Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Απασχόλησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Τόμας Χέντελ έκανε αποδεκτή την πρόταση του Υπουργού Εργασίας Γ. Κατρούγκαλου να παρακολουθεί η Επιτροπή τη διαδικασία διαπραγμάτευσης για τα εργασιακά θέματα του μνημονίου, παράλληλα με την Διεθνή Οργάνωση Εργασίας.
Ο κ. Χέντελ θα προτείνει τη σύσταση σχετικής ομάδας ελέγχου (monitoring group). Η πρόταση έγινε από τον Υπουργό Εργασίας κατά τη διάρκεια της συνόδου της Επιτροπής Απασχόλησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την 12η Οκτωβρίου.
Στην ομιλία του ο κ. Κατρούγκαλος τόνισε ότι στα εργασιακά η Ελλάδα είναι ο καθρέφτης του μέλλοντος της Ευρώπης, αφού ότι συμφωνηθεί, αποτελώντας «καλή ευρωπαϊκή πρακτική» στη χώρα μας, αύριο θα εφαρμοστεί και στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο πλαίσιο αυτό συγκρούονται δύο διαφορετικές θεωρήσεις της Ευρώπης, μία που επιδιώκει τη διατήρηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου και η νεοφιλελεύθερη που προωθεί τις πολιτικές απορρύθμισης του καπιταλισμού. Καμιά χώρα δεν μπορεί να διασώσει το κοινωνικό της κράτος εάν η Ευρώπη παραμείνει νεοφιλελεύθερη.
Για το σκοπό αυτό πρέπει να ενισχυθεί η κοινωνική διάσταση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και να δημιουργηθούν νέα εργαλεία διακυβέρνησης, όπως ένα Eurogroup των υπουργών εργασίας.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας του υπουργού.
Α- Βασικό χαρακτηριστικό των μνημονιακών πολιτικών στην Ελλάδα: η απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, σε αντίθεση με το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο Χαρακτηριστικό των δύο προηγούμενων μνημονίων ήταν η γενικευμένη απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων σε μια προσπάθεια να αλλάξουν βίαια οι εργασιακές σχέσεις, προς μια κατεύθυνση απομάκρυνσης από το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο.
Στόχος δεν ήταν άλλος από την κυριαρχία του μοντέλου της υπό αμειβόμενης και υπερ-ευέλικτης εργασιακής σχέσης χωρίς προσωπική αξιοπρέπεια για τον εργαζόμενο και χωρίς κατοχυρωμένα θεμελιώδη συνδικαλιστικά δικαιώματα. Οι βασικότερες μνημονιακές επεμβάσεις προς την κατεύθυνση αυτή είναι οι εξής:
• Γενικευμένη λιτότητα, με σημαντικότατη μείωση μισθών, απευθείας από το νόμο, με κατάργηση των σχετικών ρυθμίσεων των συλλογικών συμβάσεων εργασίας
• Κατάργηση της αρχής της εύνοιας: σε περίπτωση συρροής περισσότερων συμβάσεων, υπερισχύει η επιχειρησιακή.
• Αναστολή της δυνατότητας επέκτασης και κήρυξης γενικώς υποχρεωτικών των κλαδικών συμβάσεων, που καλύπτουν το 51% των εργαζομένων του κλάδου
• Υποβάθμιση του θεσμικού ρόλου της μεσολάβησης και της διαιτησίας • Ενίσχυση της ευελιξίας εργασιακών σχέσεων και κατάργηση των σχετικών εγγυήσεων υπέρ των εργαζομένων
Β- Οι Πολιτικές δεσμεύσεις και βασικές πολιτικές κατευθύνσεις της νέας κυβέρνησης Η Κυβέρνηση μας έχει ως κεντρικό στόχο την εφαρμογή ενός προγράμματος, με ορίζοντα τετραετίας, για την απεμπλοκή από τον νεοφιλελευθερισμό και τη λιτότητα, βρίσκοντας ταυτόχρονα λύσεις για τον περιορισμό των υφεσιακών συνεπειών της νέας συμφωνίας.
Οι δύο βασικές μας προτεραιότητες είναι η ανακούφιση της ανεργίας και η επιστροφή στην ευρωπαϊκή κανονικότητα των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και η αναστροφή της απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων.
Άμεσα δρομολογείται στο πλαίσιο αυτό διαδικασία διαβούλευσης με επικεφαλής μια ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων με σκοπό την επανεξέταση ορισμένων υφιστάμενων πλαισίων της αγοράς εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των ομαδικών απολύσεων, της συλλογικής δράσης και των συλλογικών διαπραγματεύσεων, λαμβανομένων υπόψη των βέλτιστων ευρωπαϊκών πρακτικών, στη βάση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου και υπό την επίβλεψη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. 3 Όταν αναλάβαμε τη διακυβέρνηση της χώρας, η οικονομική κρίση και τα μνημόνια είχαν οδηγήσει εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας στην ανεργία (1.270.000 άνεργοι τον Ιανουάριο του 2015).
