Κατατέθηκε στη Βουλή ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2022 – Τα κυριότερα σημεία

Το Υπουργείο Οικονομικών, μέσω του Υπουργού Χρήστου Σταϊκούρα, κατέθεσε σήμερα, Παρασκευή 19 Νοεμβρίου 2021, προς συζήτηση στη Βουλή των Ελλήνων τον Κρατικό Προϋπολογισμό για το έτος 2022.

-Advertisement-

Η ανακοίνωση:

Παρότι ο Προϋπολογισμός του 2022 καταρτίζεται, για δεύτερο συνεχόμενο έτος, υπό το καθεστώς αβεβαιότητας που προκαλεί η παγκόσμια υγειονομική κρίση και μολονότι οι τρέχουσες διεθνείς εξελίξεις στις τιμές αποτελούν πρόσθετο παράγοντα αβεβαιότητας, έχουν ήδη καταγραφεί τα πρώτα θετικά μακροοικονομικά αποτελέσματα, μετά τη σταδιακή υποχώρηση των άμεσων οικονομικών επιπτώσεων της πανδημικής κρίσης. Για αυτό τον σκοπό ο ρυθμός ανάπτυξης για το έτος 2021 αναθεωρείται σημαντικά προς τα άνω, από 3,6% που προβλεπόταν στο ΜΠΔΣ 2022-2025 και 6,1% στο προσχέδιο Προϋπολογισμού 2022, σε 6,9%. Αυτό σηματοδοτεί ότι σε σχέση με την ύφεση ύψους 9,0% που παρατηρήθηκε το 2020, η οικονομία έχει ήδη καλύψει άνω των δύο τρίτων του απολεσθέντος εγχώριου προϊόντος, εντός μάλιστα ενός έτους που κατά το πρώτο εξάμηνο υπήρχαν ακόμη σε ισχύ σημαντικά περιοριστικά μέτρα στην άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας.

Επιπλέον, η σωρευτική ανάπτυξη των ετών 2021-2022 αυξάνεται στο 11,7%, 1,6% υψηλότερα σε σχέση με τις προβλέψεις στο ΜΠΔΣ 2022-2025, σηματοδοτώντας ότι κατά το έτος 2022 όχι μόνο αναμένεται να αποκατασταθεί το επίπεδο του εγχώριου προϊόντος του 2019, αλλά αυτό να αυξηθεί περαιτέρω, κατά 1,7%. Χαρακτηριστικό και δομικό στοιχείο της οικονομικής ανάπτυξης που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη, είναι η σημαντική μείωση του ποσοστού ανεργίας, από 16,5% τον Σεπτέμβριο του 2020, σε 13% τον Σεπτέμβριο του 2021.

Το ανωτέρω αποτέλεσμα δεν οφείλεται προφανώς μόνο στην άρση των περιοριστικών υγειονομικών μέτρων, αλλά σε μεγάλο βαθμό στην πρωτόγνωρη σε ύψος οικονομική ενίσχυση νοικοκυριών και επιχειρήσεων που ξεπερνά τα 43 δισ. ευρώ σε ταμειακή βάση, και τα 31 δισ. ευρώ σε δημοσιονομική βάση, την περίοδο 2020-2022. Παράλληλα, τα ταμειακά διαθέσιμα παραμένουν σε ασφαλή επίπεδα, ενώ η ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης με τη βοήθεια των πρόσθετων πόρων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», περιορίζει καθοριστικά τις μακροχρόνιες δημοσιονομικές συνέπειες της πανδημίας, και διασφαλίζει την πορεία αποκλιμάκωσης του δημοσίου χρέους, ως ποσοστού του ΑΕΠ, στα αμέσως επόμενα χρόνια.

Η πληθώρα παρεμβάσεων, που περιλαμβάνει άνω των 70 κατηγοριών μέτρων, πολλά από τα οποία ανανεώνονταν και ενισχύονταν σε μηναία βάση, κατάφερε να στηρίξει την οικονομική δραστηριότητα της χώρας, έτσι ώστε να είναι έτοιμη να κάνει το άλμα ανάπτυξης στη μετά-κορονοϊό εποχή. Επίσης, η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας ενισχύεται και η χώρα αναβαθμίζεται, παρά την αναγκαστική επιβάρυνση του δημοσίου χρέους – όπως έγινε πανευρωπαϊκά – στη διάρκεια της πανδημίας. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της υλοποίησης ενός συνεκτικού και ολοκληρωμένου σχεδίου μεταρρυθμίσεων, σε όλα τα πεδία της δημόσιας σφαίρας, η δυσκολία εφαρμογής του οποίου στη διάρκεια και υπό τους περιορισμούς της πανδημίας, δεν εμπόδισε την ταχεία και αποτελεσματική του πρόοδο.

Η νέα εποχή ισχυρής και βιώσιμης ανάπτυξης σηματοδοτεί τη στροφή προς ένα οικονομικό μοντέλο περισσότερο εξωστρεφές, ανταγωνιστικό και πράσινο, προς ένα κράτος πιο αποτελεσματικό, με λιγότερη γραφειοκρατία, ψηφιακά αναβαθμισμένο, με δραστικά μειωμένη παραοικονομία, με φορολογικό σύστημα φιλικό προς την ανάπτυξη και ένα ανθεκτικότερο κοινωνικό «δίχτυ» προστασίας. Ταυτόχρονα, η περαιτέρω μείωση της ανεργίας, σε συνδυασμό με τα κίνητρα για μετάβαση σημαντικού μέρους της οικονομικής δραστηριότητας από την αδήλωτη στη «λευκή» οικονομία, που αποτελεί κεντρικό στόχο της οικονομικής πολιτικής, αναμένεται να οδηγήσει σε αναθέρμανση από την πλευρά της ζήτησης στην αγορά εργασίας και σε σταδιακή άνοδο των μισθών.

Η Ελλάδα έχοντας διαθέσιμα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, με αιχμή το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το ΕΣΠΑ 2021-2027, είναι έτοιμη για τη μετάβαση σε νέα εποχή, που συνδυάζει την οικονομική αποτελεσματικότητα με την κοινωνική συνοχή και δικαιοσύνη. Η σειρά πρωτοπόρων παρεμβάσεων προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της απασχόλησης, της παραγωγικής οικονομίας και της νέας γενιάς, σηματοδοτούν την κατεύθυνση του παρόντος Προϋπολογισμού προς το μέλλον και την ευημερία της χώρας.

