Πολυετές φυτό, με ύψος από 10-30 εκατοστά. Αναπτύσσεται στο γρασίδι και σε ξερά λιβάδια, στην Ευρώπη και στη Βόρεια Ασία. Είναι εξαπλωμένη σε ολόκληρο τον κόσμο, είτε ως αυτοφυής είτε ως καλλιεργούμενη. Στην Ελλάδα, τη συναντάμε σε διάφορα μέρη της υπαίθρου, εκτεθειμένη στους ανέμους. Το πιο διαδεδομένο είδος της, στη χώρα μας, είναι η αλσόφιλος ανεμώνη. Είναι φυτό ποώδες, πρωιανθές και ως επί το πλείστον ριζωματικό, με λίγες απαιτήσεις.
Χρειάζεται γόνιμο χώμα, με καλή αποστράγγιση αλλά και συχνό πότισμα κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας. Από το βλαστό της κάθε ρίζας θα βγει μόνο ένα λουλούδι, μεγάλο και εντυπωσιακό, με 6-7 πέταλα, συνήθως άσπρα αλλά και με ροζ, μωβ, λιλά ή μπλε ανθήρες στο κέντρο του.
Τα φύλλα στη βάση του βλαστού έχουν μακρύ μίσχο και έλασμα αποτελούμενο τρία τμήματα, με βαθείς λοβούς. Οι στήμονες είναι πολυάριθμοι ενώ στο κέντρο, τα πολυάριθμα πυκνά και λεπτά καρπόφυλλα δημιουργούν έναν κώνο. Τα φύλλα και ο κορμός της έχουν γεύση καυστική και όταν τρίβονται, αναδίδουν οξεία οσμή και ερεθίζουν. Υπάρχουν περίπου 150 είδη ανεμώνης. Όλα τα είδη ως χλωρά είναι δηλητηριώδη. Μόνο όταν ξηρανθούν, αποβάλλουν την τοξική τους ιδιότητα. Ανθίζει από το Μάρτιο μέχρι το Μάιο.
Ως ανθοκομικό, πολλαπλασιάζεται με χώρισμα της τούφας αλλά και με σπόρο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο. Τα χρησιμοποιούμενα μέρη του φυτού, κατά τη βοτανοθεραπευτική, είναι τα εναέρια και αυτά στην αποξηραμένη τους μορφή.
Συστατικά
Η ανεμώνη περιέχει τανίνες, ρητίνη, τριτερπενικές σαπωνίνες και μια λακτόνη, την πρωτοανεμονίνη, η οποία προκαλεί ερυθρότητα. Η πρωτοανεμονίνη μετά την αποξήρανση του φυτού μετατρέπεται σε ανενεργή ανεμονίνη, που χρησιμοποιείται στην φαρμακοποιία.
Ιστορία και παράδοση
Η ανεμώνη, σύμφωνα με το μύθο, είναι το αποτέλεσμα της εκδίκησης της θεάς Φλώρας προς τη νύμφη Ανεμώνη, η οποία ήταν το αντικείμενο του πόθου του συζύγου της και έγινε λουλούδι στο έλεος των ανέμων.
Άλλος μύθος αναφέρει ότι γεννήθηκε από τα δάκρυα της θεάς Αφροδίτης για το νεκρό Άδωνι .Λέει ο μύθος πως ο πανέμορφος Άδωνις πήγε να κυνηγήσει στο δάσος, όμως ο θεός Άρης που ζήλευε τον Άδωνι, για τον οποίο η θεά Αφροδίτη είχε εγκαταλείψει, μεταμορφώθηκε σε άγριο κάπρο και επιτιθέμενος, σκότωσε τον Άδωνι.
Κρατώντας το άψυχο σώμα του νέου στην αγκαλιά της, η Αφροδίτη έριξε νέκταρ στην πληγή του, που μαζί με το αίμα του έγινε ένα μείγμα, μέσα από το οποίο βγήκε ένα όμορφο λουλούδι που η ζωή του κρατάει πολύ λίγο. Όταν φυσάει ο άνεμος, παρασέρνει μακριά τα πέταλά του, βοηθώντας έτσι την ανθοφορία του αλλά και τη διάλυσή του.
Ο Διοσκουρίδης, ο οποίος μιλά για δύο είδη ανεμώνης, την αναφέρει για τη θεραπεία της φλεγμονής των ματιών. Το αγγλικό της όνομα “pasque flower” δηλώνει την εποχή της ανθοφορίας της, περίπου το Πάσχα.
Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις
-θεωρείται γιατρικό για τις κράμπες, τους σπασμούς και τους πόνους της περιόδου.
-για την αντιμετώπιση των διαταραχών του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος.
-αντιβηχική και ηρεμιστική.
-οι ομοιοπαθητικοί γιατροί τη χρησιμοποιούν κυρίως στις γυναίκες, για περιπτώσεις νευραλγίας, πονοκεφάλων και νευρικής εξάντλησης.
-το έγχυμα του φυτού χρησιμοποιείται ως καταπραϋντικό σε ασθένειες του αναπνευστικού.
-επίσης στην ομοιοπαθητική, χρησιμοποιείται για τους πόνους από κιρσούς.
-για την υπερδιέγερση και την καρδιακή αρρυθμία.
-η πρωτοανεμονίνη που περιέχει το νωπό φυτό έχει αντιβακτηριακές και αντισπασμωδικές ιδιότητες.
-λέγεται ότι βοηθά στο σπαστικό βήχα και τον κοκίτη.
-παλαιότερα, το αποξηραμένο φυτό το χρησιμοποιούσαν οι θεραπευτές, για την αντιμετώπιση των λοιμώξεων του στομάχου, των εντέρων και των γεννητικών οργάνων.
-χρησιμοποιούσαν επίσης την ανεμώνη, για τις γυναίκες που υπέφεραν από την κατάθλιψη της λοχείας και για να αντιμετωπίσουν τη μελαγχολία.
-χρησιμοποιείται εξωτερικά για την αντιμετώπιση των νευραλγιών, των ρευματισμών και των θωρακικών πόνων.
-χρήσιμη για την ωτίτιδα.
Παρασκευή – δοσολογία
Ο Cazin κατά το 19ο αιώνα συνιστούσε για το βήχα, ένα αφέψημα από αποξηραμένη ανεμώνη, ως εξής: Βράστε 2-5 γρ. από το φυτό σε 300 γρ. νερό και καταναλώστε το μέσα σε 24 ώρες.
Εξωτερικά ως κατάπλασμα
Εφαρμόστε το κατάπλασμα πάνω στο δέρμα, αφού βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν αμυχές. Δεν το αφήνετε πολλή ώρα. Έχει αναλγητική δράση.
Σύμφωνα με το Γάλλο βοτανολόγο Τουρνεφόρ, ένα ελαφρύ έγχυμα του νωπού φυτού, αφαιρεί τις φακίδες.
Έγχυμα
Ρίχνουμε 1 κ.γ ξηρό βότανο σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε πρωί και βράδυ.
Ενδιαφέροντα
-τα νωπά φύλλα και στελέχη της πρωιμοκάρπου ανεμώνης χρησιμοποιούνται απ’ τους αγρότες για τη θεραπεία πληγών στα άλογα.
-η ανεμώνη, εκτός από σύμβολο της απλότητας, θεωρείται και σύμβολο του εφήμερου, του κάλλους που δεν διαρκεί, του εύθραυστου, της απλότητας αλλά και της μοναξιάς (εξ ου και η έκφραση: «μόνη σαν την ανεμώνη»).
-Από τα αυτοφυή είδη, αρκετά είναι δηλητηριώδη. Η ανεμώνη, όμως τρώγεται εάν βραστεί στους 100 βαθμούς ή εάν τσιγαριστεί μαζί με μισό κιλό κρεμμύδι. Επίσης είναι γέμιση για παραδοσιακή πίτα του Ουζμπεκιστάν.
Προφυλάξεις
Η ανεμώνη είναι φυτό ιδιαίτερα τοξικό, κυρίως όταν είναι νωπό. Η μεγάλη κατανάλωσή της μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά και καρδιακά προβλήματα.
Δεν θα πρέπει να γίνεται η χρήση της χωρίς την επίβλεψη ειδικού γιατρού.
Να μην χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Οι χυμοί του φυτού προκαλούν ερεθισμό, αν έρθουν σε επαφή με το δέρμα ή τις βλεννογόνες μεμβράνες.
Προσοχή: Το παραπάνω άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε συνταγή ή πριν αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, ζητήστε τη γνώμη του κατάλληλου επαγγελματία υγείας ή διατροφολόγου. Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν αλληλεπιδράσεις.