Η κυβέρνησή μας για να αντιμετωπίσει την κατάσταση αυτή προωθεί την ένταξη των ανέργων στην παραγωγική διαδικασία και στην κοινωνική ζωή, μέσω της δημιουργίας προσωρινών θέσεων εργασίας, με βασικό μισθό και πλήρη ασφαλιστικά δικαιώματα σε τομείς που καλύπτουν κοινωνικές ανάγκες. Τα έργα αυτά θα υλοποιηθούν από τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα και από εγχειρήματα της κοινωνικής οικονομίας.
Ενδεικτικά:
• 100.000 άνεργοι (για την ακρίβεια 100.915) είναι σήμερα ενταγμένοι σε επιδοτούμενα προγράμματα (με βασικά κριτήρια – εισόδημα, χρονικό διάστημα ανεργίας, μονογονεϊκή οικογένεια, σύζυγος επίσης άνεργος/η, Αμεα) και τους επόμενους δύο μήνες ο αριθμός αυτός θα ανέλθει σε 120.000. Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2016 (δηλαδή ένα χρόνο μετά την πρώτη ανάληψη των καθηκόντων μας), οι θέσεις αυτές έχουν προγραμματιστεί να ανέλθουν σε 210.000).
• Στηρίζουμε με 13.000.000 ευρώ εγχειρήματα της κοινωνικής οικονομίας, που θα δημιουργήσουν άμεσα νέες θέσεις εργασίας, ενώ μέσα στους επόμενους μήνες το ποσό θα ανέλθει στα € 56.000.000.
Γ- Η Ελλάδα καθρέφτης του μέλλοντος της Ευρώπης στο μέτωπο των εργασιακών σχέσεων Η Ελλάδα απετέλεσε με τα δύο πρώτα μνημόνια ένα πρωτοφανές για την Ευρώπη πείραμα κοινωνικής μηχανικής, με πολιτικές αντίθετες στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο, σε δύο βασικά μέτωπα: τη λιτότητα και την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων.
Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται από μια σειρά αποφάσεων ή εκθέσεων των οργάνων επίβλεψης των σημαντικότερων διεθνών συμβάσεων προστασίας των κοινωνικών δικαιωμάτων: η Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, ιδίως, σε σειρά αποφάσεών της θεώρησε ότι οι μνημονιακές ρυθμίσεις παραβιάζουν τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη. Ανάλογες είναι οι πρόσφατες παρατηρήσεις της Επιτροπής του Διεθνούς Συμφώνου του ΟΗΕ 4 για την προστασία των Κοινωνικών, Οικονομικών και Πολιτιστικών Δικαιωμάτων1 και η έκθεση του Ειδικού Εμπειρογνώμονα των ΗΕ για την. Το τρίτο μνημόνιο προβλέπει ότι η νέα νομοθεσία στις εργασιακές σχέσεις θα πρέπει να γίνει σύμφωνα με τις βέλτιστες ευρωπαϊκές και διεθνείς πρακτικές.
Είναι προφανές ότι εάν οι πρακτικές συνάδουν με το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο, ή, αντιθέτως, αν αυτές προωθούν τη γενικευμένη απορρύθμιση, αυτό δεν θα αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά όλη την Ευρώπη. Ό,τι αποφασιστεί σήμερα στην Αθήνα, θα ισχύει αύριο στη Ρώμη και στη Μαδρίτη και μεθαύριο στο Παρίσι.
Για το λόγο αυτό χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία της Επιτροπής να προχωρήσει, για πρώτη φορά, στον αξιολόγηση του κοινωνικού αντίκτυπου των μνημονιακών πολιτικών. Αυτό όμως δεν φτάνει. Θα πρέπει η σχετική συζήτηση για το μέλλον των ευρωπαϊκών σχέσεων να συζητηθεί σε όλα τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως στο Ευρωκοινοβούλιο και προς την κατεύθυνση αυτή είναι ιδιαίτερα θετικές οι δηλώσεις του Προέδρου Γιούνγκερ για προώθηση νέων μέτρων κοινωνικής πολιτικής την άνοιξη του 2016. Ιδιαίτερη υποστήριξη θα πρέπει να τύχει η πρωτοβουλία της Προεδρίας του Λουξεμβούργου να υπάρξει ένα Eurogroup των Υπουργών Εργασίας των χωρών της Ευρωζώνης, το οποίο θα συζητά θέματα εργασιακών σχέσεων και κοινωνικής πολιτικής που σήμερα αντιμετωπίζονται μόνον από τους υπουργούς οικονομικών.
Θεωρούμε, τέλος, ότι η Επιτροπή Απασχόλησης θα πρέπει να παρακολουθεί στενά την εφαρμογή των προγραμμάτων προσαρμογής σε ό,τι αφορά τις εργασιακές σχέσεις και εν γένει το σύστημα κοινωνικής προστασίας με όποιο τρόπο θεωρεί σκόπιμο. Με τον τρόπο αυτό θα μπορέσουμε να ενισχύσουμε το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο στις νέες, δύσκολες συνθήκες της παγκοσμιοποίησης, επαναβεβαιώνοντας τις βασικές του θεμελιώδεις αρχές: τον κοινωνικό διάλογο, την κοινωνική δικαιοσύνη και την προστασία των βασικών κοινωνικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.