Κυριότερα σημεία Κρατικού Προϋπολογισμού 2022

Παρότι ο Προϋπολογισμός του 2022 καταρτίζεται, για δεύτερο συνεχόμενο έτος, υπό το καθεστώς αβεβαιότητας που προκαλεί η παγκόσμια υγειονομική κρίση και μολονότι οι τρέχουσες διεθνείς εξελίξεις στις τιμές αποτελούν πρόσθετο παράγοντα αβεβαιότητας, έχουν ήδη καταγραφεί τα πρώτα θετικά μακροοικονομικά αποτελέσματα, μετά τη σταδιακή υποχώρηση των άμεσων οικονομικών επιπτώσεων της πανδημικής κρίσης. Για αυτό τον σκοπό ο ρυθμός ανάπτυξης για το έτος 2021 αναθεωρείται σημαντικά προς τα άνω, από 3,6% που προβλεπόταν στο ΜΠΔΣ 2022-2025 και 6,1% στο προσχέδιο Προϋπολογισμού 2022, σε 6,9%. Αυτό σηματοδοτεί ότι σε σχέση με την ύφεση ύψους 9,0% που παρατηρήθηκε το 2020, η οικονομία έχει ήδη καλύψει άνω των δύο τρίτων του απολεσθέντος εγχώριου προϊόντος, εντός μάλιστα ενός έτους που κατά το πρώτο εξάμηνο υπήρχαν ακόμη σε ισχύ σημαντικά περιοριστικά μέτρα στην άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας.

Επιπλέον, η σωρευτική ανάπτυξη των ετών 2021-2022 αυξάνεται στο 11,7%, 1,6% υψηλότερα σε σχέση με τις προβλέψεις στο ΜΠΔΣ 2022-2025, σηματοδοτώντας ότι κατά το έτος 2022 όχι μόνο αναμένεται να αποκατασταθεί το επίπεδο του εγχώριου προϊόντος του 2019, αλλά αυτό να αυξηθεί περαιτέρω, κατά 1,7%. Χαρακτηριστικό και δομικό στοιχείο της οικονομικής ανάπτυξης που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη, είναι η σημαντική μείωση του ποσοστού ανεργίας, από 16,5% τον Σεπτέμβριο του 2020, σε 13% τον Σεπτέμβριο του 2021.

Το ανωτέρω αποτέλεσμα δεν οφείλεται προφανώς μόνο στην άρση των περιοριστικών υγειονομικών μέτρων, αλλά σε μεγάλο βαθμό στην πρωτόγνωρη σε ύψος οικονομική ενίσχυση νοικοκυριών και επιχειρήσεων που ξεπερνά τα 43 δισ. ευρώ σε ταμειακή βάση, και τα 31 δισ. ευρώ σε δημοσιονομική βάση, την περίοδο 2020-2022. Παράλληλα, τα ταμειακά διαθέσιμα παραμένουν σε ασφαλή επίπεδα, ενώ η ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης με τη βοήθεια των πρόσθετων πόρων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», περιορίζει καθοριστικά τις μακροχρόνιες δημοσιονομικές συνέπειες της πανδημίας, και διασφαλίζει την πορεία αποκλιμάκωσης του δημοσίου χρέους, ως ποσοστού του ΑΕΠ, στα αμέσως επόμενα χρόνια.

Η πληθώρα παρεμβάσεων, που περιλαμβάνει άνω των 70 κατηγοριών μέτρων, πολλά από τα οποία ανανεώνονταν και ενισχύονταν σε μηναία βάση, κατάφερε να στηρίξει την οικονομική δραστηριότητα της χώρας, έτσι ώστε να είναι έτοιμη να κάνει το άλμα ανάπτυξης στη μετα-κορωνοϊό εποχή. Επίσης, η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας ενισχύεται και η χώρα αναβαθμίζεται, παρά την αναγκαστική επιβάρυνση του δημοσίου χρέους – όπως έγινε πανευρωπαϊκά – στη διάρκεια της πανδημίας. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της υλοποίησης ενός συνεκτικού και ολοκληρωμένου σχεδίου μεταρρυθμίσεων, σε όλα τα πεδία της δημόσιας σφαίρας, η δυσκολία εφαρμογής του οποίου στη διάρκεια και υπό τους περιορισμούς της πανδημίας, δεν εμπόδισε την ταχεία και αποτελεσματική του πρόοδο.

Η νέα εποχή ισχυρής και βιώσιμης ανάπτυξης σηματοδοτεί τη στροφή προς ένα οικονομικό μοντέλο περισσότερο εξωστρεφές, ανταγωνιστικό και πράσινο, προς ένα κράτος πιο αποτελεσματικό, με λιγότερη γραφειοκρατία, ψηφιακά αναβαθμισμένο, με δραστικά μειωμένη παραοικονομία, με φορολογικό σύστημα φιλικό προς την ανάπτυξη και ένα ανθεκτικότερο κοινωνικό «δίχτυ» προστασίας. Ταυτόχρονα, η περαιτέρω μείωση της ανεργίας, σε συνδυασμό με τα κίνητρα για μετάβαση σημαντικού μέρους της οικονομικής δραστηριότητας από την αδήλωτη στη «λευκή» οικονομία, που αποτελεί κεντρικό στόχο της οικονομικής πολιτικής, αναμένεται να οδηγήσει σε αναθέρμανση από την πλευρά της ζήτησης στην αγορά εργασίας και σε σταδιακή άνοδο των μισθών.

Η Ελλάδα έχοντας διαθέσιμα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, με αιχμή το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το ΕΣΠΑ 2021-2027, είναι έτοιμη για τη μετάβαση σε νέα εποχή, που συνδυάζει την οικονομική αποτελεσματικότητα με την κοινωνική συνοχή και δικαιοσύνη. Η σειρά πρωτοπόρων παρεμβάσεων προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της απασχόλησης, της παραγωγικής οικονομίας και της νέας γενιάς, σηματοδοτούν την κατεύθυνση του παρόντος Προϋπολογισμού προς το μέλλον και την ευημερία της χώρας.

