Τα θεμέλια της θεωρίας του Big Bang, της πιο διαδεδομένης εδώ και δεκαετίες θεωρίας για τη δημιουργία του σύμπαντος, τρίζουν μετά την ανακάλυψη ενός άστρου, που φαίνεται ότι είναι αρχαιότερο από το ίδιο το σύμπαν!
Το σύμπαν πιστεύεται ότι δημιουργήθηκε από μια υπερβολικά πυκνή και θερμή κατάσταση, πριν από περίπου 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν σε κλάσμα δευτερολέπτου εξερράγη το «πρωταρχικό άτομο» και από την ύλη που εκτοξεύθηκε δημιουργήθηκαν τα αστέρια και οι γαλαξίες.
Η κρατούσα θεωρία τοποθετεί την αφετηρία της διαστολής του σύμπαντος μετά το Big Bangk στα 13,8 δισ. χρόνια.
Η θεωρία του Big Bang κυριάρχησε ως βασικό κοσμολογικό μοντέλο τα τελευταία εκατό χρόνια, αφότου ο Βέλγος αββάς και αστρονόμος Ζωρζ Λεμαίτρ υποστήριξε το 1927 ότι θα μπορούσε να εντοπιστεί σ’ ένα συγκεκριμένο σημείο η αφετηρία της διαστολής του σύμπαντος. Αλλά το μοντέλο αυτό τίθεται πλέον υπό αμφισβήτηση μετά τον εντοπισμό από ομάδα ερευνητών ενός άστρου, που φαίνεται ότι έχει ηλικία μεγαλύτερη από εκείνη του σύμπαντος.
Νέα ερωτηματικά για το Big Bang
Το «άστρο-Μαθουσάλας», όπως είναι γνωστό -οι επιστήμονες το έχουν βαφτίσει HD 140283, βρίσκεται σε απόσταση 200 ετών φωτός από τη Γη.
Από την ανάλυσή του προέκυψε ότι περιέχει πολύ μικρό ποσοστό σιδήρου, πράγμα που σημαίνει ότι σχηματίστηκε σε μια περίοδο που δεν αφθονούσε το στοιχείου του σιδήρου στο σύμπαν. Κι αυτό με τη σειρά του οδήγησε στο συμπέρασμα ότι το εν λόγω άστρο είναι ηλικίας 14,5 δισ. ετών, δηλαδή κάπου 0,7 δισ. έτη αρχαιότερο από το σύμπαν – πράγμα που ανατρέπει τη θεωρία του Big Bang. Ειδικοί συναντήθηκαν τον περασμένο μήνα στην Καλιφόρνια σε μια προσπάθεια να λύσουν το μυστήριο, αλλά τα ερωτήματα που ανοίγονται μετά την ανακάλυψη οδηγούν σε νέα ερωτήματα και πιθανότατα σε μια «επιστημονική επανάσταση», όπως αναφέρουν διεθνή ΜΜΕ.
Μετρήθηκε εσφαλμένα η ηλικία του σύμπαντος;
«Είναι ένα αίνιγμα συμπαντικών διαστάσεων», λέει ο Βρετανός φυσικός Ρόμπερτ Μάθιους στο Τhe National. «Πώς μπορεί το σύμπαν να περιλαμβάνει αστέρια που είναι παλαιότερα από εκείνο;» Ο ίδιος προσπάθησε πάντως να δώσει κάποιες λογικές εξηγήσεις γι’ αυτή την εξόφθαλμη ανακολουθία. Η πρώτη εξήγηση είναι ότι η εκτιμώμενη ηλικία του σύμπαντος είναι εσφαλμένη. Η αφετηρία του Big Bang («Μεγάλη Έκρηξη») εντοπίστηκε σε κάποιο χρονικό σημείο πριν από 13,8 δισ. χρόνια όταν οι επιστήμονες μέτρησαν τον ρυθμό διαστολής του σύμπαντος κι εφήρμοσαν την εξίσωσή τους αντίστροφα για να βρουν την αρχή του. Αλλά με την πρόοδο της τεχνολογίας και την ανάπτυξη νέων, μεγαλύτερης ακρίβειας, επιστημονικών εργαλείων ίσως ήρθε η ώρα, λέει, να ξαναμετρηθεί ο ρυθμός επέκτασης του σύμπαντος.
Η «σκοτεινή ενέργεια» και το Big Bang
Μια άλλη εξήγηση που δίνει ο Βρετανός φυσικός σχετίζεται με την σκοτεινή ενέργεια -ένα υποθετικό είδος ενέργειας που εκτείνεται παντού στο σύμπαν, δρα ως αντίβαρο στη βαρύτητα και τείνει να επιταχύνει τη διαστολή του-. «Λίγες μέρες πριν τη συνάντηση του περασμένου μήνα, η επιθεώρηση Nature Astronomy δημοσίευσε μια εκτίμηση για το ρυθμό διαστολής του σύμπαντος βάσει ανάλυσης βαρυτικών κυμάτων που εντοπίστηκαν το 2017. Δυστυχώς είναι ακόμη νωρίς για να συμβάλει στη λύση του παράδοξου του άστρου-Μαθουσάλα, ή του μυστηρίου των δύο ηλικιών. Οι αστρονόμοι θεωρούν ήδη ότι αυτή η λεγόμενη “σκοτεινή ενέργεια” έπαιξε σημαντικό ρόλο στο Big Bang, αν και δεν μπορούν ακόμη να εξηγήσουν την προέλευσή της. Ένας κορυφαίος αστρονόμος, ωστόσο, περιγράφοντας το αδιέξοδο αυτό ως επιστημονική κρίση, τόνισε στη συνάντηση στην Καλιφόρνια ότι ίσως ήρθε η ώρα να συλλογιστούμε το αδιανόητο»…
