Τα χωριά που έχουν εγκαταλειφθεί ή έχουν υποστεί ανεπανόρθωτες ζημιές αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία στην ελληνική γεωγραφία και οι ιστορίες τους φέρνουν σε σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Διότι δεν ακούγεται και το πιο ρεαλιστικό πράγμα του κόσμου να καταπίνει λίγο-λίγο η γη ένα ολόκληρο χωριό και μέσα σε μια μέρα μια φυσική καταστροφή να αλλάζει τελείως τη χωροταξία του, προκαλώντας παράλληλα στην εκκλησία του κλίση (πολύ) μεγαλύτερη απ’ αυτή που έχει ο πύργος της Πίζας.
Αν αναφέρεις στους Θεσσαλούς και δη στους Τρικαλινούς τη φράση χωριό – «φάντασμα» ο συνειρμός στο μυαλό τους με το Ροπωτό θα είναι αυτόματος. Το χωριό που είχε χτιστεί στους πρόποδες μίας από τις κορυφές των Αγράφων (Καραβούλα) στη Νότια Πίνδο, σε υψόμετρο 750 μέτρων και σε απόσταση 30χλμ. από τα Τρίκαλα, είναι εγκαταλελειμμένο από το 2012, όταν το φαινόμενο των καθιζήσεων που το ταλάνιζε για περίπου μισό αιώνα κορυφώθηκε με ένα βίαιο ξέσπασμα της γης.
Σύμφωνα με όσα αναφέρουν παλιοί κάτοικοι της περιοχής, τα πρώτα δείγματα των κατολισθήσεων έκαναν την εμφάνιση τους από τη δεκαετία του 1960, όμως ποτέ δεν λήφθηκε μέριμνα για τη διενέργεια των κατάλληλων έργων. Απεναντίας, από τη δεκαετία του ’80 δίνονταν άδειες για νέα κτίσματα, χωρίς να λαμβάνεται υπόψιν το ιδιαίτερο γεωλογικό φαινόμενο της περιοχής.
Στο χωριό, το οποίο ήταν διάσπαρτο σε 7 οικισμούς σε μια ακτίνα 7 χιλιομέτρων, κατοικούσαν περίπου 300 οικογένειες. Κυρίως δενδροκαλλιεργητές και γεωργοκτηνοτρόφοι. Λειτουργούσε ακόμη ένας νερόμυλος και τέσσερα παραδοσιακά αποστακτήρια με καζάνια (για παραγωγή τσίπουρου), ενώ το χαρακτηριστικό γνώρισμα ήταν οι εκατοντάδες μηλιές που παρήγαγαν σπάνιας ποιότητας μήλα.
Στις 12 Απριλίου του 2012 όμως ο χρόνος στο Ροπωτό σταμάτησε. Η μεγάλη κατολίσθηση εκείνης της ημέρας είχε ως αποτέλεσμα να αναθεωρηθεί κυριολεκτικά η «χαρτογράφηση» του χωριού. Μέρος αυτού παρασύρθηκε σε μια πλαγιά, μετακινούμενο για περίπου 40 μέτρα! Αρκετά σπίτια καταστράφηκαν, κάποια κόπηκαν στη μέση, ενώ αλλά που έμειναν όρθια κύλησαν χωρίς να καταστραφούν και στέκονται ακόμη και σήμερα, γερμένα στην πλαγιά.
Το μεγάλο πρόβλημα προκλήθηκε λόγω της αδυναμίας να απομακρύνουν τα βρόχινα νερά από ένα κοντινό ρέμα, μετά από μια περίοδο ραγδαίων βροχοπτώσεων. το 2011. Τα περισσευούμενα νερά μαζί με τα υπόγεια ύδατα συνέθεσαν ένα εκρηκτικό μείγμα τον επόμενο χρόνο, το οποίο ευνόησε η ιδιαίτερη γεωλογία της περιοχής και η φύση του εδάφους ως «κινούμενη άμμος».
Μαζί με τα σπίτια, παρασύρθηκε και ο επιβλητικός ναός της Παναγίας της Θεοτόκου, ο οποίος παρέμεινε εκεί μετά τις εργασίες για την απομάκρυνση των γκρεμισμένων κτιρίων από τον κεντρικό οικισμό, για να θυμίζει όλα όσα συνέβησαν.
Το θέαμα είναι μοναδικό. Η εκκλησία είναι στην πραγματικότητα γυρτή. Στέκει όμως αγέρωχη παρά την καθίζηση του εδάφους, έχοντας την απίστευτη κλίση των 17 μοιρών. Για παράδειγμα ο διάσημος πύργος της Πίζας έχει κλίση 3,97 μοίρες…
Στο εσωτερικό του ναού είναι απαραίτητο να προσαρμόσει κανείς τη στάση του σώματός του ώστε να μπορέσει να περπατήσει ανεμπόδιστα πάνω και κάτω στην κεκλισμένη κατασκευή, ενώ κάποιοι ομολογούν ότι αισθάνονται ναυτία.
Σταδιακά, μετά την καταστροφική καθίζηση του ’12, δεν απέμεινε κανείς στο χωριό. Τον πρώτο καιρό οι κάτοικοι έμεναν σε παραπήγματα και αυτοσχέδιες καλύβες, αλλά οι μεγάλες νεροποντές επιδείνωσαν το φαινόμενο με αποτέλεσμα να το εγκαταλείψουν οριστικά. Σήμερα το χωριό είναι εγκαταλελειμμένο.
Για την κατάσταση του εδάφους, αλλά και για την αντιμετώπιση του φαινομένου εκπονήθηκαν πολλές μελέτες, οι οποίες όμως δεν χρησίμευσαν τελικά πουθενά. Δεν λήφθηκε κανένα απολύτως μέτρο και η καταστρoφή ρήμαξε το χωριό. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι ενδεχομένως να μην είχε κανένα όφελος η όποια τεχνητή παρέμβαση για τη διάσωση του.
Ακόμα και σήμερα το γεωλογικό φαινόμενο της καθίζησης βρίσκεται σε εξέλιξη. Επιδεινώνεται ιδιαίτερα όταν βρέχει ή λιώνουν τα χιόνια, ενώ τη μεγαλύτερη ζημιά προκαλεί ο εγκλωβισμός των στάσιμων υδάτων (ο μοναδικός τομέας στον οποίο θα είχαν πιθανότατα αξία κάποια έργα «αναχαίτισης»). Το αποτέλεσμα είναι οι καθιζήσεις να βουλιάζουν ακόμα πιο βαθιά στη γη ό,τι υπάρχει στην επιφάνεια. Το κράτος ωστόσο είναι υπόλογο για το ότι δεν δοκίμασε καν να εφαρμόσει κάποια λύση.
Το ερημωμένο Ροπωτό έγινε μεταγενέστερα γνωστό σε αρκετούς εξαιτίας του δίκαιου αιτήματος των κατοίκων του να εξαιρεθούν από τον ΕΝΦΙΑ. Αίτημα το οποίο τελικά εισακούστηκε για τους ιδιοκτήτες των σπιτιών ενός χωριού που «ρουφάει» η γη και που το Φεβρουάριο του 2016 έγινε θέμα ακόμα και στη DailyMail. Η αγγλική εφημερίδα αναδημοσίευσε τότε το 12λεπτο ντοκιμαντέρ του Greekreporter με τίτλο «Η πόλη φάντασμα της Ελλάδας που βουλιάζει».
menshouse.gr
