Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Το μάζεμα των καρυδιών

Οι βροχές που πλήττουν αυτές τις ημέρες αρκετές περιοχές της χώρας και σε ορισμένες μάλιστα με ιδιαίτερη ένταση προκαλώντας πολλά προβλήματα ήρθαν πάνω στην ώρα που αρχίζει το μάζεμα των καρυδιών και των καστάνων, των τόσο σημαντικών καρπών και με τους οποίους κλείνει και ο κύκλος της ετήσιας παραγωγής στις ημιορεινές περιοχές.

-Advertisement-

Την βροχή βεβαίως την ήθελαν να έρχεται πιο συχνά το καλοκαίρι, στην περίοδο της ωρίμανσης να δροσίζονται τα δέντρα αλλά την θεωρούσαν ευλογία σαν άρχιζε να πέφτει τις τελευταίες ημέρες του Σεπτεμβρίου και τις πρώτες του Οκτωβρίου γιατί με αυτή μαλάκωναν τα καβούκια των καρυδιών, άνοιγαν ευκολότερα και με λίγο αεράκι έπεφταν στη γη. Έτσι δεν χρειάζονταν να ανέβουν πάνω τους άνθρωποι να τις ραβδίσουν, πράγμα που εκτός από τους κινδύνους που επιφύλασσε μια τέτοια ενέργεια κόστιζε και κάποια ακριβά μεροκάματα στους ραβδιστές. Η βροχή και ο αέρας ήταν οι καλύτεροι σύμμαχοι των νοικοκυραίων που είχαν παραγωγικές καρυδιές στα χωράφια και στους κήπους τους.

-Advertisement-

Το μάζεμα των καρυδιών απαιτεί πολύ σκύψιμο και αρκετή προσοχή σε μια μεγάλη ακτίνα  γύρω από την καρυδιά και συχνά χρησιμοποιείται ένα ραβδί για να παραμερίζουν τα φύλλα γιατί  κρύβονται κάτω απ’ αυτά. Το μάζεμα πάλι απαιτεί και καθάρισμα του χώρου από χορτάρια, βάτους και άλλα κλαριά κάτω από την καρυδιά γιατί αλλιώς τα περισσότερα καρύδια θα πάνε χαμένα και αν δεν τα βρούνε τα τρωκτικά και τα αγριογούρουνα, σίγουρα την επόμενη άνοιξη να βγουν απ’ αυτά νέες καρυδιές. Έτσι φυτρώνουν πολλές καρυδιές, ακόμη και μέσα στο δάσος από την μεταφορά καρυδιών από τους σκίουρους που τα μαζεύουν και τα αποθηκεύουν σε κουφάλες δέντρων να έχουν τροφή το χειμώνα. Πολλά καρύδια πάλι που τα παρασύρουν τα ρυάκια και τα ρέματα φυτρώνουν όπου βγάλει το νερό και βεβαίως βρουν το κατάλληλο έδαφος και γλιτώσουν τον  πρώτο χρόνο από τα ζώα.

Όποιος μαζεύει καρύδια ψάχνει με το μάτι κάτω και γύρω από την καρυδιά και τα βάζει ένα – ένα σε μια σακούλα ή έναν κουβά. Από πείρα μπορώ να πω ότι το μάζεμα στην ποδιά είναι ευκολότερο και πιο αποδοτικό αλλά απαιτεί περισσότερο σκύψιμο. Τα καρύδια, τα οποία κανένα δεν μοιάζει με το άλλο, όταν μαζεύονται είναι γεμάτα ίνες και αρκετά έχουν το πράσινο περίβλημα μέσα στο οποίο μεγαλώνει ο καρπός και το οποίο βάφει μαύρα τα χέρια γι’ αυτό και πολλοί σήμερα φοράνε γάντια όταν τα μαζεύουν. Το βάψιμο των χεριών πρόδιδε όποιον έκλεβε καρύδια, πράγμα πολύ συνηθισμένο σε όλα τα χωριά, πριν ακόμα αυτά ωριμάσουν και βγουν από το περίβλημά τους. Όποιος μάλιστα δεν είχε καρυδιές και τον έβλεπαν με μαυρισμένα χέρια, καταλάβαιναν πως από κάπου τα άρπαξε και άρχιζαν οι διαδόσεις και η κατακραυγή απ’ όλους τους χωριανούς.

=Advertisement=

Μετά το μάζεμα ακολουθεί η διαλογή τους και το καθάρισμα από τα τσόφλια τους. Παλιότερα δεν άφηναν κανένα στο χωράφι γιατί όσα ήταν κούφια και χαλασμένα τα έσπαγαν και τα έδιναν στις κότες. Τώρα δεν συμβαίνει αυτό, πετιούνται και σαπίζουν στο χειμώνα. Τη διαλογή ακολουθούσε το πλύσιμο σε άφθονο νερό στη σκάφη για να φύγουν τα χώματα και οι ίνες από πάνω τους και να αποκαλυφθούν όσα ήταν χαλασμένα. Αυτό γίνονταν γιατί τα χαλασμένα έπαιρναν νερό στο εσωτερικό τους και κάθονταν στο πάτο της σκάφης οπότε τα ξεχώριζαν γιατί δεν ήθελαν να βγάλουν κακό όνομα στους εμπόρους που τα πουλούσαν. Το ίδιο φρόντιζαν για την ξήρανσή τους στον ήλιο και την διατήρησή τους σε στεγνό και αεριζόμενο χώρο. Η ξήρανσή τους ήθελε πάλι αρκετή προσοχή για να μην μαυρίσουν οπότε έπεφτε η τιμή τους και αυτό ήταν ζημιά για το νοικοκυριό.

Η τιμή τους πάλι εξαρτιόνταν τόσο από το μέγεθός τους, την ευκολία που είχαν στο σπάσιμο και το πληρότητα του εσωτερικού τους. Τα καρύδια που είχαν όλα αυτά τα χαρακτηριστικά είχαν μεγαλύτερη ζήτηση κι αυτό ικανοποιούσε τόσο τους παραγωγούς όσο και τους εμπόρους. Παλιότερα οι έμποροι τα αγόραζαν ολόκληρα και τα έσπαζαν με δική τους ευθύνη. Τα τελευταία χρόνια όμως, καθώς έχει περιοριστεί η παραγωγή και η ζήτησή τους αρκετοί από τους παραγωγούς καρυδιών τα σπάνε μόνοι τους και τα εμπορεύονται ως ψίχα, πράγμα που τους συμφέρει περισσότερο απ’ ότι ολόκληρα.

Όλη η παραγωγή των καρυδιών προορίζονταν για το εμπόριο γιατί μόνο έτσι έμπαινε ρευστό χρήμα στο σπίτι. Οι νοικοκυρές κρατούσαν λίγα για τον μπακλαβά της Πρωτοχρονιάς, καμιά καρυδόπιτα σε γιορτές, για φιλοδωρήματα στα παιδιά και φυσικά για τα μνημόσυνα γιατί δεν εννοούσαν κόλλυβα χωρίς καρυδόψιχα από δικά τους καρύδια…

nextdeal.gr