Μακροοικονομικές εξελίξεις

Η εκτίμηση της πραγματικής οικονομικής ανάκαμψης το 2021 τοποθετείται σήμερα σε 6,9%. Ο ρυθμός αυτός ισοδυναμεί με ανάκτηση του 69,5% των απωλειών του 2020, χάρη στην υψηλή επίδοση της ελληνικής οικονομίας στο πρώτο εξάμηνο του έτους και στις εκτιμήσεις για σημαντική ανάκαμψη του τουρισμού και για περαιτέρω άνοδο της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων στο τρίτο τρίμηνο του έτους.

Σε ονομαστικούς όρους, ο ρυθμός οικονομικής ανάκαμψης του 2021 εκτιμάται υψηλότερα, σε 7,4%, καθώς ο αποπληθωριστής του ΑΕΠ αναμένεται να κυμανθεί σε θετικό έδαφος στο δεύτερο εξάμηνο του έτους (+0,5% στο σύνολο του 2021), λόγω των τρεχουσών ανατιμήσεων σε πρώτες ύλες, βασικά αγαθά και μεταφορές που επηρεάζουν τους αποπληθωριστές των επιμέρους συνιστωσών του. Όσον αφορά το γενικό επίπεδο τιμών, βάσει του ΕνΔΤΚ αναμένεται αύξηση έναντι του 2020 της τάξης του 0,6%, με το ύψος της να συγκρατείται λόγω των αρνητικών μεταβολών του πρώτου πενταμήνου 2021.

Η πραγματική εγχώρια ζήτηση αναμένεται να συμβάλει κατά 66,6% στην αύξηση του ΑΕΠ το 2021, με διαμόρφωση ανοδικών τάσεων για όλες τις συνιστώσες της, παρά τη σχετική εξομάλυνση της πορείας τους προς το τέλος του έτους.

Η πραγματική ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί κατά 3,3% σε ετήσια βάση, εν μέσω εκτιμώμενων κερδών σε όρους διαθέσιμου εισοδήματος και το 2021 και ανθεκτικότητας της συνολικής απασχόλησης έναντι του 2020.

Ο ρυθμός ετήσιας αύξησης των πραγματικών επενδύσεων εκτιμάται σε 11,7%, κοντά στον μέσο όρο του πρώτου εξαμήνου 2021, εν μέσω εκτιμώμενης ώθησης σε όλες τις κατηγορίες επενδύσεων (εξοπλισμό, κατασκευές, αγροτικά και λοιπά προϊόντα).

Η πραγματική δημόσια κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί κατά 4,1% το 2021, αποκλιμακούμενη από τον ρυθμό 7,1% που κατέγραψε στο πρώτο εξάμηνο του έτους, λόγω της σταδιακά μικρότερης επίδρασης των κυβερνητικών μέτρων στήριξης στο δεύτερο εξάμηνο και της υψηλής βάσης του δεύτερου εξαμήνου του 2020.

Ο εξωτερικός τομέας αναμένεται να συμβάλει συνολικά θετικά στην ανάκαμψη το 2021, κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες. Η θετική συμβολή απορρέει εξ ολοκλήρου από τις καθαρές εξαγωγές υπηρεσιών (2,9 μονάδες), αντίθετα με την επιδείνωση του πραγματικού ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο κατά 1,3 δισ. ευρώ εξαιτίας της συναρτώμενης με την ανάκαμψη αύξησης των εισαγωγών αγαθών.

Μετά τον Ιούνιο, ο ρυθμός πληθωρισμού συνέχισε προοδευτικά αυξανόμενος έναντι του 2020, με τη μέση αύξηση της περιόδου Ιουνίου-Οκτωβρίου σε 1,4% βάσει Εν. ΔΤΚ , έναντι μείωσης 2,1% την αντίστοιχη περίοδο του 2020. Η σύγκριση των δύο περιόδων δείχνει ότι, παρά την ανοδική τάση, έως τον Οκτώβριο του 2021 το επίπεδο τιμών παρέμεινε κατά μέσο όρο κάτω από το προ κρίσης επίπεδο του 2019, με το μέγεθος του παρατηρούμενου ρυθμού αύξησης να επηρεάζεται τεχνικά από τη χαμηλή βάση που διαμορφώθηκε το 2020. Στο σύνολο του δεκαμήνου 2021, ο Εν. ΔΤΚ παραμένει οριακά αρνητικός (-0,1%), εξαιτίας των αρνητικών μεταβολών του στο πρώτο πεντάμηνο του έτους, ενώ η εκτίμηση του Εν. ΔΤΚ για το σύνολο του 2021 (0,6%) υποδηλώνει κλιμάκωση της αυξητικής τάσης τους τελευταίους μήνες του έτους.

Το 2022 αναμένεται έτος επαναφοράς της ελληνικής οικονομίας σε συνθήκες κανονικότητας. Στο τέταρτο τρίμηνο του έτους, αναμένεται να έχει ανακτηθεί το σύνολο των ετήσιων απωλειών ΑΕΠ του 2020, με το επίπεδο πραγματικού ΑΕΠ στο τέλος του 2022 να υπερβαίνει το αντίστοιχο επίπεδο του 2019 κατά 1,7%.

Πρωτεύοντα παράγοντα για την ώθηση της οικονομικής δραστηριότητας το 2022 αποτελεί το ελληνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, με τις πραγματοποιούμενες δαπάνες από τον προϋπολογισμό του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ως αποτέλεσμα, εντός του 2022 η υλοποίηση του σχεδίου αναμένεται να προσδώσει στην ελληνική οικονομία επιπλέον 2,9 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, χωρίς τη συμπερίληψη της μόχλευσης, συμβάλλοντας στη μείωση του μακροχρόνιου επενδυτικού κενού και θέτοντας τις βάσεις για τη διαμόρφωση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα, μέσω της συμβολής του σκέλους των μεταρρυθμίσεων.

Άλλος σημαντικός παράγοντας επιτάχυνσης της ανάπτυξης έναντι του 2021 είναι η σταδιακή επιστροφή σε συνθήκες κανονικότητας από υγειονομικής άποψης, στη βάση του υλοποιούμενου προγράμματος εμβολιασμών, η οποία με τη σειρά της θα επιτρέψει την πλήρη ομαλοποίηση της λειτουργίας της αγοράς, αντλώντας επιπλέον οφέλη από τα «κέρδη» της περιόδου της πανδημίας σε όρους ψηφιοποίησης και εξωστρέφειας της οικονομίας. Η επιστροφή στην κανονικότητα αναμένεται να διευκολύνει την περαιτέρω ανάκαμψη του τουριστικού κλάδου, με τις εισπράξεις από το εξωτερικό να αυξάνονται έναντι του 2021 κατά 60%, υποστηρίζοντας παράλληλα την εξομάλυνση των δημοσιονομικών μεγεθών.

