Στη δικαιοσύνη προσέφυγαν οι συγγενείς του Αθανάσιου Χρυσοχόου, ο οποίος έχει κατηγορηθεί ως δωσίλογος και το όνομά του είχε δοθεί σε δρόμο της Θεσσαλονίκης. Τα παιδιά του συνταγματάρχη Αθανάσιου Χρυσοχόου κατέθεσαν αγωγή σε βάρος του Τριαντάφυλλου Μηταφίδη, βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ στην Α’ Θεσσαλονίκης και εναντίον των πρώην πολιτικών κρατουμένων της χούντας Σπύρου Σακέττα και Αλέκου Γρίμπα, οι οποίοι μεταξύ άλλων πρωτοστάτησαν ώστε να μετονομαστεί η οδός Χρυσοχόου σε σε Αλβέρτου Ναρ.
Όπως αναφέρει το dailythess, τα δύο παιδιά του Αθανάσιου Χρυοχόου με την αγωγή που κατέθεσαν ζητούν να τους επιδικαστεί αποζημίωση συνολικού ύψους 600.000 ευρώ (!) για προσβολή μνήμης νεκρού. Μάλιστα οι ενάγοντες ζητούν σε περίπτωση που γίνει δεκτή η αγωγή τους και την προσωπική κράτηση, διάρκειας έξι μηνών, για τον καθένα από τους τρεις εναγόμενους ως μέσο εκτέλεσης της επόφασης.
Στην αγωγή μεταξύ άλλων οι απόγονοι του συνταγματάρχη επικαλούνται δικαστικές αποφάσεις με τις οποίες ο Αθανάσιος Χρυσοχόου «απαλλάχτηκε όλων των κατηγοριών που του απέδωσαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι για δωσιλογισμό και συνεργασία με τις κατοχικές δυνάμεις».
Επιπλέον στην αγωγή τονίζεται ότι ο Αθανάσιος Χρυσοχόου συμμετείχε στην κατασκοπευτική αντιστασιακή οργάνωση «ΖΕΥΣ» και οι απόγονοι του Αθανάσιου Χρυσοχόου επικαλούνται δηλώσεις και επίσημα έγγραφα που υπογράφει ο αρχηγός της παραπάνω οργάνωσης Γεώργιος Μαργέτης.
Η ανοιχτή επιστολή Σακέττα – Γρίμπα
Στην επιστολή που υπογράφουν οι δύο πρώην πολιτικοί κρατούμενοι της χούντας Σπύρος Σακέττας και Αλέκος Γρίμπας μεταξύ άλλων αναφέρεται: «Είναι ιστορική βεβήλωση, άγος, ασέλγεια και τερατώδης απρέπεια να υπάρχουν ακόμα σε δρόμους της μαρτυρικής Θεσσαλονίκης τα ονόματα του κατοχικού φρούραρχου στρατηγού Αθ. Χρυσοχόου και του καθηγητή του Ρωμαϊκού Δικαίου «φον» Βυζουκίδη, όπως τον αποκαλούσαν οι φοιτητές του…
Ο Χρυσοχόου υπήρξε το δεξί χέρι του σφαγέα της πόλης Μαξ Μέρτεν, που εξολόθρευσε το ένα τρίτο του πληθυσμού της, τους εβραϊκής καταγωγής συμπολίτες μας, στέλνοντάς τους στο Άουσβιτς, και λίγο πριν σε εξοντωτική καταναγκαστική εργασία, ενώ καταδίκασε σε θάνατο από πείνα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της.
Τα περί «εθνικής» δράσης του στη βουλγαρική ζώνη κατοχής είναι μυθεύματα και απόπειρα να φιλοτεχνήσει ένα κατόπιν εορτής «πατριωτικό» προφίλ, όταν είναι πασίγνωστο και ιστορικά καταγεγραμμένο ότι αποτράπηκε η επέκταση της βουλγαρικής κατοχής στη Μακεδονία χάρη στη γενική απεργία στην πόλη μας, από 5-10 Ιουλίου 1943, στα συλλαλητήρια που έγιναν στο Κιλκίς, το Λαγκαδά, την Έδεσσα, τη Βέροια, την Κοζάνη, τα Γιαννιτσά. Προπαντός στη μεγαλειώδη διαδήλωση του λαού της Αθήνας στις 22 Ιουλίου 1943, που κόστισε 17 νεκρούς. Το όνομά τους δεν θα το βρείτε σε κανένα δρόμο αυτής της πόλης. Αντίθετα εξακολουθούν να υπάρχουν στους δρόμους της πόλης τα ονόματα των κατοχικών δημάρχων και των τότε ταγών της πόλης, που την επομένη της κατάληψής της από τους Ναζί κάλεσαν με διάγγελμά τους το λαό της να αφοσιωθεί στα ειρηνικά του έργα, «διότι ήτο υπό την προστασίαν ενός ιπποτικού και γενναιόφρονος λαού»!»
