Αζερμπαϊτζάν – Αρμενία: Όπου αποτυγχάνει η διπλωματία μιλάνε τα όπλα

Τα τελευταία χρόνια, η διπλωματία στην ρωσική «σφαίρα επιρροής» αποτυγχάνει τρομακτικά. Από την εισβολή της Ρωσίας στη Γεωργία το 2008 έως την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και τη συνεχιζόμενη επιθετικότητα στην ανατολική Ουκρανία, η δυτική διπλωματία έχει σε μεγάλο βαθμό εγκαταλείψει την περιοχή. Λευκορωσία, Αζερμπαϊτζάν και Αρμενία είναι τα τελευταία παραδείγματα αποσταθεροποίησης της «ανατολικής γειτονιάς» της ΕΕ.

-Advertisement-

Οι μάχες στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ αποτελούν την πιο ξεκάθαρη απόδειξη ότι η ευρωπαϊκή διπλωματία απέτυχε. Το Μπακού επέλεξε να λύσει τη διαχρονική διαφορά του με την Αρμενία στο πεδίο της μάχης. Όχι εξαρχής βέβαια. Πέρασαν αρκετές δεκαετίες με την Ευρώπη και τη Ρωσία, κύρια υπεύθυνη για τη διασφάλιση της ειρήνης στην περιοχή, να αγνοούν πεισματικά το πρόβλημα. Η αδράνεια έφερε τον πόλεμο στο κατώφλι τους και πλέον πρέπει να δράσουν.

Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι διεθνώς αναγνωρισμένο ως κομμάτι της επικράτειας του Αζερμπαϊτζάν, όμως έχει κυρίως αρμενικό πληθυσμό που έχει αντισταθεί στην εξουσία του Αζερμπαϊτζάν εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα. Το 1991, η περιοχή ανακήρυξε την ανεξαρτησία της και έκτοτε είναι αυτοδιοικούμενη – με τη στήριξη της Αρμενίας – ως η (μη αναγνωρισμένη) Δημοκρατία του Αρτσάχ.

Παρά τις ενδείξεις για πιθανή πρόοδο τα τελευταία δύο χρόνια, μια από τις «παγωμένες μάχες» της Ευρώπης εξερράγη ξανά. Από την Κυριακή, δυνάμεις του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, σε συνεργασία με τον αρμενικό στρατό μάχονται με στρατιώτες του Αζερμπαϊτζάν. Τουλάχιστον είκοσι άτομα έχουν χάσει ήδη τις ζωές τους, μεταξύ τους και άμαχοι και εκατοντάδες ακόμη λέγεται ότι έχουν τραυματιστεί. Το Αζερμπαϊτζάν υποστηρίζει ότι έχει κατορθώσει να καταλάβει εδάφη εντός του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ένας ισχυρισμός που καταρρίπτεται από την πλευρά της Αρμενίας, και φαίνεται πως η κατάσταση είναι ρευστή.

Πρόβλημα δεκαετιών

Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, μια βραχώδης, περίκλειστη περιοχή εντός των συνόρων του Αζερμπαϊτζάν, έχει αποτελέσει πηγή συγκρούσεων ήδη πριν από τη σύσταση της Σοβιετικής Ένωσης. Οι εντάσεις καταπιέστηκαν στο διάστημα που τόσο η Αρμενία όσο και το Αζερμπαϊτζάν ήταν σοβιέτ, όμως αργότερα αναδύθηκαν εκ νέου, κατά την ολοκλήρωση του ψυχρού πολέμου και την κατάρρευση του ελέγχου που ασκούσε στην περιοχή το Κομμουνιστικό Κόμμα.

Ένας πόλεμος μεταξύ των δύο κρατών ολοκληρώθηκε με εκεχειρία του 1994, με την Αρμενία να κατέχει τον πλήρη έλεγχο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και άλλων μικρότερων θυλάκων εντός της επικράτειας του Αζερμπαϊτζάν.

Τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών ανήκουν στα πλέον στρατικοποιημένα του πλανήτη, αναφέρει στον Guardian ο Λόρενς Μπρόερς, διευθυντής του προγράμματος για τον Καύκασο στην φιλειρηνική οργάνωση Conciliation Resources.

«Για πρώτη φορά 100 χρόνια μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, εκτυλίσσεται στην Ευρώπη μια συνθήκη πολέμου χαρακωμάτων», τονίζει. «Σε ορισμένες περιοχές οι γραμμές είναι στοιχημένες τόσο κοντά μεταξύ τους, που θα μπορούσαν ακόμη και να συζητήσουν».

Το Αζερμπαϊτζάν είναι κατά πλειοψηφία μουσουλμανικό ενώ η Αρμενία χριστιανική, και ορισμένα στοιχεία και από τις δύο πλευρές προσπαθούν να δώσουν θρησκευτικό περιεχόμενο στη σύγκρουση.

Οι δυνάμεις που εμπλέκονται έχουν δείξει ότι δεν διαχειρίζονται με τον καλύτερο τρόπο αυτές τις καταστάσεις. Ρωσία, Ιράν και Τουρκία έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα ώστε να καταλήξουν σε κοινή λύση. Η «Συρία» πλησίασε ένα βήμα πιο κοντά στην Ευρώπη.

Με πληροφορίες από: Ahval