Ακόμα, ευνοϊκός παράγοντας για τη διαμόρφωση υψηλού ρυθμού ανάπτυξης το 2022 είναι η έναρξη υλοποίησης ορισμένων αναπτυξιακών μέτρων στη λογική της βελτίωσης του επενδυτικού περιβάλλοντος και της εισοδηματικής ενίσχυσης των νοικοκυριών, όπως είχε σχεδιαστεί πριν την επέλαση της πανδημίας. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνεται η μείωση του συντελεστή φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων από το 24% στο 22%, η παροχή κινήτρων για συνενώσεις και συνεργασίες μεσαίων, μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, η θέσπιση φορολογικών κινήτρων για τη χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, η κατάργηση του φόρου γονικών παροχών και δωρεών για παροχές και δωρεές έως 800.000 ευρώ και η αύξηση του κατώτατου μισθού.

Πέραν των ανωτέρω μέτρων, τον Σεπτέμβριο του 2021 μία ακόμη δέσμη μέτρων ενσωματώθηκε στον πολιτικό σχεδιασμό, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις των παροδικών πληθωριστικών πιέσεων που καταγράφονταν διεθνώς το τρέχον διάστημα, να αποσοβηθεί ο κίνδυνος υστερήσεων στην αγορά εργασίας κατά τη μεταβατική περίοδο μετά την πανδημία και να αποφευχθούν ανισότητες πρόσβασης στην ψηφιακή μετάβαση. Μεταξύ αυτών, συγκαταλέγονται, η προσαυξημένη έκπτωση για δαπάνες που αφορούν σε πράσινη οικονομία/ενέργεια/ψηφιοποίηση, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη νεολαία, με την παροχή κινήτρων για ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας, «πρώτο ένσημο», η μείωση του τέλους συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας, κατάργηση για τους νέους έως 29 ετών και η σύσταση του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.

Με βάση όλα τα παραπάνω, το πραγματικό ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί το 2022 κατά 4,5% έναντι του 2021, με κινητήριους μοχλούς τον διατηρούμενο υψηλό ρυθμό αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης (3,0% σε ετήσια βάση), τη σημαντική ώθηση των επενδύσεων κατά 21,9% και την περαιτέρω ανάκαμψη των εξαγωγών υπηρεσιών κατά 21%, εν μέσω ανόδου του εξωτερικού τουρισμού.

Πηγή: Ετήσιοι Εθνικοί Λογαριασμοί (Ελληνική Στατιστική Αρχή), εκτιμήσεις/προβλέψεις Υπουργείου Οικονομικών.

*  Σε εθνικολογιστική βάση

** Εκτιμήσεις/προβλέψεις

Η αύξηση της πραγματικής ιδιωτικής κατανάλωσης το 2022 αναμένεται να στηριχθεί, πέρα από τη χρήση των συσσωρευμένων αποταμιεύσεων, στην αύξηση της απασχόλησης κατά 2,6%, με το 83,3% των νέων θέσεων εργασίας να αφορά θέσεις μισθωτής απασχόλησης, αλλά και στην αύξηση του ονομαστικού μέσου μισθού κατά 1,1%. Από τις εκτιμήσεις αυτές προκύπτει ώθηση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας κατά 4,1% πάνω από το επίπεδο του 2021. Ο ρυθμός πληθωρισμού αναμένεται μετριοπαθώς θετικός στο σύνολο του 2022 (0,8%), καθώς οι πληθωριστικές τάσεις του 2021 αναμένεται να αρχίσουν να υποχωρούν κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου του 2022, επιτρέποντας όφελος σε όρους πραγματικού μέσου μισθού κατά 0,2% έναντι του 2021 στο σύνολο του έτους.

=Advertisement=

-Advertisement-

Προϋπολογισμός προγραμμάτων και επιδόσεων

Ο Προϋπολογισμός 2022 εισάγει μια σειρά καινοτομιών που αποσκοπούν στην αύξηση της αποτελεσματικότητας του κράτους στη βάση δεικτών επίδοσης, στον έλεγχο των δαπανών και εσόδων και στην αύξηση της διαθέσιμης πληροφόρησης και διαφάνειας. Σε αυτά τα πλαίσια:

• παρουσιάζεται για πρώτη φορά σε ξεχωριστό τόμο ο προϋπολογισμός επιδόσεων έτους 2022 για όλους τους Φορείς της Κεντρικής Διοίκησης και τη Βουλή των Ελλήνων, με την εισαγωγή ενός συνεκτικού πλαισίου αξιολόγησης της επίδοσης των προγραμμάτων των φορέων μέσα από δείκτες μέτρησης του βαθμού επίτευξης του στόχου (Key Performance Indicators), οι οποίοι στη φάση αυτή έχουν πιλοτικό χαρακτήρα και σκοπεύουν στην εξοικείωση των φορέων με τις διαδικασίες της στοχοθεσίας με βάση δείκτες επιδόσεων.
• Επιπλέον εμφανίζονται δείκτες μέτρησης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος συγκεκριμένων πολιτικών που σχετίζονται με προγράμματα των φορέων, ως πρώτο βήμα για την σταδιακή εφαρμογή της μεταρρύθμισης του Green Budgeting.
• Παρουσιάζεται η Λειτουργική Ταξινόμηση των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης. Έτσι πλέον από το 2022 οι πολίτες θα γνωρίζουν το σύνολο των δαπανών όλων των φορέων Γενικής Κυβέρνησης ανά τομέα λειτουργίας του κράτους όπως είναι η Εκπαίδευση, η Υγεία, η Κοινωνική Προστασία, η Αγροτική Ανάπτυξη, η Περιβαλλοντική Προστασία, ο Πολιτισμός, η Άμυνα, οι Υποδομές και λοιποί τομείς πολιτικής.

Βασικά μεγέθη Προϋπολογισμού Γενικής Κυβέρνησης

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται σε όρους ESA ότι θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 12.345 εκατ. ευρώ ή 7,0% του ΑΕΠ το 2021 και σε 1,4% το 2022. Το Χρέος Γενικής Κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί από 206,3% το 2020 σε 197,1% το 2021 και σε 189,6% το 2022.

