Ήταν 26 Φεβρουαρίου του 2021 όταν ένας κάτοικος της Λαμίας είδε το κινητό του τηλέφωνο να χτυπά και στην οθόνη να εμφανίζεται ένα άγνωστο προς εκείνον νούμερο.
Στην άλλη άκρη της γραμμής μία φωνή του γνωστοποιούσε ότι ο καλών είναι εκπρόσωπος επενδυτικής εταιρίας με έδρα τη Βουλγαρία. Με πειθώ του εξήγησε ότι η εταιρία του προσφέρει επενδύσεις χαμηλού ή ακόμα και μηδενικού κινδύνου με εγγυημένες αποδόσεις.
Ο πολίτης από τη Λαμία πείστηκε, αγόρασε επενδυτικά προϊόντα και περίμενε μέχρι η κίνησή του να αποφέρει καρπούς. Ο χρόνος περνούσε χωρίς καμία απόκριση για την εξέλιξη της επένδυσής του, μέχρι που κατάλαβε ότι έπεσε θύμα απάτης και ειδοποίησε τις Αρχές.
Μόλις λίγο καιρό μετά την καταγγελία του, οι αστυνομικοί της Υποδιεύθυνσης Ασφαλείας Λαμίας ενημερώθηκαν για ακόμα δύο -ακριβώς ίδιες απάτες- και πάλι με θύματα κατοίκους της ίδιας πόλης. Συνολικά τα τρία θύματα «επένδυσαν» 125.000 ευρώ για την αγορά επενδυτικών προϊόντων που –όπως διαπιστώθηκε- ουδέποτε είχαν αγοραστεί.
Αυτό που δεν ήξεραν είναι ότι οι απατεώνες που τους απέσπασαν τις οικονομίες τους ήταν μέλη ενός εκ των πιο καλά οργανωμένων κυκλωμάτων απάτης που έχουν δραστηριοποιηθεί στη χώρα μας. Είχαν ιδρύσει εταιρίες-«φαντάσματα» που δεν είχαν καμία επιχειρηματική δραστηριότητα, είχαν εκδώσει φορολογικά στοιχεία και τιμολόγια για υπηρεσίες που δεν είχαν παράσχει ποτέ, είχαν ανοίξει τραπεζικούς λογαριασμούς με στοιχεία ανύπαρκτων εταιριών.
Στους λογαριασμούς αυτούς έβαζαν τα θύματά τους τα χρήματα που ήθελαν να επενδύσουν. Τα χρήματα αυτά επιχειρούσαν να τα νομιμοποιήσουν σε δεύτερο χρόνο μέσω του χρηματιστικού τομέα.
Εκεί όμως που ήταν ακόμα περισσότερο «επαγγελματίες» ήταν στην παραπλάνηση των θυμάτων διαμορφώνοντας επιμελώς ένα σκηνικό νομιμοφάνειας γύρω από την εταιρία τους: Δημιουργούσαν ιστοσελίδες που ήταν πιστή αντιγραφή υπαρκτών επενδυτικών εταιριών, ενώ τα θύματα έβλεπαν στο διαδίκτυο πλατφόρμες στις οποίες συνδέονταν και παρακολουθούσαν τις υποτιθέμενες επενδυτικές τους κινήσεις.
Επίσης, το κύκλωμα είχαν δημιουργήσει e-mails αλλά και τηλεφωνικό κέντρο δίνοντας την εντύπωση μίας καθ’ όλα οργανωμένης επιχείρησης. Μάλιστα, τα τηλεφωνικά κέντρα ήταν εγκαταστημένα σε χώρους που νοίκιαζαν και χρησιμοποιούσαν προσωρινά.
Οι αστυνομικοί της Υποδιεύθυνσης Ασφαλείας Λαμίας κατάφεραν να αποδομήσουν την εγκληματική οργάνωση και να συλλάβουν στην Αθήνα έξι άντρες και τρεις γυναίκες, ενώ εξιχνίασαν 41 απάτες ύψους 930.000 ευρώ.
Κατά τις έρευνες που έγιναν σε έξι σπίτια και ένα καφέ στην Αθήνα βρέθηκαν και κατασχέθηκαν 85.000 ευρώ, πέντε πολυτελή αυτοκίνητα, μία μοτοσικλέτα, ένα πιστόλι με γεμιστήρα, φορητοί υπολογιστές και tablet, κινητά τηλέφωνα, σκληροί δίσκοι υπολογιστών, συσκευές αποθήκευσης δεδομένων ( USB ), πλαστά δελτία ελληνικής ταυτότητας, κάρτες τραπεζών, καθώς και κάρτες SIM – πακέτα σύνδεσης κινητής τηλεφωνίας.
