Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε τρεις εξωπλανήτες, οι οποίοι δυνητικά θα μπορούσαν να φιλοξενούν ζωή. Οι πλανήτες κινούνται γύρω από το μικρό πολύ ψυχρό άστρο Trappist-1, που έχει μέγεθος λίγο μεγαλύτερο του Δία και περίπου το ένα όγδοο του Ήλιου μας. Οι εξωπλανήτες βρίσκονται σε απόσταση μόνο 39 έως 40 ετών φωτός από τη Γη.
Το μέγεθός και η θερμοκρασία τους μοιάζουν με της Γης, πράγμα που τους καθιστά -κάποιους τουλάχιστον- κατ’ εξοχήν πιθανούς υποψήφιους για τη φιλοξενία ζωής εκτός του ηλιακού μας συστήματος.
Είναι οι πρώτοι εξωπλανήτες που ανακαλύπτονται γύρω από ένα τόσο αχνό άστρο. Οι υπέρψυχροι νάνοι αστέρες είναι αχνά άστρα που εκπέμπουν υπέρυθρη ακτινοβολία. Συνήθως περνούν απαρατήρητοι και δεν έχουν μελετηθεί ιδιαίτερα. Εκτιμάται ότι περίπου το 15% των άστρων κοντά στον Ήλιο ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
Οι επιστήμονες από το Βέλγιο, τις ΗΠΑ και άλλες χώρες, με επικεφαλής τον Μισέλ Γκιγιόν του Ινστιτούτου Αστροφυσικής και Γεωφυσικής του Πανεπιστημίου της Λιέγης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Nature”, έκαναν την ανακάλυψη με το μικρό ρομποτικό βελγικό τηλεσκόπιο TRAPPIST, διαμέτρου μόλις 60 εκατοστών, στις εγκαταστάσεις του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή. Το υπέρυθρο τηλεσκόπιο εστιάζει αποκλειστικά σε κοντινά μικρά και αχνά άστρα, που είναι αόρατα με τα οπτικά τηλεσκόπια.
Το άστρο Trappist-1 έχει μόλις το 0,05% της φωτεινότητας του Ήλιου μας και το 8% της μάζας του. Οι τρεις εξωπλανήτες κινούνται πολύ πιο κοντά (20 έως 100 φορές) στο άστρο τους από ό,τι η Γη στον Ήλιο, όμως το μητρικό άστρο τους είναι πολύ πιο κρύο, με αποτέλεσμα να δέχονται αστρική (ηλιακή) ακτινοβολία το πολύ τετραπλάσια σε σχέση με τη Γη.
Οι δύο εξωπλανήτες υπολογίζεται ότι βρίσκονται οριακά έξω από την «κατοικήσιμη» ζώνη του άστρου τους (ούτε πολύ κοντά, ούτε πολύ μακριά από αυτό), ενώ ο τρίτος πιθανώς βρίσκεται μέσα στη ζώνη. Προς το παρόν, η μάζα και η σύνθεση των πλανητών παραμένουν άγνωστες, άρα δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα κατά πόσο όντως είναι σε θέση να φιλοξενήσουν μορφές ζωής.
Μελλοντικές παρατηρήσεις με μεγαλύτερα τηλεσκόπια αναμένεται να δώσουν περισσότερες πληροφορίες, όπως π.χ. αν υπάρχει ατμόσφαιρα και νερό στους εξωπλανήτες, πράγμα που θα αυξήσει την πιθανότητα να είναι κατοικήσιμοι.
Ήδη σχεδιάζεται, με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, το πιο φιλόδοξο πρόγραμμα SPECULOOS, στο πλαίσιο του οποίου θα εγκατασταθούν στην περιοχή του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή τέσσερα ρομποτικά τηλεσκόπια διαμέτρου ενός μέτρου το καθένα, τα οποία μέσα στην επόμενη πενταετία θα αναζητήσουν δυνητικά φιλόξενους για ζωή εξωπλανήτες γύρω από 500 αχνά και ψυχρά μικρά άστρα στη «γειτονιά» μας.
