Κώστας Χαλκιάς, Λίνο. Ο ΠΑΟΚ κατάφερε να φτιάξει ένα πολύ ισχυρό σύνολο, να σημειώσει επιτυχίες στην Ευρώπη, ενώ τη σεζόν 2009-10 τερμάτισε στη δεύτερη θέση της Super League και κέρδισε τη συμμετοχή του στα προκριματικά του Champions League, όπου αποκλείστηκε στις λεπτομέρειες από τον Αγιαξ.
Το πρώτο σημαντικό… στοίχημα που κέρδισε ο ΠΑΟΚ της νέας εποχής, πάντως, ήταν η κατασκευή νέου αθλητικού κέντρου. Το 2008 βρέθηκε η έκταση στην περιοχή της Νέας Μεσημβρίας και το 2011, οπότε ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση των έργων, ο Δικέφαλος μπήκε στις νέες προπονητικές εγκαταστάσεις.
Η επένδυση του Ιβάν Σαββίδη
Ένα χρόνο αργότερα, το 2012, ο ΠΑΟΚ γύρισε σελίδα στην ιστορία του με τη μεταβίβαση του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών στον Ιβάν Σαββίδη. Ο μεγαλομέτοχος του συλλόγου εξέφρασε για πρώτη φορά το ενδιαφέρον του για την αγορά του Δικεφάλου το 2006 κι έπειτα από έξι χρόνια επέστρεψε για να επενδύσει στον ΠΑΟΚ. Οι διαπραγματεύσεις διήρκεσαν περίπου πέντε μήνες και τον Αύγουστο του 2012 επικυρώθηκε η συμφωνία που τον έκανε μεγαλομέτοχο του ΠΑΟΚ.
Ο κ. Σαββίδης διατήρησε στη θέση του προέδρου τον Ζήση Βρύζα, ο οποίος είχε πάρει τη σκυτάλη από τον Θοδωρή Ζαγοράκη, φρόντισε να τακτοποιήσει τις οικονομικές υποχρεώσεις του ΠΑΟΚ καλύπτοντας τις οφειλές και παράλληλα ξεκίνησε τη δυναμική ενίσχυση της ομάδας με διεθνείς ποδοσφαιριστές εγνωσμένης αξίας όπως οι Ελληνες Κώστας Κατσουράνης, Αλέξανδρος Τζιόλης, Γιώργος Τζαβέλλας, Γιάννης Σκόνδρας και οι ξένοι επίσης διεθνείς με τις εθνικές ομάδες των χωρών τους Μίροσλαβ Στοχ, Μπίμπρας Νάτχο, Ρόμπερτ Μακ, Ρικάρντο Κόστα, Κριστιάν Νομπόα, ενώ ο ΠΑΟΚ έπειτα από πολύχρονη συστηματική δουλειά στα Τμήματα Υποδομής άρχισε να παράγει τα δικά του ταλέντα όπως οι Στέλιος Κίτσιου, Δημήτρης Κωνσταντινίδης, Εργκούς Κάτσε, Ευθύμης Κουλούρης.
Στην πρώτη σεζόν του κ. Ιβάν Σαββίδη στο τιμόνι του συλλόγου, ο ΠΑΟΚ ξεκίνησε με τον Γιώργο Δώνη στον πάγκο του και την ολοκλήρωσε με τον Γιώργο Γεωργιάδη να οδηγεί την ομάδα στα προκριματικά του Champions League μέσω των Play Offs της Super League. Το καλοκαίρι του 2013 την τεχνική ηγεσία του ΠΑΟΚ ανέλαβε ο Ολλανδός τεχνικός Χιουμπ Στέφενς.
Η ομάδα μπορεί ν’ αποκλείστηκε στις λεπτομέρειες από τη Σάλκε και να μην κατάφερε να κάνει το ντεμπούτο της στο Champions League, αλλά συνέχισε στο Europa League περνώντας αήττητη από τη φάση των ομίλων. Ο ΠΑΟΚ δημιούργησε ρεκόρ διοργάνωσης με τους περισσότερους εκτός έδρας αήττητους αγώνες στους ομίλους, ο Στέλιος Πόζογλου με το γκολ που σημείωσε κόντρα στη Αλκμααρ έγινε ο τρίτος νεαρότερος σκόρερ στην ιστορία του Europa League, ενώ ο Δημήτρης Σαλπιγγίδης κατάφερε να περάσει στην τρίτη θέση των ποδοσφαιριστών με τις περισσότερες συμμετοχές από καταβολής της διοργάνωσης.
