Στα 92 χρόνια της ιστορίας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), αλλά και στη διαδρομή των αντίστοιχων ευρωπαϊκών δικαστηρίων δεν έχει σημειωθεί ουδέποτε τόσο υπερβολικά μεγάλος αριθμός αναβολών επί εκκρεμών υποθέσεων που παραμένουν στα συρτάρια των δικαστών χωρίς να εκδικάζονται επί 14 ολόκληρα χρόνια.
Βέβαια, υπάρχει και ο «βασιλιάς των αναβολών», ο οποίος σε μία μόνο υπόθεση έχει δώσει 48 αναβολές, με αποτέλεσμα να εκκρεμεί αυτή μόνο στο ΣτΕ επί 12 χρόνια, χωρίς ποτέ να έχει φτάσει για συζήτηση στο ακροατήριο, ενώ είχε εισαχθεί στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο μετά από αναίρεση εφετειακής απόφασης.
Περίπου είκοσι δικαστές του ΣτΕ από τους συνολικά 51 συμβούλους (εκτός της προέδρου, των 10 αντιπροέδρων και των 58 παρέδρων) έχουν αναβάλει 59 υποθέσεις 1.428 φορές κρατώντας τες κλειδωμένες στα ερμάρια των γραφείων τους από 5 έως 14 χρόνια.
Ολες αυτές οι υποθέσεις δεν είναι πρωτοείσακτες στο ΣτΕ, αλλά έχουν παραπεμφθεί στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο μετά από αναιρέσεις που έχουν ασκηθεί επί αποφάσεων των Διοικητικών Εφετείων, κάτι που σημαίνει ότι έχουν στην πλάτη τους μια πρόσθετη διαδρομή, στην καλύτερη περίπτωση, έξι ετών (χρόνος εκδίκασης σε Διοικητικό Πρωτοδικείο και Εφετείο, πιθανές αναβολές, δημοσίευση και θεώρηση αποφάσεων κ.λπ.).
Οι υποθέσεις για τις οποίες γίνεται λόγος αφορούν μόνο τις αναβολές που έχουν δοθεί πάνω από 24 φορές.
Την ίδια στιγμή υπολογίζεται ότι ο αριθμός των αναβολών, ανά υπόθεση, από 1 έως 24 φορές πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 4.000 και 5.000 κατά προσέγγιση, στο σύνολο των δικαστών του ΣτΕ.
Και όλα αυτά τη στιγμή κατά την οποία οι αιτήσεις ακύρωσης (μαζί με τις αναιρέσεις κατά εφετειακών αποφάσεων) που κατατίθενται στο ΣτΕ την τελευταία πενταετία έχουν πτωτική τάση.
Το 2016 ο αριθμός των καταθέσεων ήταν 4.680, το 2017 ήταν 3.741, το 2018 ήταν 3.650, το 2019 ήταν 3.522 και το 2020 ήταν 3.355. Σε προηγούμενα χρόνια ο αριθμός των αιτήσεων ακύρωσης στο ΣτΕ είχε φτάσει ακόμα και τις 13.000, αλλά η μνημονιακή οικονομική κρίση και η πενία των δημοσίων έργων, των επενδύσεων κ.λπ. περιόρισαν αισθητά τον αριθμό των καταθέσεων.
Παγωμένες υποθέσεις
Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες (εκτός κάποιας εξαίρεσης) των προέδρων του ΣτΕ και των προέδρων των τμημάτων της τελευταίας δεκαετίας, το φαινόμενο των συνεχών αναβολών από ορισμένους δικαστές δεν μπόρεσε να ξεπεραστεί.
Ετσι, η πορεία των υποθέσεων που έχουν αναβληθεί πάνω από 24 φορές ακολουθεί μια έντονα αυξητική πορεία. Ενας ελάχιστος αριθμός που έχει προσδιοριστεί δεν είναι βέβαιο ότι θα εκδικαστούν και δεν θα αναβληθούν και πάλι από τους δικαστές-εισηγητές που τις έχουν χρεωθεί. Οι υποθέσεις αυτές παραμένουν παγωμένες από 5 έως 14 χρόνια. Από τους περίπου 20 δικαστές τα 3/4 είναι γυναίκες, οι οποίες, κατά κανόνα, είναι επιμελέστερες από τους άνδρες συναδέλφους τους.
Αξίζει στο σημείο αυτό να επισημανθεί ότι στα Ποινικά Δικαστήρια ο ανώτατος αριθμός αναβολών για τον ίδιο λόγο είναι δύο φορές ανά διάδικο, δηλαδή όταν είναι δύο οι διάδικοι μπορεί η υπόθεση να αναβληθεί έως τέσσερις φορές, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει κίνδυνος παραγραφής των αδικημάτων, συμπλήρωσης ανώτατου ορίου προσωρινής κράτησης (δηλαδή αποφυλάκιση) κ.λπ.