Για το έτος 2021 τα καθαρά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού, σε δημοσιονομική βάση, μετά την αφαίρεση των επιστροφών φόρων, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 50.927 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 438 εκατ. ευρώ ή 0,9%, έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025.

Ειδικότερα, το 2021 τα έσοδα από τον ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 17.112 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 113 εκατ. ευρώ από τον στόχο, ενώ τα έσοδα από τους ΕΦΚ εκτιμώνται στο ποσό των 6.561 εκατ. ευρώ, ελαφρώς μειωμένα έναντι του στόχου. Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων θα ανέλθουν σε 9.699 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 115 εκατ. ευρώ από τον στόχο, ενώ τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων εκτιμώνται στο ποσό των 3.180 εκατ. ευρώ και θα είναι αυξημένα κατά 872 εκατ. ευρώ από τον στόχο. Η σημαντική αυτή αύξηση οφείλεται στα βεβαιωμένα ποσά από τις δηλώσεις του φόρου εισοδήματος φορολογικού έτους 2020 και αντανακλά το γεγονός ότι η μείωση των κερδών των επιχειρήσεων, λόγω της πανδημίας Covid-19, ήταν χαμηλότερη σε σχέση με την αρχικώς εκτιμηθείσα. Οι επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 4.660 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 159 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου. Τα έσοδα ΠΔΕ αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 4.392 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 408 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025.

Οι συνολικές δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2021 σε δημοσιονομική βάση εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 70.847 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 777 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τον στόχο του ΜΠΔΣ 2022-2025. Η αύξηση αυτή, όπως προκύπτει και από την ανάλυση των δαπανών κατά μείζονα κατηγορία, οφείλεται κατά κύριο λόγο στις υλοποιούμενες δράσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19.

Για το έτος 2022, το πρωτογενές αποτέλεσμα του Κρατικού Προϋπολογισμού προβλέπεται, σε δημοσιονομική βάση, σε έλλειμμα ύψους 4.620 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 2.048 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τον στόχο του ΜΠΔΣ 2022-2025.

Τα καθαρά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού, σε δημοσιονομική βάση, μετά την αφαίρεση των επιστροφών φόρων, προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 55.425 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 602 εκατ. ευρώ ή 1,1%, έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025 κυρίως λόγω επικαιροποίησης του μακροοικονομικού πλαισίου μεγέθυνσης της οικονομίας.

Οι συνολικές δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2022 προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν (σε δημοσιονομική βάση) σε 65.594 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 2.600 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη πρόβλεψη για το ΜΠΔΣ 2022-2025. Οι κύριες αιτίες της αύξησης είναι η πρόβλεψη επιπλέον δαπανών για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, καθώς και οι αυξημένες φυσικές παραλαβές των εξοπλιστικών προγραμμάτων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.

Η δαπάνη για την υλοποίηση δράσεων που χρηματοδοτούνται από το σκέλος των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, προϋπολογίζεται για το 2022 σε 3.199 εκατ. ευρώ.

• Τα έσοδα του ΠΔΕ περιέχονται στις μεταβιβάσεις και στα λοιπά τρέχοντα έσοδα, ενώ οι δαπάνες του ΠΔΕ περιέχονται στις πιστώσεις υπό κατανομή.
• Τα έσοδα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας περιέχονται στις μεταβιβάσεις, ενώ οι αντίστοιχες δαπάνες περιέχονται στις πιστώσεις υπό κατανομή.
• Οι δαπάνες της Κεντρικής Διοίκησης αναλύονται σύμφωνα με τις μείζονες κατηγορίες του Προεδρικού Διατάγματος 54/2018.
• Στα έσοδα των νοσοκομείων-ΠΦΥ για το έτος 2022 δεν περιλαμβάνονται μεταβιβάσεις που αφορούν την κάλυψη δαπανών για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19, με την εξαίρεση της μεταβίβασης ύψους 136 εκατ. ευρώ για τη μισθοδοσία επικουρικού προσωπικού. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του έτους, ο προϋπολογισμός τους θα ενισχυθεί από τις υπό κατανομή πιστώσεις των Γενικών Κρατικών Δαπανών, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύψουν.

Στα ανώτατα όρια δαπανών του έτους 2021 έχουν ενσωματωθεί δαπάνες για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας Covid-19, οι οποίες παρουσιάζονται και σε διακριτή στήλη. Λαμβάνοντας υπόψη και ότι στις εκτιμήσεις του 2021 των Υπουργείων περιλαμβάνονται δαπάνες που καλύφθηκαν από το αποθεματικό, εγγραφές σε ύψος δαπανών και δαπάνες μεταναστευτικών ροών, τα μεγέθη που εμφανίζονται στα δύο έτη δεν είναι απευθείας συγκρίσιμα. Επίσης, για το 2022 μεγάλο μέρος των πιστώσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, ύψους 1 δισ. ευρώ, έχει προβλεφθεί στον ειδικό φορέα «Γενικές Κρατικές Δαπάνες» του Υπουργείου Οικονομικών, στην κατηγορία «πιστώσεις υπό κατανομή». Οι πιστώσεις αυτές θα μεταφέρονται στους φορείς ανάλογα με τις ανάγκες τους κατά τη διάρκεια του έτους.

