Οι δείκτες των ρολογιών θα γυρίσουν μία ώρα μπροστά απόψε τα ξημερώματα 27 Μαρτίου, τελευταία Κυριακή του μήνα, καθώς όταν το ρολόι δείξει 03:00 θα το γυρίσουμε μία ώρα μπροστά ώστε να δείξει 04:00, χάνοντας αυτή την… κλασική ώρα ύπνου. Η αλλαγή πλέον γίνεται αυτόματα στις εφαρμογές ρολογιών σε κινητά, όχι βέβαια και στα παραδοσιακά ρολόγια με τους δείκτες.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, την Κυριακή 27 Μαρτίου 2022 λήγει η εφαρμογή του μέτρου της χειμερινής ώρας με βάση και την Οδηγία 2000/84 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19/1/2001, σχετικά με τις διατάξεις για τη χειμερινή ώρα.
Το μέτρο της αλλαγής της ώρας έχει ως βασικό πλεονέκτημα την εξοικονόμηση ενέργειας. Συνολικά, κατά τους επτά μήνες της θερινής ώρας εξοικονομούμε 210 ώρες ηλεκτρικής ενέργειας εκμεταλλευόμενοι τον Ηλιο. Τη δεκαετία του ’70, υπό την επήρεια της πετρελαϊκής κρίσης, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες προσπαθούσαν να εκμεταλλευθούν το φως της ημέρας κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Από το 1996 ισχύει μία ενιαία, πανευρωπαϊκή ρύθμιση, κατά την οποία την άνοιξη γυρίζουμε τα ρολόγια μία ώρα μπροστά (ώστε να αξιοποιούμε το φως της ημέρας για μία ώρα επιπλέον), ενώ το φθινόπωρο τα επαναφέρουμε μία ώρα πίσω.
H πρώτη φορά της αλλαγής
Η πρώτη αναφορά που υπάρχει για χρησιμοποίηση της θερινής ώρας ήταν από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο (Benjamin Franklin) σε γράμμα του που δημοσιεύθηκε σε γαλλική εφημερίδα. Σε αυτό το γράμμα δεν υπάρχει αναφορά για αλλαγή της ώρας αλλά πρόταση να ξυπνούν οι άνθρωποι μία ώρα νωρίτερα! Η πρώτη φορά που προτάθηκε το ζήτημα σοβαρά ήταν από τον Γουίλιαμ Γουίλετ (William Willett) στο άρθρο του «Waste of Daylight» που δημοσιοποιήθηκε το 1907 αλλά τελικά δεν κατάφερε να πείσει την Βρετανική κυβέρνηση. Αν και η ιδέα του τελικά υιοθετήθηκε, ο ίδιος δεν κατάφερε να την δει να πραγματοποιείται, γιατί πέθανε το 1915.
Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Αρχικά εφαρμόστηκε από την γερμανική κυβέρνηση κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου από 30 Απριλίου ως 1η Οκτωβρίου του 1916. Λίγο μετά το Ηνωμένο Βασίλειο ακολούθησε εφαρμόζοντας τη θερινή ώρα από 21 Μαΐου ως 1η Οκτωβρίου 1916. Αργότερα, στις 19 Μαρτίου του 1918, το Αμερικανικό Κογκρέσο καθιέρωσε την τυπική χρήση των χρονικών ζωνών και επισημοποίησε την αλλαγή της θερινής ώρας για όλον τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Το μέτρο αυτό όμως καταργήθηκε αμέσως, λόγω της δυσαρέσκειας του κόσμου.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ρούσβελτ καθιέρωσε για όλο τον χρόνο τη θερινή ώρα, που πήρε την ονομασία «ώρα πολέμου» (War Time). Η μέρα ήταν μεγαλύτερη και αυτό έκανε τους στρατιώτες πιο αισιόδοξους. Το ίδιο έκαναν και οι Βρετανοί, οι οποίοι του έδωσαν το όνομα «Double Summer Time». Μετά το τέλος του πολέμου, επανήλθε και η χειμερινή ώρα και έκτοτε είναι γνωστή ως «Peace Time», δηλαδή «ώρα ειρήνης».
