Με Βυζαντινή λαμπρότητα θα τιμηθεί απόψε στις 9.00 το βράδυ Τρίτη ( 31-8-2021) , στην γενέτειρα του Υπάτη, ο Άγιος των Βράχων όσιος Αθανάσιος ο Μετεωρίτης….
Στην πλατεία της Υπάτης θα βρίσκεται το mini bus του Δήμου Λαμιέων από τις 20.45 μέχρι το τέλος της αγρυπνίας για την άμεση μεταφορά και επιστροφή των προσκυνητών. Θα τηρηθούν τα μέτρα του υγειονομικού πρωτοκόλλου.
Ο Άγιος των Βράχων, ο Άγιος Αθανάσιος ο Μετεωρίτης, τιμάται και φέτος, στις 31 Αυγούστου, όπως κάθε χρόνο στην Υπάτη, στο Μετόχι που χτίστηκε προς τιμήν του στο πιο ψηλό κατοικημένο σημείο της πόλης. Πάνω σε ένα βράχο….
Το εμβληματικό Μετόχι του Αγίου Αθανασίου του Μετεωρίτη
Της Λίτσας Ι. Χατζηφώτη, αρχαιολόγου
Η ώρα που φτάναμε εκεί, πριν από λίγες ημέρες, ήταν χαρακτηριστικά φθινοπωρινή. Είχε βρέξει την προηγουμένη πολύ. Τα δέντρα, βελανιδιές, πλατάνια, κυπαρίσσια, στις πλαγιές της Οίτης άστραφταν ξεπλυμένα, παρά την αραιή συννεφιά που εμπόδιζε τον ήλιο να φανεί. Μια λησμονημένη στους ανθρώπους της πόλης μυρωδιά βρεγμένης γης αναδινόταν από παντού. Η κοιλάδα του Σπερχειού φάνταζε κάτω απέραντη κι όσο έφτανε το μάτι, έως πέρα τον Μαλιακό, επικρατούσε ένα απέραντο πράσινο.
Κατευθυνόμαστε στην Υπάτη, τη γνωστή σε πολλούς για τις θερμές πηγές της, κτισμένη στη θέση της αρχαίας πόλης που μετά τον 6ο αιώνα έγινε γνωστή ως «Νέαι Πάτραι» και αναγράφεται σε επισκοπικούς καταλόγους ως σημαντική επισκοπή κατά τους μέσους βυζαντινούς χρόνους, το Πατρατζίκι της Τουρκοκρατίας, την Υπάτη που ισοπέδωσαν οι Γερμανοί.
Ανοιχτός ο ορίζοντας της περιοχής, χώρος για υψιπετείς πνευματικές πτήσεις, γη γεννήτρα σπουδαίων μορφών. Ανάμεσά τους τρεις που άφησαν έργο σπουδαίο και αγίασαν, όπως ο Απόστολος Ηρωδίων, ο πρώτος επίσκοπος Νέων Πατρών, που μαρτύρησε με λιθοβολισμό, και ο Άγιος Αθανάσιος ο Μετεωρίτης, ο πρώτος οικιστής και κτήτωρ της Μονής Μεταμορφώσεως στο Μεγάλο Μετέωρο.
Ο Άγιος Αθανάσιος είναι μια σπουδαία μορφή του μοναχισμού, με χάρισμα να προλέγει τα μελλούμενα και να θαυματουργεί, γαλουχημένος με το αγιορείτικο πνεύμα, προορισμένος, όπως γράφει η οσιολογιωτάτη Θεοτέκνη μοναχή στο «Πέτρινο δάσος των Μετεώρων», να γίνει ο Άγιος των Βράχων. Γύρω στο 1344 ανέβηκε με άλλους μοναστές στο «Πλατύλιθο» Μετέωρο και μετά τον μικρό ναό της Παναγίας οικοδόμησε τον Ναό της Μεταμορφώσεως. Κοιμήθηκε στις 20 Απριλίου του 1382 και η Εκκλησία τον κατέταξε στους αγίους της μαζί με τον συμμοναστή του Ιωάσαφ, που ήταν ο Ιωάννης, γιος του Συμεών Ούρεση Παλαιολόγου του Σέρβου βασιλέα των Τρικάλων.
Από χρόνια ο άγιος εμφανιζόταν σε συγκεκριμένο πρόσωπο και ζητούσε να του κτίσουν ναό στον τόπο όπου γεννήθηκε. Για διαφόρους λόγους, αυτό δεν είχε γίνει κατορθωτό έως τώρα.