Στα ανώτατα όρια δαπανών του Υπουργείου Υγείας έχουν περιληφθεί δαπάνες που σχετίζονται με την υλοποίηση μέτρων αντιμετώπισης των αρνητικών συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού συνολικού ύψους 944 εκατ. ευρώ για το έτος 2021. Στις παρεμβάσεις Covid-19 έτους 2022 του Υπουργείου Υγείας έχουν κατανεμηθεί πιστώσεις ύψους 136 εκατ. ευρώ για την κάλυψη της δαπάνης μισθοδοσίας του επικουρικού προσωπικού που προσλήφθηκε λόγω Covid-19. Ωστόσο, όπως αποτυπώνεται στον Πίνακα με τις παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας, οι δαπάνες για την κάλυψη αυξημένων υγειονομικών δαπανών λόγω της πανδημίας Covid-19 για το 2022 προβλέπεται να ανέλθουν σε 736 εκατ. ευρώ το 2022. Από αυτά, τα 600 εκατ. ευρώ έχουν προβλεφθεί στην μείζονα κατηγορία 29 “Πιστώσεις υπό κατανομή” του ειδικού φορέα Γενικές Κρατικές Δαπάνες του Υπουργείου Οικονομικών ώστε να εκταμιευθούν ανάλογα με την υγειονομική πορεία της πανδημίας. Επιπλέον, όπως φαίνεται αναλυτικά και στην σχετική ενότητα 3.2.2 το μεγαλύτερο μέρος των σχεδιαζόμενων διορισμών του 2022 αφορά σε υγειονομικό προσωπικό, ενώ οι αντίστοιχες πιστώσεις για τους διορισμούς αυτούς έχουν ήδη προβλεφθεί στη μείζονα κατηγορία 29 “Πιστώσεις υπό κατανομή” του ειδικού φορέα Γενικές Κρατικές Δαπάνες του Υπουργείου Οικονομικών.

* Στις εκτιμήσεις των δαπανών των φορέων της Κεντρικής Διοίκησης για το 2021 περιλαμβάνονται οι δαπάνες που καλύφθηκαν από το τακτικό και το ειδικό αποθεματικό, οι εγγραφές σε ύψος δαπανών και οι δαπάνες για μεταναστευτικές ροές. Κατά συνέπεια το ύψος των εκτιμώμενων δαπανών έτους 2021 δεν είναι συγκρίσιμο με τις προβλέψεις προϋπολογισμού 2022.

¹  Στις παρεμβάσεις Covid-19 εμφανίζονται τα ποσά από μεταφερόμενες πιστώσεις κατά τη διάρκεια του 2021 από τον ειδικό Αναλυτικό Λογαριασμό Εξόδων 2910601058 “Πιστώσεις για δράσεις που σχετίζονται με την υλοποίηση μέτρων αντιμετώπισης των αρνητικών συνεπειών του κορωνοϊού» των Γενικών Κρατικών Δαπανών του Υπουργείου Οικονομικών στους φορείς της Κεντρικής Διοίκησης για τη χρηματοδότηση των δράσεων της πολιτείας ενάντια στην πανδημία.

²   Στις παρεμβάσεις Covid-19 εμφανίζονται οι πιστώσεις που έχουν εκ των προτέρων κατανεμηθεί για τις έκτακτες ανάγκες των Υπουργείων Υγείας και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και οι υπόλοιπες πιστώσεις έχουν προβλεφθεί στη μείζονα κατηγορία 29 “Πιστώσεις υπό κατανομή” του ειδικού φορέα Γενικές Κρατικές Δαπάνες του Υπουργείου Οικονομικών.  Ειδικότερα, στις παρεμβάσεις Covid-19 έτους 2022 του Υπουργείου Υγείας ύψους 136 εκατ. ευρώ περιλαμβάνονται μόνο οι πιστώσεις για την κάλυψη της δαπάνης μισθοδοσίας του επικουρικού προσωπικού που προσλήφθηκε λόγω Covid-19. Οι δαπάνες για την κάλυψη αυξημένων υγειονομικών δαπανών λόγω της πανδημίας Covid-19 για το 2022 προβλέπεται να ανέλθουν σε 736 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 136 εκατ. ευρώ έχουν ήδη κατανεμηθεί στις πιστώσεις του Υπουργείου Υγείας και τα 600 εκατ. ευρώ έχουν προβλεφθεί στη μείζονα κατηγορία 29 “Πιστώσεις υπό κατανομή” του ειδικού φορέα Γενικές Κρατικές Δαπάνες του Υπουργείου Οικονομικών ώστε να εκταμιευθούν ανάλογα με την υγειονομική πορεία της πανδημίας. Επιπλέον, όπως φαίνεται αναλυτικά και στην ενότητα 3.2.2 το μεγαλύτερο μέρος των σχεδιαζόμενων διορισμών του 2022 αφορά σε υγειονομικό προσωπικό, ενώ οι αντίστοιχες πιστώσεις για τους διορισμούς αυτούς έχουν ήδη προβλεφθεί στη μείζονα κατηγορία 29 “Πιστώσεις υπό κατανομή” του ειδικού φορέα Γενικές Κρατικές Δαπάνες του Υπουργείου Οικονομικών.

³   Εθνικολογιστικές προσαρμογές κατά ESA: (+) μείωση δαπανών/ (-) αύξηση δαπανών

Κοινωνικός Προϋπολογισμός

Το ισοζύγιο των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (Ασφαλιστικά Ταμεία, ΟΑΕΔ, ΕΟΠΥΥ, ΟΠΕΚΑ και ΝΑΤ) για το 2022 προβλέπεται να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 960 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας βελτίωση κατά 568 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2021. Η μεταβολή αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στα έσοδα, τα οποία προβλέπεται να είναι αυξημένα κατά 586 εκατ. ευρώ, ενώ αντίστοιχα στα έξοδα προβλέπεται οριακή αύξηση ύψους 18 εκατ. ευρώ.

Για τον προσδιορισμό του δημοσιονομικού αποτελέσματος του ΕΟΠΥΥ κατά ESA (European System of Accounts) έχει ενσωματωθεί η στατιστική αλλαγή της μεθοδολογίας καταγραφής των εσόδων από rebate και clawback, τα οποία πλέον καταγράφονται σε ταμειακή και όχι σε δεδουλευμένη βάση. Στο ισοζύγιο των ανωτέρω οργανισμών δεν λαμβάνονται υπόψη δαπάνες που θα πραγματοποιηθούν μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Δημοσιονομικές παρεμβάσεις 2021 και 2022

Δημοσιονομικές παρεμβάσεις αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας

Η ελληνική πολιτεία καθ’όλη τη διάρκεια πανδημίας Covid-19 στέκεται αρωγός στο σύνολο των κατοίκων της χώρας ενισχύοντας τις υποδομές και τις δομές του κοινωνικού κράτους, καθώς και την πραγματική οικονομία. Κατά το α΄ εξάμηνο του 2021 συνεχίστηκαν τα περιοριστικά μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας, με αποτέλεσμα αρκετοί κλάδοι και δραστηριότητες να αναστείλουν τη λειτουργία τους. Από την άλλη πλευρά, ο τομέας υπηρεσιών υγείας καλείται ακόμη να αντιμετωπίσει μεγάλο όγκο νοσηλειών. Συνεπώς, οι παρεμβάσεις που θεσμοθετήθηκαν είχαν στόχο να ανακουφίσουν τους πληττόμενους πολίτες και κλάδους από την πανδημία, ενώ το σύστημα υγείας συνεχίζει και ενισχύεται με επιπλέον πόρους.