Τι ίσχυσε στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα η αλλαγή ώρας εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, δοκιμαστικά, το 1932 και συγκεκριμένα από τις 6 Ιουλίου μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου 1932 όπου τα ρολόγια είχαν τεθεί μία ώρα μπροστά. Η αλλαγή της ώρας, που είχε υιοθετηθεί αρχικά για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας και ισχύει επίσης και σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες (στη Γαλλία από το 1976), προκαλεί έντονες αντιδράσεις εδώ και χρόνια. Οι επικριτές της επικαλούνται επιστημονικές έρευνες που συνδέουν την αλλαγή της ώρας με ασθένειες του καρδιαγγειακού ή ανοσοποιητικού συστήματος, λόγω της διακοπής του βιολογικού κύκλου, και να υποστηρίζουν ότι δεν παρατηρείται πλέον οποιαδήποτε εξοικονόμηση ενέργειας. Έτσι η διαφορά σε σχέση με το φως του Ήλιου που καθορίζει και τον πραγματικό χρόνο γινόταν πολύ μεγάλη, κυρίως στα δυτικά τμήματα της χώρας και περισσότερο στη Κέρκυρα. Τα επόμενα χρόνια είχε υιοθετηθεί μια απλή μετατόπιση της ώρας έναρξης λειτουργίας δημόσιων υπηρεσιών και καταστημάτων κατά μισή ώρα, στη χειμερινή περίοδο.
Στην υπόλοιπη Ευρώπη
Στη δεκαετία όμως του 1970, μόλις δύο χρόνια μετά την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1973, αποφασίστηκε η υιοθέτηση του μέτρου της θερινής ώρας από μεγάλο μέρος των κρατών της, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, με έναρξη το 1975. Η αλλαγή της ώρας γίνεται σύμφωνα με οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υποχρεώνει όλα τα κράτη μέλη να την εφαρμόζουν ως νόμο, και πραγματοποιείται την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου στις 1 π.μ. ώρα Γκρίνουϊτς (GMT), ενώ τελειώνει την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου του ίδιου έτους στις 1 π.μ. ώρα Γκρίνουϊτς. Επομένως η αλλαγή είναι ταυτόχρονη για όλα τα κράτη μέλη τα οποία έχουν υιοθετήσει το μέτρο. Η Ισλανδία δεν έχει υιοθετήσει το μέτρο. Λόγω του υψηλού γεωγραφικού πλάτους η ανατολή και η δύση του ηλίου διαφέρουν κατά πολλές ώρες στη διάρκεια του έτους, έτσι η επίδραση της αλλαγής του ρολογιού κατά μία ώρα δε θα είχε συγκριτικά ουσιαστικό αποτέλεσμα. Η Λευκορωσία σταμάτησε την εναλλαγή ώρας μετά το 2011 και υιοθέτησε μόνιμα τη θερινή ώρα (UTC +3), για να συμβαδίσει με την αλλαγή που είχε κάνει αρχικά η Ρωσία. Τέτοιο μέτρο είχε αποφασίσει και η Ουκρανία τον Σεπτέμβριο του 2011 αλλά η απόφαση ακυρώθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2011.
Η Ρωσία, όπως όλα τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη ακολουθούσε τις ίδιες ημερομηνίες αλλαγής με αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλαζε στις 2 π.μ. ώρα Μόσχας (3 π.μ. θερινή ώρα τον Οκτώβρη). Από τις 27 Απριλίου 2011 και με διάταγμα του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ καθιερώθηκε η θερινή ώρα Μόσχας (+4 UTC) καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Μετά από διαμαρτυρίες των κατοίκων ότι το χειμώνα υπήρχε σκοτάδι κατά τις πρωινές ώρες, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αποφάσισε την χρήση μόνιμης χειμερινής ώρας αρχίζοντας από τις 26 Οκτωβρίου 2014. Η Τουρκία ακολουθoύσε τις αλλαγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην ημερομηνία και στην ώρα αλλαγής, ωστόσο τον Σεπτέμβριο 2016 αποφασίστηκε η μόνιμη χρήση της θερινής ώρας όλο τον χρόνο, ενώ το 2015 είχε παραταθεί μέχρι τις 8 Νοεμβρίου 2015, λόγω εκλογών.
