Με αγρυπνία θα τιμήσουν την ερχόμενη Πέμπτη 31 Αυγούστου, τον άγιο τους, τον άγιο των βράχων, Άγιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη οι Υπαταίοι αλλά και πλήθος ιεραρχών, τοπικών αρχών και πιστών.
Ο ΄΄Αγιος Αθανάσιος, γεννήθηκε στην Υπάτη το 1302. Αφιέρωσε τη ζωή του στον χριστιανισμό και θεωρείται ως ο πρώτος μοναχός που ανέβηκε στα Μετέωρα. Ήταν ο πρώτος οικιστής και κτήτωρ της Μονής Μεταμορφώσεως στο Μεγάλο Μετέωρο.
Το Μετόχι του Αγίου στο πιο ψηλό σημείο της Υπάτης, δημιουργήθηκε και εγκαινιάστηκε το 2006 και από τότε, κάθε χρόνο ο Αγιος Αθανάσιος ο Μετεωρίτης, τιμάται στον τόπο που τον γέννησε…
Το εμβληματικό Μετόχι του Αγίου Αθανασίου του Μετεωρίτη
Της Λίτσας Ι. Χατζηφώτη, αρχαιολόγου
Η ώρα που φτάναμε εκεί, πριν από λίγες ημέρες, ήταν χαρακτηριστικά φθινοπωρινή. Είχε βρέξει την προηγουμένη πολύ. Τα δέντρα, βελανιδιές, πλατάνια, κυπαρίσσια, στις πλαγιές της Οίτης άστραφταν ξεπλυμένα, παρά την αραιή συννεφιά που εμπόδιζε τον ήλιο να φανεί. Μια λησμονημένη στους ανθρώπους της πόλης μυρωδιά βρεγμένης γης αναδινόταν από παντού. Η κοιλάδα του Σπερχειού φάνταζε κάτω απέραντη κι όσο έφτανε το μάτι, έως πέρα τον Μαλιακό, επικρατούσε ένα απέραντο πράσινο.
Κατευθυνόμαστε στην Υπάτη, τη γνωστή σε πολλούς για τις θερμές πηγές της, κτισμένη στη θέση της αρχαίας πόλης που μετά τον 6ο αιώνα έγινε γνωστή ως «Νέαι Πάτραι» και αναγράφεται σε επισκοπικούς καταλόγους ως σημαντική επισκοπή κατά τους μέσους βυζαντινούς χρόνους, το Πατρατζίκι της Τουρκοκρατίας, την Υπάτη που ισοπέδωσαν οι Γερμανοί.
Ανοιχτός ο ορίζοντας της περιοχής, χώρος για υψιπετείς πνευματικές πτήσεις, γη γεννήτρα σπουδαίων μορφών. Ανάμεσά τους τρεις που άφησαν έργο σπουδαίο και αγίασαν, όπως ο Απόστολος Ηρωδίων, ο πρώτος επίσκοπος Νέων Πατρών, που μαρτύρησε με λιθοβολισμό, και ο Άγιος Αθανάσιος ο Μετεωρίτης, ο πρώτος οικιστής και κτήτωρ της Μονής Μεταμορφώσεως στο Μεγάλο Μετέωρο.
Ο Άγιος Αθανάσιος είναι μια σπουδαία μορφή του μοναχισμού, με χάρισμα να προλέγει τα μελλούμενα και να θαυματουργεί, γαλουχημένος με το αγιορείτικο πνεύμα, προορισμένος, όπως γράφει η οσιολογιωτάτη Θεοτέκνη μοναχή στο «Πέτρινο δάσος των Μετεώρων», να γίνει ο Άγιος των Βράχων. Γύρω στο 1344 ανέβηκε με άλλους μοναστές στο «Πλατύλιθο» Μετέωρο και μετά τον μικρό ναό της Παναγίας οικοδόμησε τον Ναό της Μεταμορφώσεως. Κοιμήθηκε στις 20 Απριλίου του 1382 και η Εκκλησία τον κατέταξε στους αγίους της μαζί με τον συμμοναστή του Ιωάσαφ, που ήταν ο Ιωάννης, γιος του Συμεών Ούρεση Παλαιολόγου του Σέρβου βασιλέα των Τρικάλων.
