Οριστικό τέλος στις συντάξεις των άγαμων θυγατέρων και δραστικές αλλαγές στις συντάξεις χηρείας στο Δημόσιο, προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου όπως ξεκαθαρίζεται και στην Κοινή Υπουργική Απόφαση των συναρμόδιων υπουργείων Οικονομικών και Εργασίας. Η απόφαση, αν και εκδόθηκε με σημαντική καθυστέρηση, δεν ρίχνει φως στο πότε θα ξεκινήσει το Δημόσιο να καταβάλει νέες συντάξεις χηρείας, καθώς η έκδοσή τους στηρίζεται στον νέο τρόπο υπολογισμού, που έχει «παγώσει» λόγω της έλλειψης του δείκτη ετήσιας μεταβολής μισθών από την ΕΛΣΤΑΤ. Προβλέπει, δε, όπως και στον ιδιωτικό τομέα, νέο καθεστώς που οδηγεί σε σημαντικές ανατροπές και δραστικούς περιορισμούς αναφορικά με τους δικαιούχους, τον χρόνο καταβολής και το ύψος της παροχής. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι συνολικά, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα περίπου 35.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου θα κατατεθούν στον ΕΦΚΑ εντός του 2017.
Οι αλλαγές αφορούν συντάξεις που μεταβιβάζονται για θανάτους δημοσίων υπαλλήλων που επέρχονται από 13/5/2016 και μετά και στηρίζονται αφενός στη θέσπιση ορίου ηλικίας για τον δικαιούχο στα 55, αφετέρου στη μείωση του ποσοστού της σύνταξης στο 50% από 70%. Ειδικά όσοι συνταξιοδοτηθούν εντός του 2017 θα πάρουν υπό προϋποθέσεις και προσωπική διαφορά.
Αναλυτικά, θεσπίζεται το 55ο έτος ως όριο ηλικίας του επιζώντος συζύγου για τη θεμελίωση δικαιώματος συνταξιοδότησης λόγω θανάτου. Εάν ο επιζών σύζυγος έχει συμπληρώσει το όριο κατά το έτος που επήλθε ο θάνατος, χορηγείται σύνταξη εφ’ όρου ζωής. Εάν δεν έχει συμπληρώσει τα 55, η σύνταξη χορηγείται για μία τριετία. Εφόσον στο μεταξύ συμπληρώσει το 55ο έτος, η σύνταξη διακόπτεται και επαναχορηγείται στα 67 διά βίου. Εάν το 55ο έτος δεν συμπληρώνεται εντός της 3ετίας, η σύνταξη διακόπτεται στη λήξη της και δεν επαναχορηγείται.
Εξαίρεση στον γενικό αυτό κανόνα προβλέπει η απόφαση, στην περίπτωση που η χήρα ή ο χήρος έχουν άγαμα και ανήλικα παιδιά έως 18 ετών ή έως 24 ετών, εφόσον σπουδάζουν. Τότε, η σύνταξη χηρείας συνεχίζει να καταβάλλεται στον επιζώντα, ανεξαρτήτως ηλικιακού ορίου, για όσο διάστημα τα παιδιά είναι ανήλικα ή σπουδάζουν. Μάλιστα, αν ο δικαιούχος συμπληρώσει τα 55 πριν τα παιδιά ενηλικιωθούν ή τελειώσουν τις σπουδές τους, τότε θα χάσει προσωρινά τη σύνταξη όταν τα παιδιά γίνουν 18 ή 24, αλλά θα την ξαναπάρει διά βίου στα 67. Το ίδιο συμβαίνει και όταν τα παιδιά είναι άγαμα και ανίκανα για κάθε εργασία ή ο επιζών σύζυγος είναι ανίκανος για κάθε εργασία με ποσοστό 67% και άνω. Προσοχή. Και στον δημόσιο τομέα η ανικανότητα εξετάζεται εάν υπάρχει κατά τον χρόνο θανάτου και όχι μεταγενέστερα αυτού.
Σύμφωνα με την ΚΥΑ, αλλάζει και ο τρόπος υπολογισμού και συναρτάται με τη διάρκεια του έγγαμου βίου και τη διαφορά της ηλικίας του θανόντος με τον επιζώντα σύζυγο. Η χήρα παίρνει το 50% της σύνταξης του θανόντος (ενώ έπαιρνε στις περισσότερες περιπτώσεις το 70%). Μάλιστα, ξεκαθαρίζεται πως αν ο θανών ήταν συνταξιούχος, η σύνταξή του επανυπολογίζεται με τον νέο τρόπο (εθνική και αναλογική) και η χήρα παίρνει το 50% της νέας σύνταξης. Αν ο θανών ήταν συνταξιούχος όταν τελέστηκε ο γάμος και ο επιζών έχει 10 χρόνια και πάνω διαφορά με τον θανόντα –αφαιρουμένου του χρονικού διαστήματος του γάμου– η σύνταξη περιορίζεται. Σύνταξη χηρείας υπό αυστηρότερες προϋποθέσεις δικαιούται και ο διαζευγμένος σύζυγος με τουλάχιστον 10ετή γάμο.