Πριν από μερικά χρόνια, ο τότε ηγούμενος του Μεγάλου Μετεώρου Αρχιμανδρίτης Αθανάσιος, που φέρει και το όνομα του κτήτορα της μονής, αποφάσισε να πραγματοποιήσει ο ίδιος την επιθυμία του αγίου στον χώρο όπου γεννήθηκε το 1303 ο Άγιος Αθανάσιος και πραγματικά το αποτέλεσμα είναι επιβλητικό από κάθε άποψη.
Ένας κομψός αρχιτεκτονικά ναός βυζαντινού ρυθμού κτισμένος σε ένα «δόντι» του βράχου προβάλλεται πάνω στο πράσινο της πλαγιάς, που στεφανώνεται από τα σημαντικά λείψανα του μεσαιωνικού κάστρου και προξενεί επιβλητική εντύπωση ήδη από μακριά. Διακοσμείται εξωτερικά με πινάκια και δυο μικρά ψηφιδωτά του Τσοτσώνη. Σε λίγα χρόνια, με την πατίνα του χρόνου, θα μοιάζει σαν παλιό κτίριο.
Στο εσωτερικό ένα θαυμάσιο τέμπλο με εικόνες μιας νέας, πολύ αξιόλογης αγιογράφου, εξαιρετικής ποιότητος και κατασκευής μαρμαρόστρωση και τοιχογραφίες επίσης του Βλάση Τσοτσώνη, σε ορισμένα σημεία με παραστάσεις του Αγίου Αθανασίου. Κάτω από τον ναό έχει κατασκευασθεί άνετη αίθουσα συνάξεων.
Στις 27 Αυγούστου 2006 τελέσθηκαν από τον Μητροπολίτη Φθιώτιδος κ. Νικόλαο μέσα σε ατμόσφαιρα βυζαντινής μεγαλοπρέπειας τα εγκαίνια του Ιερού αυτού Ναού που διάρκεσαν σχεδόν ως το μεσημέρι. Ήσαν παρόντες μετεωρίτες ιερομόναχοι, η Αδελφότης της Ι. Μ. Αγίου Στεφάνου, αντιπροσωπία της Ι. Μ. Βυτουμά, δήμαρχοι, καθηγητές του Πανεπιστημίου και πολλοί προσκυνητές.
Το ίδιο απόγευμα πραγματοποιήθηκε θεολογικοϊστορική εσπερίδα στον ευρύτατο προαύλιο χώρο του Ναού του Αγίου Νικολάου Υπάτης, μια βασιλική παλαιότατη και πολύ ενδιαφέρουσα από πολλές απόψεις. Στον Άγιο Νικόλαο Υπάτης εφημέριος είναι ένας σεμνός λευίτης, ο πατήρ Δημήτριος Καραγιάννης, καλλιεργημένος, αγιογράφος, φιλόξενος, με τη γλυκύτατη πρεσβυτέρα του, μορφές που συχνότατα συναντά κανείς στην περιφέρεια να κρατούν τις Θερμοπύλες πάνω στις οποίες υπνώττουμε εμείς στις πόλεις. Εκείνος μας συνόδευσε και, με γλαφυρό και ανεπιτήδευτο τρόπο, μας ξενάγησε στον χώρο και του μετοχίου και του ναού.
Αυτό που αποκομίζει ο προσκυνητής ή απλώς ο κάθε επισκέπτης της Υπάτης, πέρα από την ψυχική ανάταση και τη θαυμάσια εικόνα του ανεπανάληπτου τοπίου, είναι πως, όπως και σε κάθε άλλη γωνιά της Ελλάδας, κάθε πέτρα έχει και μια ιστορία να διηγηθεί και πως αυτό που επιμένουν να περάσουν ως μήνυμα κάποιοι, μέσω της τηλεοράσεως κυρίως, ότι ο Θεός «πέθανε», διαψεύδεται καθημερινά από την παρουσία του πλήθους σε εκδηλώσεις ευλαβείας και εθνικής μνήμης, που με παρρησία και αφοσίωση τηρεί η Εκκλησία με τον κλήρο και τα μοναστήρια της.
Ποιος ήταν ο Άγιος Αθανάσιος από την Υπάτη
Του Ιωσήφ Κόκκινου
Γεννήθηκε στη Νέα Πάτρα, τη σημερινή Υπάτη της Φθιώτιδος, από γονείς επιφανείς, περί το 1302. Νωρίς έμεινε ορφανός. Την ανατροφή του ανέλαβε ο θείος του. Ο ζήλος του για μάθηση τον έκανε να κάθεται έξω από τα σχολεία ν’ ακούει τα μαθήματα, επειδή δεν είχε τα απαιτούμενα χρήματα για τους δασκάλους του. Η ευφυΐα του, ωστόσο, τον βοήθησε να αποκτήσει σημαντική μόρφωση.