Ο Τριαντάφυλλος Μηταφίδης κατηγορείται από τα παιδιά του Αθανάσιου Χρυσοχόου ότι… κοινοποίησε στο Facebook την παραπάνω επιστολή «διευρύνοντας τον κύκλο των προσώπων που έλαβαν γνώση των ψευδών, ανυπόστατων, συκοφαντικών και προσβλητικών για την τιμή και την υπόληψη του πατέρα μας, χαρακτηρισμών και κρίσεων» όπως σημειώνεται μεταξύ άλλων στην αγωγή.
Ποιος ήταν ο Αθανάσιος Χρυσοχόου
Τι ακριβώς έκανε, όμως, ο συνταγματάρχης Χρυσοχόου στη διάρκεια της τριπλής Κατοχής;
Όπως αναφέρεται σε αναλυτικό δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών για τη σκιαγράφηση των πεπραγμένων του δεν χρειάζεται να καταφύγουμε στα εχθρικά προς αυτόν κείμενα της ΕΑΜικής αντίστασης, που τον στολίζουν με όλα τα κοσμητικά επίθετα, αποδίδοντάς του τη συγκρότηση και δράση κάθε είδους αντίπαλων σχηματισμών – προκειμένου, κατά κανόνα, να πείσουν για τον δωσιλογισμό (αποδεδειγμένο ή απλώς εικαζόμενο) αυτών των τελευταίων. Απείρως πιο εύγλωττα, και κυρίως πειστικά, αποδεικνύονται επ’ αυτού τα κείμενα του ίδιου και των συνεργατών του εκείνης της εποχής.
Επιτελάρχης του στρατηγού Τσολάκογλου κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο, ο συνταγματάρχης Χρυσοχόου διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στη συνθηκολόγηση του 1941.
Τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς ο προϊστάμενός του, κατοχικός πρωθυπουργός πλέον, τον διόρισε γενικό επιθεωρητή Νομαρχιών της Μακεδονίας (όσης είχε απομείνει μετά τον ακρωτηριασμό της από τους νικητές), με αποστολή την καταπολέμηση της εκεί βουλγαρικής και ρουμανικής προπαγάνδας.
Στα απομνημονεύματά του ο ίδιος ισχυρίζεται ότι οργάνωσε μιαν«ευρείαν υπηρεσίαν, εκτεινομένην μέχρι του απωτάτου μακεδονικού χωρίου, διά την συστηματικήν παρακολούθησιν» των ξένων προπαγανδιστών «και την διαφώτισιν του λαού περί της επιβαλλομένης στάσεως αυτού» («Η Κατοχή εν Μακεδονία», τ. Β1, Θεσ/νίκη 1950, σ. 6).
Στην πράξη ωστόσο αυτός ο μηχανισμός ταυτιζόταν με τις υφιστάμενές του αστυνομικές και διοικητικές αρχές.
Κεντρικό πυλώνα της δραστηριότητάς του αποτέλεσε η πλήρης ταύτιση με τις γερμανικές κατοχικές αρχές, με αμείλικτη καταστολή κάθε αντιστασιακής ενέργειας που έθετε σε κίνδυνο αυτή την ισορροπία.
Οι «οδηγίες» του
Το γεγονός αυτό πιστοποιούν, μεταξύ άλλων, οι αναλυτικές «οδηγίες» του προς τους νομάρχες και επάρχους.
