Οπόλεμος στην Ουκρανία και η συνεπακόλουθη ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε ως απάντηση της Ρωσίας στις σε βάρος της κυρώσεις από τη Δύση, έφερε την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπροστά στην ανάγκη εκπόνησης ενός σχεδίου το οποίο θα επιχειρήσει να μετριάσει της επιπτώσεις αυτού του παράλληλου «πολέμου». Το πολυαναμενόμενο αυτό σχέδιο θα παρουσιαστεί επίσημα σήμερα από την Κομισιόν και κάποια από τα μέτρα που περιλαμβάνει ανατρέπουν πολλές πτυχές της καθημερινότητάς των Ευρωπαίων πολιτών και άρα και των Ελλήνων.
Σύμφωνα με προσχέδιο το οποίο έχει στη διάθεσή του το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Κομισιόν αναφέρει ότι η μείωση της ζήτησης στην ενέργεια μέσω αλλαγής στις συνήθειες των πολιτών, αλλά και μέσω μέτρων fast-track για την ενεργειακή αποτελεσματικότητα θα μειώσει τον όγκο της έλλειψης φυσικού αερίου και πετρελαίου σε περίπτωση διακοπής των ροών από τη Ρωσία. Ως εκ τούτου, αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για τη σταθεροποίηση των αγορών και την αποτροπή περαιτέρω αστάθειας των τιμών επισημαίνεται στο προσχέδιο.
Από τη μία πλευρά, υπάρχει η προσέγγιση για άμεση εξοικονόμηση ενέργειας μέσω της εθελοντικής αλλαγής της συμπεριφοράς και των συνηθειών, ενώ από την άλλη υπάρχει η προσέγγιση για ενίσχυση και επιτάχυνση των δομικών, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων μέτρων για την ενεργειακή αποτελεσματικότητα.
Όσον αφορά στις βραχυπρόθεσμες επιλογές εστιάζουν στη θέρμανση των νοικοκυριών και των υπηρεσιών, στις μεταφορές και τις μετακινήσεις και έχουν εθελοντικό χαρακτήρα. Οι ημέρες χωρίς αυτοκίνητο, η μείωση των ορίων ταχύτητας, αλλά και το να είναι η κλειστή η θέρμανση σε δωμάτια που δεν χρησιμοποιούνται θα μπορούσαν να συμβάλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Έμφαση δίνεται επίσης στην ηλιακή ενέργεια. Όπως αναφέρει προσχέδιο των προτάσεων της Κομισιόν το οποίο έχει στη διάθεσή του το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας στα κτίρια είναι πιο σημαντική από ποτέ. Η ηλιακή ενέργεια μπορεί να προσφέρει σημαντικό μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας και της θερμότητας σε ένα κτίριο, είτε μέσω ηλιακών συλλεκτών θερμότητας, ηλιακών φωτοβολταϊκών (με αντλίες θερμότητας) ή συνδυασμού αυτών των δύο. Παράλληλα, σύμφωνα με άλλο προσχέδιο γίνεται αναφορά στην προετοιμασία για πλήρη διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου.
Πιο συγκεκριμένα, για την αντιμετώπιση ενός σοκ στον εφοδιασμό, υπάρχουν τα εθνικά σχέδια έκτακτης ανάγκης τα οποία έχουν αναπτυχθεί υπό τον κανονισμό για την εφοδιαστική ασφάλεια, εθνικά και περιφερειακά μέτρα, ενισχυμένη περιφερειακή συνεργασία και συμφωνίες αλληλεγγύης. Όμως, σε περίπτωση που επηρεαστούν πολλά κράτη – μέλη μαζί θα μπορούσαν να ληφθούν επιπλέον μέτρα όπως μια μέγιστη τιμή για το φυσικό αέριο που παραδίδεται στους Ευρωπαίους καταναλωτές και τις εταιρείες για την κάλυψη της περιόδου έκτακτης ανάγκης.
Επίσης, όσον αφορά στην ηλεκτρική ενέργεια, υπό το πρίσμα των προοπτικών για τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος τους επόμενους μήνες και την ανάγκη να διατηρηθούν τα μέτρα ανακούφισης των καταναλωτών για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα η Επιτροπή θεωρεί ότι τα μέτρα μπορούν να παραταθούν πέραν της 30ής Ιουνίου 2022 για να καλυφθεί η επόμενη περίοδος θέρμανσης. Οι προτάσεις της Επιτροπής αναμένεται να συζητηθούν στην Σύνοδο Κορυφής στις 30 και 31 Μαΐου, έτσι ώστε να ληφθούν από κοινού αποφάσεις.