Η συνολική αξία των παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας την περίοδο 2020-2022 ανέρχεται σε 43,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 23,1 δισ. ευρώ αφορούν το έτος 2020, 16,9 δισ. ευρώ το έτος 2021 και 3,3 δισ. ευρώ το 2022.

Το δημοσιονομικό κόστος των παρεμβάσεων ανέρχεται σε 31,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 12,0 δισ. ευρώ αφορούν το έτος 2020, 15,8 δισ. ευρώ το έτος 2021 και 3,3 δισ. ευρώ το 2022.

Το δημοσιονομικό κόστος ύψους 19,1 δισ. ευρώ της περιόδου 2021-2022 αναλύεται σε:

• 731 εκατ. ευρώ μείωση των εσόδων της Γενικής Κυβέρνησης, εκ των οποίων 3.693 εκατ. ευρώ αφορούν το 2021 και 2.038 εκατ. ευρώ το 2022,
• 367 εκατ. ευρώ αύξηση δαπανών Γενικής Κυβέρνησης, εκ των οποίων 12.108 εκατ. ευρώ αφορούν το 2021 και 1.259 εκατ. ευρώ το 2022. Εκ του συνόλου των παρεμβάσεων δαπανών, παρεμβάσεις ύψους 3.360 εκατ. ευρώ χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και παρεμβάσεις ύψους 10.007 εκατ. ευρώ από τον τακτικό προϋπολογισμό.

Για το τέταρτο τρίμηνο του 2021 και το έτος 2022 οι κυριότερες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας εστιάζονται στις ακόλουθες:

• Επεκτείνεται έως το τέλος του 2022 η απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης και η μείωση των τριών μονάδων των ασφαλιστικών εισφορών στον ιδιωτικό τομέα. Κόστος 1,58 δισ. ευρώ για το 2021 και 1,65 δισ. ευρώ για το 2022.
• Μειώνεται το ποσοστό επιστροφής όλων των επιστρεπτέων προκαταβολών ανάλογα με την πτώση των ακαθάριστων εσόδων της επιχείρησης. Το συνολικό κόστος του μέτρου ανέρχεται σε 1.230 εκατ. ευρώ, εκ του οποίου 1.093 εκατ. ευρώ είναι το δημοσιονομικό κόστος από τη μη επιστροφή ποσοστού των επιστρεπτέων προκαταβολών που χορηγήθηκαν εντός του 2020 και 137 εκατ. ευρώ από τη μη επιστροφή ποσοστού των επιστρεπτέων προκαταβολών που χορηγήθηκαν εντός του 2021. Το σύνολο του κόστους επιβαρύνει δημοσιονομικά το έτος 2021 με την έκδοση των σχετικών αποφάσεων. Από τα 1.230 εκατ. ευρώ, τα 569 εκατ. ευρώ, που αφορούσαν τη μη αποπληρωμή ενός ποσοστού των τριών πρώτων κύκλων της επιστρεπτέας προκαταβολής, είχαν προβλεφθεί στο ΜΠΔΣ 2022- 2025, συνεπώς το κόστος των επιπλέον μειώσεων ανέρχεται σε 661 εκατ. ευρώ.
• Επεκτείνεται η εφαρμογή των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στις μεταφορές, τον καφέ και μη αλκοολούχα ποτά, στους κινηματογράφους, τις θεατρικές παραστάσεις, τις συναυλίες και στο τουριστικό πακέτο έως τον Ιούνιο του 2022. Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 249 εκατ. ευρώ για το 2021 και 211 εκατ. ευρώ για το 2022.
• Μειώνεται ο συντελεστής ΦΠΑ στα γυμναστήρια και τις σχολές χορού από 24% σε 13% από τον Οκτώβριο του 2021 έως τον Ιούνιο του 2022. Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 1 εκατ. ευρώ για το 2021 και 4,5 εκατ. ευρώ για το 2022.
• Επεκτείνεται η αναστολή πληρωμής του τέλους συνδρομητικής τηλεόρασης έως τον Ιούνιο του 2022. Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 18 εκατ. ευρώ για το 2021 και 9 εκατ. ευρώ για το 2022.
• Από το πρόγραμμα επιδότησης παγίων δαπανών συμψηφίζονται οφειλές συνολικού ύψους 458 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 215 εκατ. ευρώ προς την φορολογική αρχή και 243 εκατ. ευρώ προς τα ασφαλιστικά ταμεία.
• Επεκτείνεται το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ επιδότησης δόσεων δανείων νοικοκυριών που επλήγησαν από την πανδημία για τρεις μήνες εντός του 2021. Το δημοσιονομικό κόστος του προγράμματος ανέρχεται σε 241 εκατ. ευρώ για το 2021.
• Επεκτείνεται το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ έως το τέλος του 2021. Το δημοσιονομικό κόστος του προγράμματος ανέρχεται σε 156 εκατ. ευρώ για το 2021 και 30 εκατ. ευρώ για το 2022.
• Επεκτείνεται το πρόγραμμα των 100.000 νέων θέσεων εργασίας για άλλες 50.000 νέες θέσεις μέχρι εξαντλήσεώς τους. Το δημοσιονομικό κόστος του προγράμματος εκτιμάται σε 296 εκατ. ευρώ για το 2021 και 186 εκατ. ευρώ για το 2022.
• Επεκτείνεται το πρόγραμμα επιδότησης κενών θέσεων στον πολιτισμό έως τον Δεκέμβριο του 2021. Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 34 εκατ. ευρώ για το 2021 και 5 εκατ. ευρώ για το 2022.
• Επιπλέον τους επόμενους μήνες οι επιχειρήσεις εξακολουθούν και ωφελούνται (α) από το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ 2 για την επιδότηση δανείων νομικών προσώπων δημοσιονομικού κόστους 236 εκατ. ευρώ για το 2021 και 61 εκατ. ευρώ για το 2022, (β) από τη μειωμένη προκαταβολή φόρου εισοδήματος (70% για τα νομικά πρόσωπα και 55% για τα φυσικά πρόσωπα-επιτηδευματίες) με δημοσιονομικό κόστος 1.100 εκατ. ευρώ για το 2021, (γ) από την εκταμίευση των υπολειπόμενων ποσών από τις επιχορηγήσεις των προγραμμάτων στήριξης των κλάδων της εστίασης, του τουρισμού, των γυμναστηρίων και λοιπών κλάδων μέσω ΠΔΕ, εκτιμώμενου ύψους 492 εκατ. ευρώ για το 2021 και (δ) από το εγγυοδοτικό πρόγραμμα πολύ μικρών επιχειρήσεων συνολικού ύψους 450 εκατ. ευρώ.

