‘Αρθρο του Πάνου Ευαγγελίου / Το σιντριβάνι της Πλατείας Λαού και η άμεση δημοκρατία

Με αφορμή το πρόσφατο ξήλωμα του σιντριβανιού στην ιστορική Πλατεία Λαού και την αποκατάστασή του με πλάκες πεζοδρομίου νοιώθω την ανάγκη να παραθέσω κάποιες σκέψεις.

-Advertisement-

Σκέψεις που αφορούν τόσο στην παρέμβαση καθεαυτή αλλά κυρίως στον τρόπο που συνολικά διαχειριζόμαστε, σχεδιάζουμε και αποφασίζουμε για τις παρεμβάσεις μας στο δημόσιο χώρο.

Το σιντριβάνι της Πλ. Λαού ανεξάρτητα αν για κάποιους ήταν περιττό ή αν για άλλους ήταν τοποθετημένο σε λάθος μέρος, γεγονός είναι πως καλώς ή κακώς ήταν μέρος ενός συνολικού έργου ανάπλασης της πλατείας που έγινε με προδιαγραφές και αισθητική μιας άλλης εποχής που στη φάση σχεδιασμού ήταν κοινή πρακτική η λογική τύπου ”ας βάλουμε και ένα σιντριβάνι κάπου εδώ”.

Εντούτοις η εν μία νυκτί απόφαση να ξηλωθεί, είτε εμπίπτει στη λογική του ”το έφτιαξαν οι προηγούμενοι και πρέπει να φύγει” ή απλά κρύβει την αντίδραση σε μια ασκηθείσα πίεση λόγω αδυναμίας συντήρησης του στυλ ”χαλάστε το γιατί μας πιέζουν”, σε κάθε περίπτωση είναι μια απαράδεκτη απόφαση. Όσο για το ”μπάλωμα” με πλάκες πεζοδρομίου σε ένα σταμπωτό δάπεδο με εντελώς διαφορετικό μοτίβο και υλικό, ας το αφήσουμε ασχολίαστο από τεχνικής και αισθητικής πλευράς.

Είναι λοιπόν μια απαράδεκτη απόφαση, τόσο αυτή όσο και κάθε άλλη αντίστοιχη απλά και μόνο γιατί θα έπρεπε να αποτελεί και πάλι μέρος μιας συνολικής λύσης αντιμετώπισης των προβλημάτων, αισθητικών και λειτουργικών της πλατείας ή οποιουδήποτε άλλου χώρου.

Και εδώ κρύβεται η ουσία του πράγματος. Ουσία που δεν είναι άλλη από το λάθος τρόπο που έχουμε συνηθίσει να παίρνονται αποφάσεις για το σχεδιασμό του δημόσιου χώρου. Ειδικά στην εποχή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και της Διαύγειας, οι αποφάσεις αυτές πρέπει να λαμβάνονται ύστερα από μελέτη, συζήτηση και διαβούλευση τόσο από τους ειδικούς επιστήμονες, τα αρμόδια όργανα αλλά κυρίως με τη συμμετοχή των χρηστών, δηλαδή όλων μας.

Εδώ θα πρέπει να αναφερθώ στην προσπάθεια που έγινε στην περιόδο 2011-14, όπου διενεργήθηκαν αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί προτάσεων ανάπλασης των κεντρικών πλατειών, όπου έγιναν συνολικές μελέτες ανάπλασης της νότιας (Οδός Αθηνών) και της δυτικής (Οδός Καλυβίων) εισόδου της πόλης από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου, ή οποία για πρώτη ίσως φορά δούλεψε ακόμη και απογευματινές ώρες. Όλα αυτά παρουσιάστηκαν τόσο εντός του Δημοτικού Συμβουλίου αλλά κυρίως κοινοποιηθήκαν στους δημότες.

Επίσης προτάθηκε η κατασκευή τουλάχιστον ενός έργου το χρόνο, έργο για το οποίο θα αποφάσιζαν οι κάτοικοι μιας γειτονιάς ή μιας περιοχής για το ποιό θα ήταν αυτό σύμφωνα με τις ανάγκες της καθημερινότητάς τους και τις ελλείψεις της περιοχής. Και αν όλα αυτές οι έννοιες της ανοικτής διακυβέρνησης και της άμεσης
δημοκρατίας φαίνονται σε κάποιους νεωτεριστικές, νεοφιλελεύθερες ή οτιδήποτε άλλο φοβερό και τρομερό με το πρόθεμα νέο- , απλά να σημειώσω πως αυτές τις ημέρες στο μακρινό Μεξικό γίνεται ψηφοφορία για την κατασκευή ή μη ενός τεράστιου έργου στο αεροδρόμιο, αλλά και στις κοντινότερες ευρωπαϊκές πόλεις οι συζητήσεις και οι ανοικτές διαδικασίες τέτοιου τύπου για έργα ανάπλασης μικρά ή μεγάλα, είναι πλέον κοινή πρακτική.

Το ζητούμενο λοιπόν είναι πως αν θέλουμε να δημιουργήσουμε μια φιλική, έξυπνη, πράσινη, λειτουργική και φιλόξενη πόλη, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από την αλλαγή του τρόπου άσκησης των καθηκόντων μας είτε ως αιρετοί είτε ως επιστήμονες μελετητές, ακούγοντας περισσότερο τους πολίτες και μιλώντας λιγότερο εξ ονόματός τους, αντίθετα είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε τους δημότες συμμέτοχους στο όραμα, στο σχεδιασμό και τις αποφάσεις μας όχι γιατί εκείνοι είναι οι χρήστες που θα αξιολογήσουν την σκοπιμότητα και την εφαρμογή τους αλλά διότι αυτός είναι ίσως και ο μόνος τρόπος να αγαπήσουν, να φροντίσουν και να προστατεύσουν το δημόσιο χώρο από την απαξία και τη φθορά.