Ο Χρυσοχόου απαιτεί εκεί όχι μόνον «απολύτως νομοταγή στάσιν» απέναντι στα γερμανοϊταλικά στρατεύματα κατοχής, αλλά και «πλήρη ικανοποίησιν των πολεμικών αναγκών» τους, με πλειοδοσία δουλοπρέπειας έναντι των Βουλγάρων συμμάχων τους:
«Χρειάζεται η επίδρασις ημών προς τας ανθελληνικάς προπαγάνδας ουχί μόνον να μη θίγη τα πολεμικά συμφέροντα τούτων, αλλά και ει δυνατόν να τα ικανοποιή εφ’ όσον και οι άλλοι εκμεταλλεύονται το στοιχείον τούτον. Εάν οι Βούλγαροι προπαγανδισταί π.χ. κατορθώσωσι να συγκεντρώσωσι 1.000 ζεύγη μαλλίνων καλτσών υπέρ του Γερμανικού στρατού, είναι λίαν ευχερές να συγκεντρωθώσι προς αντίδρασιν 1.500 υπό του Ελληνικού πληθυσμού» αναφέρει ο ίδιος ο Χρυσοχόου σε επιστολή του.
Η κατάθεση του Χρυσοχόου στη δίκη του εγκληματία πολέμου Μαξ Μέρτεν
Κύκνειο άσμα του Χρυσοχόου, οκτώ χρόνια πριν από τον θάνατό του, υπήρξε η κατάθεσή του ως «μάρτυρα κατηγορίας» στην πολύκροτη δίκη του Γερμανού εγκληματία πολέμου Μαξ Μέρτεν (17/2/1959).
Ολες ανεξαίρετα οι εφημερίδες αποτύπωσαν στους τίτλους τους την απροσδόκητη συνηγορία του υπέρ του κατηγορουμένου: «Ο κ. Χρυσοχόου καταθέτει υπέρ του Μέρτεν» («Μακεδονία»)· «Η κατάθεσις του στρατηγού Χρυχοχόου ελαφρυντική διά τον κατηγορούμενον» («Καθημερινή»)· «Ελλην στρατηγός μεταβάλλεται σε υπερασπιστήν του Μαξ Μέρτεν» («Αυγή»)· «Ο στρατηγός κ. Χρυσοχόου καταθέτει ότι ο Μέρτεν ήτο ξένος προς τους διωγμούς των Ισραηλιτών» («Εθνικός Κήρυξ»)· «Αι αντιφάσεις του κ. Χρυσοχόου διά τον Μαξ Μέρτεν. Φιλέλλην και κύριος…» («Εθνος»)· «Ελαφρυντικά διά τον Μέρτεν καταθέτει μάρτυς κατηγορίας» («Ελευθερία»)· «Ελλην μάρτυς λέγει ότι ο Μέρτεν ήτο επιεικής, αντιφάσκων με την πρώτη του κατάθεσιν» («Νέα»).
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν κάποιες λεπτομέρειες αυτής της συνηγορίας, όπως καταγράφηκαν στον Τύπο της επομένης:
● Για τα βασανιστικά ομαδικά καψώνια σε βάρος χιλιάδων Εβραίων στην πλατεία Ελευθερίας (10/11/1942), ο Χρυσοχόου ισχυρίστηκε «ότι δεν διετάχθησαν αλλά τα έκαμαν στρατιώται με ιδικήν των πρωτοβουλίαν» και τα σταμάτησε αυτοπροσώπως ο Μέρτεν, που εμφανιζόταν «ως σωτήρ των δοκιμαζομένων Ισραηλιτών».
● Για τον ρόλο του Μέρτεν στις κατοχικές διώξεις, υποστήριξε: «Δεν νομίζω ότι έστειλε στα στρατόπεδα, διότι δεν είχε την δύναμιν. Πολλοί πάντως τον εξυμνούν, διότι τους έδωσε εβραϊκά καταστήματα».
● Στο ενεργητικό του Μέρτεν καταλόγισε, τέλος, «την εξυγίανσιν του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης», ότι «ήνοιξε το Εθνικόν Θέατρον Θεσσαλονίκης» και κυρίως την καταστροφή του εβραϊκού νεκροταφείου: «Ηταν γενικόν αίτημα των χριστιανών της Θεσσαλονίκης να φύγη από το κέντρον της πόλεως το νεκροταφείον […]. Ελέχθη ότι αυτό που θέλαμε να κάνουμε το εκάναμε διά του Μέρτεν».
Η οδός “Στρατηγού Αθ. Χρυσοχόου”, στην περιοχή του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, μετονομάστηκε σε οδό “Αλμπέρτου Ναρ”, στις 22 Αυγούστου 2018, σύμφωνα με την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης που επικύρωσε η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης.