Τι έχει αποφασίσει το Ευρωκοινοβούλιο
Η Ολομέλεια στο Ευρωκοινοβούλιο είχε αποφασίσει την κατάργηση της αλλαγής ώρας το 2021. Η ψηφοφορία είχε γίνει τον Μάρτιο του 2019. Αυτό επρόκειτο να γίνει την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου 2021, ωστόσο, λόγω των έκτακτων συνθηκών με την πανδημία, το θέμα δεν προχώρησε και οι χώρες δεν επέλεξαν ποτέ αν θα κρατούσαν τη θερινή ή τη χειμερινή ώρα. Η τελική απόφαση βρίσκεται στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με το δεύτερο να έχει εγκρίνει την πρόταση της Κομισιόν και το πρώτο να μην έχει ακόμα οριστικοποιήσει τη θέση του.
Ωστόσο η απόφαση αυτή δεν αναμένεται σύντομα. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές της ΕΕ, το θέμα δεν θα συζητηθεί πλέον κατά τη διάρκεια της τρέχουσας γερμανικής προεδρίας. Από την πλευρά του, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν έχει εκφράσει ακόμη τη θέση του επί της πρότασης. Για αυτό απαιτείται «αυξημένη πλειοψηφία από τα κράτη-μέλη».
Οι συνέπειες για τις τρεις ζώνες στην Ευρώπη
Οι συνέπειες οποιασδήποτε αλλαγής στο υπάρχον καθεστώς θα ήταν πράγματι πολύ σημαντικές. Υπάρχουν τρεις ζώνες ώρας στην ΕΕ, η μεγαλύτερη, αυτή της κεντρικής Ευρώπης, εκτείνεται από την Ισπανία έως την Πολωνία. Σε περίπτωση που καθιερωνόταν μια μόνιμη θερινή ώρα, το χειμώνα στα δυτικά αλλά και στα βορειοδυτικά της ηπείρου το φως θα εμφανιζόταν το πρωί. Στο Βίγκο, στις ισπανικές ακτές του Ατλαντικού, ο ήλιος θα ανέτελλε μέχρι τις 21 Δεκεμβρίου στις 10:01 π.μ., στη Βρέστη της γαλλικής Βρετάνης στις 10:07 π.μ. και στο Έμντεν στη βόρεια Γερμανία στις 9:45 π.μ.
Σε περίπτωση μόνιμης χειμερινής ώρας, το καλοκαίρι δεν θα σκοτείνιαζε μόνο μια ώρα νωρίτερα στη μπυραρία ή στο beach bar. Ο ήλιος θα ανέτελλε επίσης πολύ νωρίς στην ανατολική Ευρώπη. Στο Μπιαλίστοκ στην Πολωνία στις 21 Ιουνίου θα ανέτελλε στις 3:01 π.μ. στη Βαρσοβία στις 03:15 π.μ. και στο Βερολίνο στις 03.44 π.μ.
Ωστόσο, υπάρχει και μια άλλη πλευρά. Σύμφωνα με έρευνα του ασφαλιστικού φορέα υγείας DAK το 29% των ανθρώπων στη Γερμανία υποφέρει από προβλήματα σωματικής ή ψυχικής υγείας από την αλλαγή της ώρας. Αισθάνονται αδύναμοι και κουρασμένοι ή έχουν δυσκολίες στον ύπνο. Το 76% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η αλλαγή της ώρας είναι περιττή και πρέπει να καταργηθεί.
reader.gr