Λοιπές δημοσιονομικές παρεμβάσεις

Η ελληνική οικονομία παρουσίασε κατά το α΄ εξάμηνο του 2021 σημαντική βελτίωση ως προς τον ρυθμό ανάπτυξης, ενώ ο υψηλός ρυθμός ανάπτυξης διατηρείται και κατά το β΄ εξάμηνο του 2021. Σύμφωνα με τις προβλέψεις και το 2022 ο ρυθμός ανάπτυξης θα συνεχίσει να κινείται σε υψηλά ποσοστά. Με αυτό ως δεδομένο, δίνεται η δυνατότητα επιπλέον στοχευμένων παρεμβάσεων για την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας, της απασχόλησης αλλά και των ευκαιριών της νέας γενιάς. Οι παρεμβάσεις αυτές, συνολικού κόστους 697 εκατ. ευρώ για το 2021 και 433 εκατ. ευρώ για το 2022, αναλύονται ως εξής:

Ενίσχυση των νοικοκυριών και της νέας γενιάς

• Από την 1η Οκτωβρίου 2021 καταργείται ο φόρος γονικών παροχών-δωρεών για συγγενείς πρώτου βαθμού, που αφορά γονικές παροχές-δωρεές έως 800.000 ευρώ. Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 7 εκατ. ευρώ για το 2021 και 26 εκατ. ευρώ για το 2022.
• Το πρόγραμμα «Πρώτο Ένσημο»: Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ανεργία των νέων, όλοι οι νέοι από 18 έως 29 ετών που δεν έχουν προηγούμενη εργασιακή εμπειρία και θα προσληφθούν εντός του έτους 2022, λαμβάνουν συνολικό ποσό ύψους 1.200 ευρώ για τους πρώτους έξι μήνες απασχόλησης, εκ των οποίων το 50% αποτελεί επιδότηση μισθολογικού κόστους και το 50% προσαύξηση μισθού. Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 28 εκατ. ευρώ για το 2022.
• Μειώνεται το τέλος συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας από 12% έως 20% που κυμαίνεται σήμερα στο 10% και καταργείται για νέους έως 29 ετών από 1η Ιανουαρίου 2022. Το δημοσιονομικό κόστος για το 2022 ανέρχεται σε 68 εκατ. ευρώ.
• Από το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022 επεκτείνεται η χορήγηση στεγαστικού επιδόματος και στους σπουδαστές των δημόσιων ΙΕΚ. Το δημοσιονομικό κόστος για το 2022 ανέρχεται σε 5 εκατ. ευρώ.
• Για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της περιόδου Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου 2021 επιδοτούνται, για το σύνολο του πληθυσμού, οι πρώτες 300 Kwh μηνιαίως, αντισταθμίζοντας το μεγαλύτερο μέρος της αναμενόμενης αύξησης του ρεύματος. Η δαπάνη του ταμείου ενεργειακής μετάβασης για τον εν λόγω σκοπό εκτιμάται σε 523 εκατ. ευρώ για το 2021.
• Αυξάνεται το ποσό ενίσχυσης για το επίδομα θέρμανσης της χειμερινής περιόδου 2021-2022 από τα 84 εκατ. σε 174 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 90 εκατ. αναμένεται να εκταμιευτούν από το ταμείο ενεργειακής μετάβασης εντός του 2021 και 84 εκατ. ευρώ από τον τακτικό προϋπολογισμό τους πρώτους μήνες του 2022.
• Φορολογικά κίνητρα για τη χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών: Από τον Ιανουάριο του 2022 και έως το 2025, το 30% των δαπανών που πραγματοποιούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής προς συγκεκριμένους επαγγελματικούς κλάδους και μέχρι του ποσού των 5.000 ευρώ ετησίως, εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα των φυσικών προσώπων.
• Εντός του Δεκεμβρίου θα δοθεί διπλή δόση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Το επιπλέον δημοσιονομικό κόστος για το 2021 ανέρχεται σε 64 εκατ. ευρώ.

Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και του πρωτογενούς τομέα

• Από τον Ιανουάριο του 2022 μειώνεται ο φόρος νομικών προσώπων από το 24% στο 22%. Το δημοσιονομικό κόστος για το 2022 ανέρχεται σε 183 εκατ. ευρώ.
• Από την 1η Οκτωβρίου 2021 μειώνεται κατά 50% ο φόρος στη συγκέντρωση κεφαλαίου. Το δημοσιονομικό κόστος για το 2021 ανέρχεται σε 9 εκατ. ευρώ και για το 2022 σε 38 εκατ. ευρώ.
• Από την 1η Οκτωβρίου 2021 μειώνεται ο ΦΠΑ των ζωοτροφών που προορίζονται για ζωική παραγωγή από το 13% στο 6%. Το δημοσιονομικό κόστος για το 2021 ανέρχεται σε 4 εκατ. ευρώ και για το 2022 σε 15 εκατ. ευρώ.
• Χορήγηση προσαυξημένης έκπτωσης για δαπάνες που αφορούν σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση από την 1η Ιανουαρίου 2022. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 20 εκατ. ευρώ κατ’ έτος και αναμένεται να επηρεάσει τα έτη 2023 και έπειτα.
• Κίνητρα για συνενώσεις και συνεργασίες μεσαίων, μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της έκπτωσης επί του φόρου εισοδήματος, δημιουργώντας σημαντικές οικονομίες κλίμακας και αυξημένες δυνατότητες δανεισμού.
• Επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο κίνησης σε νέους αγρότες και αγρότες-μέλη συνεργατικών σχημάτων για το έτος 2022. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται στο ποσό των 50 εκατ. ευρώ.