Στις εγχώριες διοργανώσεις ο Δικέφαλος έκλεισε και πάλι τη σεζόν με τον Γιώργο Γεωργιάδη στον ΠΑΟΚ, ενώ κατάφερε να φτάσει μέχρι τον τελικό Κυπέλλου όπου ηττήθηκε με 4-1 από τον Παναθηναϊκό. Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ο ΠΑΟΚ τερμάτισε δεύτερος στην κανονική διάρκεια του πρωταθλήματος παίρνοντας την πρωτιά στα Play Οff.
Ωστόσο με μια «πρωτότυπη» απόφαση της ΕΠΟ, η οποία βρίσκεται μεταξύ άλλων στο επίκεντρο των σκανδάλων και των εισαγγελικών ερευνών για τη διαφθορά και τη δράση εγκληματικών οργανώσεων στο ελληνικό ποδόσφαιρο που ουσιαστικά στέρησαν τουλάχιστον τρεις τίτλους στον Δικέφαλο (2010, 2013, 2014), επιβλήθηκε στον ΠΑΟΚ τιμωρία αφαίρεσης τριών βαθμών από τα Play-off για παραβάσεις που καταλογίστηκαν στον Δικέφαλο σε αγώνα του Κυπέλλου Ελλάδας κι έτσι χάθηκε η ευκαιρία να βρεθεί εκ νέου στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση.
Το καλοκαίρι του 2014 σηματοδοτήθηκε από την επιστροφή – για τέταρτη φορά – του Αγγελου Αναστασιάδη στον πάγκο της ομάδας. O ΠΑΟΚ διεκδίκησε τον τίτλο του πρωταθλήματος μέχρι τις αρχές του β’ γύρου, όταν και έπεσε από την κορυφή. Τα συνεχόμενα αρνητικά αποτελέσματα έφεραν αλλαγή στην τεχνική ηγεσία με τον Γιώργο Γεωργιάδη να αναλαμβάνει για τρίτη συνεχόμενη χρονιά με στόχο το εισιτήριο για τα προκριματικά του Champions League.
Ελεύθερος ο ΠΑΟΚ
Από τις 12.05.2015 ο ΠΑΟΚ μπορεί να υπερηφανεύεται πως είναι μια ομάδα η οποία δεν χρωστά ούτε ένα ευρώ. Είναι καθαρή. Ελεύθερη. Δίχως το βραχνά των υποχρεώσεων του παρελθόντος. Χάρη στον Ιβάν Σαββίδη, ο οποίος ανέλαβε να τακτοποιήσει την οφειλή.
Στην πρώτη συνέντευξη Τύπου που παρέθεσε το 2012 ο μεγαλομέτοχος της ΠΑΕ ΠΑΟΚ Ιβάν Σαββίδης είχε δηλώσει ότι «τα χρέη του ΠΑΟΚ είναι πλέον και δικά μου χρέη. Εγώ δεν χρωστάω πουθενά και σύντομα δεν θα χρωστά ούτε ο ΠΑΟΚ πουθενά».Τρία χρόνια μετά γράφτηκε μια από τις σπουδαιότερες μέρες στη σύγχρονη ιστορία της ΠΑΕ ΠΑΟΚ, καθώς ο βραχνάς των χρεών αποτελεί οριστικά παρελθόν!
Ο Ιβάν Σαββίδης με προσωπικές ενέργειες ολοκλήρωσε την αποπληρωμή των χρεών που εκκρεμοδικούσαν και βάραιναν την ΠΑΕ ΠΑΟΚ από την προηγούμενη δεκαετία, εντάσσοντας την εταιρία στο πρόσφατο νομοσχέδιο που έδωσε τη δυνατότητα να αποπληρωθεί το σύνολο του χρέους.
Με την καταβολή 10.886.811 ευρώ η ΠΑΕ ΠΑΟΚ είναι η πρώτη και μόνη ΠΑΕ διαχρονικά που επιλέγει την πλήρη αποπληρωμή χρέους της!»