Μετά την κατάληψη της πόλεως του από τους Καταλανούς (1319), κατέφυγε στη Θεσσαλονίκη, στον Αθωνα, την Κωνσταντινούπολη, την Κρήτη και πάλι στον Αθωνα, όπου εκάρη μοναχός και από Ανδρόνικος ονομάσθηκε Αθανάσιος το1332. Ασκήτευσε κοντά στη σκήτη του Μαγουλά, στη θέση Μηλέα. Υποτάχθηκε στους ησυχαστές Γέροντες Γρηγόριο και Μωϋσή και «πάντα τα της υπηρεσίας αβαρώς εξετέλει».
Οι συχνές επιδρομές των πειρατών ανάγκασαν να χωρίσει η ευλογημένη συνοδεία. Ο Αθανάσιος, μαζί με τον Γέροντά του, Γρηγόριο, έφυγαν από το Ορος κι αναζητώντας νέο ησυχαστικό τόπο, μέσω Θεσσαλονίκης και Βέροιας, έφθασαν στους Σταγούς, στη σημερινή Καλαμπάκα, όπου βρίσκονται «λίθοι υψίκομοι και ευμεγέθεις από κτίσεως κόσμου», τα γνωστά Μετέωρα. Οι σχισμές των βράχων υπήρξαν η πρώτη κατοικία τους.
Στην κορυφή του μεγαλύτερου βράχου, ο όσιος μαζί με τον όσιο Ιωάσαφ, ίδρυσε την πρώτη κοινοβιακή μονή του πέτρινου δάσους, κατά τα αγιορείτικα πρότυπα, προς τιμή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και της Θεοτόκου. Η αρετή του συγκέντρωσε γύρω του πολλούς μοναχούς, για τους οποίους συνέταξε τον κανονισμό του κοινοβίου, στο πνεύμα της ασκητικής παραδόσεως. Στα τελευταία του έτη αποσύρθηκε σε σπήλαιο του βράχου, που σώζεται μέχρι σήμερα. Μετά την κοίμησή του, ο τάφος του, που μόνος του τον είχε ανοίξει, ευωδίασε. Του είχε δοθεί το χάρισμα της προφητείας και της προοράσεως πλούσια.
Ο όσιος Αθανάσιος υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες μορφές του ησυχασμού του 14ου αιώνα· χαρισματούχος, διακριτικός, θαυματουργός πατήρ. Συνδεόταν με τους οσίους Γρηγόριο τον Σιναΐτη, Δανιήλ τον ησυχαστή, Ισίδωρο και Κάλλιστο, τους Οικουμενικούς Πατριάρχες και άλλους.
Ο βίος του γράφηκε από ανώνυμο μαθητή του, λίγα έτη μετά την κοίμηση του. Στη μονή του Μεγάλου Μετεώρου φυλάγεται η χαριτόβρυτη θαυματουργή κάρα του.
Ο άγιος Αθανάσιος είναι μια σπουδαία μορφή του μοναχισμού, με χάρισμα να προλέγει τα μελλούμενα και να θαυματουργεί, γαλουχημένος με το αγιορείτικο πνεύμα, προορισμένος, όπως γράφει η Θεοτέκνη μοναχή, στο «Πέτρινο δάσος των Μετεώρων», να γίνει ο άγιος των Βράχων.
Από χρόνια ο άγιος εμφανιζόταν σε συγκεκριμένο πρόσωπο και ζητούσε να του κτίσουν ναό στον τόπο όπου γεννήθηκε, την Υπάτη. Πριν από μερικά χρόνια, ο τότε ηγούμενος του Μεγάλου Μετεώρου Αρχιμανδρίτης Αθανάσιος, που φέρει και το όνομα του κτήτορα της μονής, αποφάσισε να πραγματοποιήσει ο ίδιος την επιθυμία του αγίου στον χώρο όπου γεννήθηκε το 1303 ο άγιος Αθανάσιος και πραγματικά το αποτέλεσμα είναι επιβλητικό από κάθε άποψη.
Ενας κομψός αρχιτεκτονικά ναός βυζαντινού ρυθμού. Διακοσμείται εξωτερικά με πινάκια και δυο μικρά ψηφιδωτά του Τσοτσώνη. Στο εσωτερικό ένα θαυμάσιο τέμπλο με εικόνες μιας νέας, πολύ αξιόλογης αγιογράφου, εξαιρετικής ποιότητος και κατασκευής μαρμαρόστρωση και τοιχογραφίες επίσης του Βλάση Τσοτσώνη, σε ορισμένα σημεία με παραστάσεις του αγίου Αθανασίου.