Σαρώνουν οι απάτες
Η υπόθεση που εξιχνιάστηκε από την ΕΛ.ΑΣ. είναι μόνο η κορυφή του «παγόβουνου». Και αυτό διότι οι απάτες παρουσιάζουν έξαρση τα τελευταία χρόνια.
Αναλυτικότερα, οι ηλεκτρονικές απάτες κατέγραψαν το πρώτο 9μηνο του 2021 αύξηση κατά 200%, με τον τζίρο των «hi-tech» απατεώνων να αγγίζει τα 40 εκατομμύρια ευρώ και να «πονοκεφαλιάζει» τις Αρχές.
Τα στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και των αρμόδιων υπηρεσιών της Αστυνομίας (κυρίως της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος) έχουν στην κατοχή τους την «ακτινογραφία» της ηλεκτρονικής απάτης στη χώρα μας.
Στην Ελλάδα διαχρονικά καταγράφονται 100 διαφορετικά είδη ηλεκτρονικής απάτης. Εφτά από αυτά τα είδη συνιστούν το 99% των περιπτώσεων που απασχολούν τις ελληνικές Αρχές. Εξ αυτών οι δύο πρώτες κατηγορίες (σ.σ. παρουσιάζονται παρακάτω) αποτελούν το 39% των περιπτώσεων και το 92% των ποσών που υφαρπάζονται από ανυποψίαστους πολίτες. Οι υπόλοιπες κατηγορίες απάτης είναι σε ύφεση ή σταθεροποιημένες.
Εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία για την εκτόξευση των κρουσμάτων στη χώρα μας στις εφτά επίμαχες κατηγορίες ηλεκτρονικής απάτης.
- Phishing (ηλεκτρονικό «ψάρεμα») μέσω e-mail ή SMS στα κινητά τηλέφωνα των πολιτών. Η συγκεκριμένη απάτη καταγράφει φέτος (το πρώτο 9μηνο του 2021) αύξηση κατά 380% σε σχέση με το 2020, ενώ τα ποσά που αποσπάστηκαν από ανυποψίαστους πολίτες κατέγραψαν αύξηση κατά 54% σε σχέση με πέρυσι το ίδιο διάστημα.
- Απάτες που σχετίζονται με επενδύσεις: Στη συγκεκριμένη κατηγορία ηλεκτρονικής απάτης καταγράφηκε αύξηση των περιπτώσεων κατά 6400% σε σχέση με το 2020, ενώ τα ποσά που αφαιρέθηκαν από τους απατεώνες ήταν κατά 38% αυξημένα σε σχέση με πέρυσι. Στην κατηγορία αυτή πολλές φορές οι δράστες ποντάρουν στη λογική «αποσπώ μικρά χρηματικά ποσά από πολλούς».
- Technical Support scam (Απάτη μέσω υποτιθέμενης τεχνικής υποστήριξης). Είναι μία απάτη που έχει διαδοθεί τον τελευταίο χρόνο στη χώρα μας.
- Vishing – Voice Phishing (Ηλεκτρονικό ψάρεμα μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας). Οι απατεώνες καλούν από νούμερα -«φαντάσματα» πολίτες, οι οποίοι μόλις σηκώσουν το τηλέφωνο αυτομάτως χρεώνονται υπέρμετρα χωρίς να το γνωρίζουν. Καταλαβαίνουν ότι έπεσαν θύματα μόλις δουν τον «φουσκωμένο» λογαριασμό του τηλεφώνου τους.
- Μεταφορά παράνομου χρήματος (money mule). Είναι μία μέθοδος απάτης που χρησιμοποιείται κυρίως από άτομα που διακινούν μαύρο χρήμα από παράνομες δραστηριότητες.
- Απάτη μέσω αγγελίας (συνήθως στο διαδίκτυο) για αγορά/πώληση αγαθών. Ο πολίτης αποστέλλει ηλεκτρονικά χρήματα στον «πωλητή» και δεν παραλαμβάνει ποτέ το αγαθό που ήθελε να αγοράσει.
- Εγκατάσταση κακόβουλου λογισμικού (malware) στον υπολογιστή ή στο κινητό τηλέφωνο των πολιτών με σκοπό την υφαρπαγή κωδικών ασφαλείας και ακολούθως τραπεζικών καταθέσεων.