Ο «βασιλιάς των αναβολών» στο ΣτΕ έχει δώσει 438 αναβολές σε 14 υποθέσεις που χειρίζεται, κρατώντας τες παγωμένες από 5 έως 12 χρόνια, χωρίς να τις δικάζει. Εκτός αυτού, ο ίδιος δικαστής έχει στα χέρια του υποθέσεις στις οποίες έχει δώσει 40, 35, 33, 30, 29, 27 και 25 αναβολές.
Αλλη δικαστής έχει δώσει σε 10 υποθέσεις 290 αναβολές, με αποτέλεσμα αυτές να παραμένουν στα συρτάρια της επί 14 ολόκληρα χρόνια. Μια τρίτη δικαστής σε επτά υποθέσεις έχει δώσει 206 αναβολές παραμένοντας αυτές σε αναμονή από 7 έως 11 χρόνια.
Τέταρτος δικαστής σε τέσσερις υποθέσεις έχει δώσει 115 αναβολές κρατώντας τις αδίκαστες από 10 έως 13 χρόνια, ενώ άλλος έχει δώσει 83 αναβολές σε τρεις υποθέσεις οι οποίες παραμένουν στο συρτάρι του από 10 έως 12 χρόνια.
Γυναίκα δικαστής επί εννέα χρόνια κρατάει χωρίς να δικάζει τρεις υποθέσεις και έχει δώσει μέχρι τώρα 79 αναβολές, ενώ συνάδελφός της πάλι σε ίδιο αριθμό υποθέσεων έχει δώσει 83 αναβολές και τις κρατάει στα χέρια της από 6 έως 12 χρόνια. Μία άλλη δικαστής σε δύο υποθέσεις έχει δώσει 69 αναβολές και τις κρατάει αδίκαστες 8 και 9 χρόνια.
Το γαϊτανάκι των αναβολών δεν τελειώνει εδώ. Και αυτό γιατί 11 δικαστές έχουν από μία υπόθεση την οποία έχουν αναβάλει από 25 έως 46 φορές, με αποτέλεσμα να τις κρατούν παγωμένες από 5 έως 14 χρόνια.
Ενα άλλο θέμα που ανακύπτει είναι ότι οι σύμβουλοι Επικρατείας μετά από κλήρωση είναι επιθεωρητές των διοικητικών εφετών και πρωτοδικών σε όλες τις δικαστικές περιφέρειες της χώρας. Οι επιθεωρητές-σύμβουλοι Επικρατείας ελέγχουν τους υφιστάμενους συναδέλφους τους και γράφουν ατομικές εκθέσεις για κάθε δικαστή οι οποίες λαμβάνονται υπόψη κατά την προαγωγική τους εξέλιξη.
Μεταξύ των στοιχείων που ελέγχουν οι επιθεωρητές είναι ο χρόνος έκδοσης των αποφάσεων των διοικητικών εφετών και πρωτοδικών, οι αναβολές που έχουν δώσει στις υποθέσεις που χειρίζονται κ.λπ. Το εύλογο ερώτημα που ανακύπτει, όπως έλεγαν στο «ΘΕΜΑ» δικηγόροι που δικάζουν κατ’ αποκλειστικότητα υποθέσεις στο ΣτΕ, είναι στην περίπτωση που κάποιος από τους περίπου 20 δικαστές του ΣτΕ κληρωθεί επιθεωρητής πώς θα μπορέσει να ελέγξει εφέτη ή πρωτοδίκη, εάν έχει δώσει πολλές αναβολές σε υπόθεση που του έχει χρεωθεί.
Δεν δέχθηκαν περιορισμό
Σημείο έντονης αξιολόγησης είναι ότι όταν πρόεδρος του ΣτΕ ήταν ο κ. Αθανάσιος Ράντος έθεσε προς ψήφιση στη Διοικητική Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου ορισμένα εσωτερικά πρακτικά θέματα λειτουργίας του δικαστηρίου. Μερικά από αυτά έγιναν δεκτά από τους αντιπροέδρους και συμβούλους Επικρατείας και ήδη έχουν προωθηθεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης και έχουν συμπεριληφθεί σε νομοσχέδιο.
Μεταξύ αυτών που πήραν το πράσινο φως από τη Διοικητική Ολομέλεια ήταν ότι επί ποινή προστίμου στους δικηγόρους ο ανώτατος αριθμός των δικογράφων που θα κατατίθενται στο ΣτΕ δεν μπορεί να ξεπερνά τις 30 σελίδες και αντίστοιχα των υπομνημάτων τις 20 σελίδες, ο χρόνος αγόρευσης κατά τις συζητήσεις των υποθέσεων στο ακροατήριο δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 30 λεπτά κ.λπ.