Από χρόνια ο άγιος εμφανιζόταν σε συγκεκριμένο πρόσωπο και ζητούσε να του κτίσουν ναό στον τόπο όπου γεννήθηκε. Για διαφόρους λόγους, αυτό δεν είχε γίνει κατορθωτό έως τώρα.
Πριν από μερικά χρόνια, ο τότε ηγούμενος του Μεγάλου Μετεώρου Αρχιμανδρίτης Αθανάσιος, που φέρει και το όνομα του κτήτορα της μονής, αποφάσισε να πραγματοποιήσει ο ίδιος την επιθυμία του αγίου στον χώρο όπου γεννήθηκε το 1303 ο Άγιος Αθανάσιος και πραγματικά το αποτέλεσμα είναι επιβλητικό από κάθε άποψη.
Ένας κομψός αρχιτεκτονικά ναός βυζαντινού ρυθμού κτισμένος σε ένα «δόντι» του βράχου προβάλλεται πάνω στο πράσινο της πλαγιάς, που στεφανώνεται από τα σημαντικά λείψανα του μεσαιωνικού κάστρου και προξενεί επιβλητική εντύπωση ήδη από μακριά. Διακοσμείται εξωτερικά με πινάκια και δυο μικρά ψηφιδωτά του Τσοτσώνη. Σε λίγα χρόνια, με την πατίνα του χρόνου, θα μοιάζει σαν παλιό κτίριο.
Στο εσωτερικό ένα θαυμάσιο τέμπλο με εικόνες μιας νέας, πολύ αξιόλογης αγιογράφου, εξαιρετικής ποιότητος και κατασκευής μαρμαρόστρωση και τοιχογραφίες επίσης του Βλάση Τσοτσώνη, σε ορισμένα σημεία με παραστάσεις του Αγίου Αθανασίου. Κάτω από τον ναό έχει κατασκευασθεί άνετη αίθουσα συνάξεων.
Στις 27 Αυγούστου 2006 τελέσθηκαν από τον Μητροπολίτη Φθιώτιδος κ. Νικόλαο μέσα σε ατμόσφαιρα βυζαντινής μεγαλοπρέπειας τα εγκαίνια του Ιερού αυτού Ναού που διάρκεσαν σχεδόν ως το μεσημέρι. Ήσαν παρόντες μετεωρίτες ιερομόναχοι, η Αδελφότης της Ι. Μ. Αγίου Στεφάνου, αντιπροσωπία της Ι. Μ. Βυτουμά, δήμαρχοι, καθηγητές του Πανεπιστημίου και πολλοί προσκυνητές.
Αυτό που αποκομίζει ο προσκυνητής ή απλώς ο κάθε επισκέπτης της Υπάτης, πέρα από την ψυχική ανάταση και τη θαυμάσια εικόνα του ανεπανάληπτου τοπίου, είναι πως, όπως και σε κάθε άλλη γωνιά της Ελλάδας, κάθε πέτρα έχει και μια ιστορία να διηγηθεί και πως αυτό που επιμένουν να περάσουν ως μήνυμα κάποιοι, μέσω της τηλεοράσεως κυρίως, ότι ο Θεός «πέθανε», διαψεύδεται καθημερινά από την παρουσία του πλήθους σε εκδηλώσεις ευλαβείας και εθνικής μνήμης, που με παρρησία και αφοσίωση τηρεί η Εκκλησία με τον κλήρο και τα μοναστήρια της.