To phishing
Το ενδιαφέρον των ελληνικών Αρχών εστιάζεται στις απάτες με τη μέθοδο του ηλεκτρονικού «ψαρέματος», που καταγράφουν εκρηκτική αύξηση κατά 380%.
Στόχος των απατεώνων είναι η απόσπαση στοιχείων τραπεζικών λογαριασμών και τραπεζικών καρτών.
Αστυνομικές πηγές εξηγούν στο newsbomb, ότι σε εκθέσεις της ΕΛ.ΑΣ. περιγράφεται ότι οι δράστες ενεργούν είτε από τη χώρα μας είτε από χώρες του εξωτερικού, ενώ τα χρηματικά ποσά που αποσπώνται αποστέλλονται σε τραπεζικούς λογαριασμούς εντός ή εκτός της χώρας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποιούνται άμεσα διαδικτυακές αγορές.
Στις περιπτώσεις όπου οι δράστες ή οι τραπεζικοί λογαριασμοί βρίσκονται στο εξωτερικό, για την εξιχνίαση της υπόθεσης πραγματοποιείται συνεργασία των Ελληνικών Αρχών με τις αλλοδαπές Αρχές: α) μέσω της Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας, β) με αποστολή αιτήματος Ευρωπαϊκής Εντολής Έρευνας (επικυρωμένη από τις Εισαγγελικές Αρχές), γ) με αποστολή επίσημου αιτήματος Δικαστικής Συνδρομής (υποβαλλόμενο από την Εισαγγελία Εφετών μέσω του Υπουργείου Δικαιοσύνης).
Στις περιπτώσεις όπου οι δράστες και οι τραπεζικοί λογαριασμοί βρίσκονται στο εσωτερικό για την εξιχνίαση των υποθέσεων πραγματοποιείται, το προανακριτικό υλικό που συλλέγεται υποβάλλεται στην κατά τόπο αρμόδια Εισαγγελία Πρωτοδικών και ακολούθως πραγματοποιείται άμεση επικοινωνία με τα Τραπεζικά Ιδρύματα, και τους παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου και τηλεφωνίας, καθώς και αστυνομική και ψηφιακή – διαδικτυακή έρευνα, για τη συλλογή των αποδεικτικών στοιχείων και δεδομένων της υπόθεσης.
Ως προς το χρόνο εξιχνίασης των υποθέσεων αυτών και την ταυτοποίηση των δραστών, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει το γεγονός εάν ο δράστης βρίσκεται στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, ιδιαίτερα δε ο χρόνος απόκρισης των αλλοδαπών Αρχών. Με την ολοκλήρωση της έρευνας το συλλεχθέν προανακριτικό υλικό υποβάλλεται στην κατά τόπο αρμόδια Εισαγγελική αρχή για την άσκηση της ποινικής δίωξης.
Ενδεικτικές περιπτώσεις που έχουν εξιχνιαστεί το τελευταίο διάστημα είναι οι εξής:
Τον Ιούλιο του 2020 εξιχνιάστηκε υπόθεση κακουργηματικού χαρακτήρα με το συνολικό ποσό της οικονομικής ζημίας να ξεπερνά τις 500.000 € και σχηματίστηκε δικογραφία σε βάρος εννέα Ελλήνων.
Τον Νοέμβριο του 2020 εξιχνιάστηκε υπόθεση πλημμεληματικού χαρακτήρα συνολικού ποσού των 430 € και σχηματίστηκε δικογραφία σε βάρος ενός Έλληνα.
Τον Ιούλιο του 2021, σε συνεργασία με τις Αρχές της Ρουμανίας και της Ολλανδίας εξιχνιάστηκε υπόθεση κακουργηματικού χαρακτήρα με το συνολικό ποσό της οικονομικής ζημίας να ξεπερνά τα 2.000.000 € και συνελήφθησαν συνολικά οκτώ μέλη της εγκληματικής οργάνωσης.
Τον Αύγουστο του 2021 εξιχνιάστηκε υπόθεση πλημμεληματικού χαρακτήρα συνολικού ποσού των 1.500 € και σχηματίστηκε δικογραφία σε βάρος δύο ατόμων ρουμάνικης υπηκοότητας.
Τον Αύγουστο του 2021 εξιχνιάστηκε υπόθεση πλημμεληματικού χαρακτήρα συνολικού ποσού των 1000 € και σχηματίστηκε δικογραφία σε βάρος ενός Έλληνα.
Τον Σεπτέμβριο του 2021 εξιχνιάστηκε υπόθεση πλημμεληματικού χαρακτήρα συνολικού ποσού των 7.129 €.