Αντίθετα, η Διοικητική Ολομέλεια του ΣτΕ απέρριψε την πρόταση του κ. Ράντου που έλεγε ότι ο ανώτατος αριθμός των αναβολών που μπορεί να δοθεί σε μια υπόθεση είναι έξι. Η πλειονότητα των δικαστών δεν δέχτηκε το όριο των έξι αναβολών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η διάταξη (πρόκειται για πρόταση προσθήκης άρθρου 15Α στον Κανονισμό του ΣτΕ) η οποία τέθηκε από τον κ. Ράντο στην κρίση των συναδέλφων του και απερρίφθη ανέφερε:
«Αρθρο 15Α
Αναβολές
1. Ο βοηθός εισηγητής της υποθέσεως δεν δικαιούται να ζητήσει από τον εισηγητή περαιτέρω αναβολή αν η υπόθεση έχει ήδη αναβληθεί, για οποιονδήποτε λόγο, έξι φορές κατ’ ανώτατο όριο. Στην περίπτωση αυτή υποχρεούται, σε κάθε περίπτωση, να παραδώσει τη δικογραφία στον εισηγητή με συνοπτική, έστω, προεισήγηση. Ο εισηγητής υποχρεούται να σημειώσει το περιστατικό αυτό στην έκθεση επιθεώρησης.
2. Ο πάρεδρος που έχει οριστεί ως εισηγητής υποθέσεως χωρίς βοηθό δεν δικαιούται να αναβάλει την υπόθεση για οποιονδήποτε λόγο περισσότερες από έξι φορές. Αναβολές για χρόνο μικρότερο των 15 ημερών η καθεμία, που δίδονται για υπηρεσιακούς λόγους, δεν συνυπολογίζονται στον αριθμό αυτό.
3. Ο σύμβουλος που έχει οριστεί εισηγητής υποθέσεως με βοηθό δεν δικαιούται να αναβάλει την υπόθεση περισσότερες από τρεις φορές, εφόσον του έχει παραδοθεί φάκελος με προεισήγηση. Η, κατά την εκτίμηση του συμβούλου, τυχόν ατέλεια της προεισηγήσεως δεν δικαιολογεί υπέρβαση του ορίου αυτού.
4. Οι διατάξεις των προηγουμένων παραγράφων εφαρμόζονται στις υποθέσεις που χρεώνονται μετά την έναρξη ισχύος τους. Για τις λοιπές υποθέσεις καταβάλλεται προσπάθεια να μην αναβάλλονται περισσότερες από 10 φορές συνολικά».
Καταδίκες
Η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες στη μαύρη λίστα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για καθυστερήσεις στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων, δηλαδή για υπέρβαση της εύλογης διάρκειας της δίκης, με τα επιβαλλόμενα πρόστιμα σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου να μην είναι ευκαταφρόνητου ύψους.
Ετσι θεωρείται βέβαιο ότι οι δικηγόροι που χειρίζονται όλες αυτές τις υποθέσεις οι οποίες παραμένουν παγωμένες στο ΣτΕ και δεν εκδικάζονται, εφόσον προσφύγουν στο δικαστήριο του Στρασβούργου, θα δικαιωθούν.
Κι αυτό γιατί έχει κατά πολύ υπερβεί ο εύλογος χρόνος εκδίκασής τους. Με άλλα λόγια, απαιτήθηκαν περίπου έξι χρόνια για να εκδοθούν αποφάσεις από τα Διοικητικά Εφετεία και Πρωτοδικεία και στη συνέχεια παραμένουν επί 14 χρόνια -έως τώρα- στα συρτάρια του ΣτΕ. Το άθροισμα των ετών που εκκρεμούν οι υποθέσεις αυτές (δεν συμπεριλαμβάνεται στο χρονικό αυτό διάστημα ποιο έτος θα προσδιοριστούν, πότε θα γίνουν οι διασκέψεις, πότε θα γραφεί το κείμενο των αποφάσεων και πότε θα γίνει η δημοσίευσή τους σε δημόσια συνεδρίαση) δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 23-24 ετών. Χωρίς να αποκλείεται η συνέχιση των δικών αυτών να γίνει από τους κληρονόμους των αιτούντων.
Μικρός είναι, πάντως, ο αριθμός των αιτήσεων πολιτών, εταιρειών κ.λπ. που προσφεύγουν στο ΣτΕ και ζητούν από το Δημόσιο χρηματική αποζημίωση για δίκαιη ικανοποίηση λόγω υπέρβασης της εύλογης διάρκειας της δίκης τους, καθώς η έκδοση των αποφάσεων επί των αιτήσεων ακύρωσής τους ήταν πολύ μεγάλος.
Το ενδιαφέρον των πολιτών να διεκδικήσουν χρηματική αποζημίωση λόγω αυτών των καθυστερήσεων είναι περιορισμένο, καθώς τα ποσά που επιδικάζονται από το ΣτΕ είναι μικρά και στο τέλος επιβαρύνουν τον Ελληνα φορολογούμενο.
Σύμφωνα με δικηγόρους, τα ποσά που επιδικάζονται υπέρ των πολιτών πρέπει να καταβάλλονται μεν από το Δημόσιο, αλλά να παρακρατούνται σε μηνιαίες δόσεις από τις αποδοχές (ή συντάξεις εφόσον αποχώρησαν από το δικαστικό σώμα) των δικαστών που προκάλεσαν τις καθυστερήσεις αυτές στην έκδοση των αποφάσεων.
protothema.gr