Ποιος ήταν ο Άγιος Αθανάσιος από την Υπάτη
Του Ιωσήφ Κόκκινου
Γεννήθηκε στη Νέα Πάτρα, τη σημερινή Υπάτη της Φθιώτιδος, από γονείς επιφανείς, περί το 1302. Νωρίς έμεινε ορφανός. Την ανατροφή του ανέλαβε ο θείος του. Ο ζήλος του για μάθηση τον έκανε να κάθεται έξω από τα σχολεία ν’ ακούει τα μαθήματα, επειδή δεν είχε τα απαιτούμενα χρήματα για τους δασκάλους του. Η ευφυΐα του, ωστόσο, τον βοήθησε να αποκτήσει σημαντική μόρφωση.
Μετά την κατάληψη της πόλεως του από τους Καταλανούς (1319), κατέφυγε στη Θεσσαλονίκη, στον Αθωνα, την Κωνσταντινούπολη, την Κρήτη και πάλι στον Αθωνα, όπου εκάρη μοναχός και από Ανδρόνικος ονομάσθηκε Αθανάσιος το1332. Ασκήτευσε κοντά στη σκήτη του Μαγουλά, στη θέση Μηλέα. Υποτάχθηκε στους ησυχαστές Γέροντες Γρηγόριο και Μωϋσή και «πάντα τα της υπηρεσίας αβαρώς εξετέλει».
Οι συχνές επιδρομές των πειρατών ανάγκασαν να χωρίσει η ευλογημένη συνοδεία. Ο Αθανάσιος, μαζί με τον Γέροντά του, Γρηγόριο, έφυγαν από το Ορος κι αναζητώντας νέο ησυχαστικό τόπο, μέσω Θεσσαλονίκης και Βέροιας, έφθασαν στους Σταγούς, στη σημερινή Καλαμπάκα, όπου βρίσκονται «λίθοι υψίκομοι και ευμεγέθεις από κτίσεως κόσμου», τα γνωστά Μετέωρα. Οι σχισμές των βράχων υπήρξαν η πρώτη κατοικία τους.
Θεωρείται ότι πρώτος που ανέβηκε στα Μετέωρα ήταν ο Άγιος Αθανάσιος ο Μετεωρίτης. Μάλιστα, λέγεται ότι έφτασε στο Μεγάλο Μετέωρο με την βοήθεια ενός τεράστιου πτηνού!
Στην κορυφή του μεγαλύτερου βράχου, ο όσιος μαζί με τον όσιο Ιωάσαφ, ίδρυσε την πρώτη κοινοβιακή μονή του πέτρινου δάσους, κατά τα αγιορείτικα πρότυπα, προς τιμή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και της Θεοτόκου. Η αρετή του συγκέντρωσε γύρω του πολλούς μοναχούς, για τους οποίους συνέταξε τον κανονισμό του κοινοβίου, στο πνεύμα της ασκητικής παραδόσεως. Στα τελευταία του έτη αποσύρθηκε σε σπήλαιο του βράχου, που σώζεται μέχρι σήμερα. Μετά την κοίμησή του, ο τάφος του, που μόνος του τον είχε ανοίξει, ευωδίασε. Του είχε δοθεί το χάρισμα της προφητείας και της προοράσεως πλούσια.
Ο όσιος Αθανάσιος υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες μορφές του ησυχασμού του 14ου αιώνα· χαρισματούχος, διακριτικός, θαυματουργός πατήρ. Συνδεόταν με τους οσίους Γρηγόριο τον Σιναΐτη, Δανιήλ τον ησυχαστή, Ισίδωρο και Κάλλιστο, τους Οικουμενικούς Πατριάρχες και άλλους.
Ο βίος του γράφηκε από ανώνυμο μαθητή του, λίγα έτη μετά την κοίμηση του. Στη μονή του Μεγάλου Μετεώρου φυλάγεται η χαριτόβρυτη θαυματουργή κάρα του.
Ο άγιος Αθανάσιος είναι μια σπουδαία μορφή του μοναχισμού, με χάρισμα να προλέγει τα μελλούμενα και να θαυματουργεί, γαλουχημένος με το αγιορείτικο πνεύμα, προορισμένος, όπως γράφει η Θεοτέκνη μοναχή, στο «Πέτρινο δάσος των Μετεώρων», να γίνει ο άγιος των Βράχων.
