Τεράστιο σκάνδαλο κακοδιαχείρισης σε βάρος της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης βγαίνει στο φως μετά από μήνυση που κατατέθηκε χθες κατά προηγούμενων διοικήσεων της ΕΒΖ, επιβεβαιώνοντας όσους υποστήριζαν πως η εταιρία οδηγήθηκε στη δεινή οικονομική θέση που βρίσκεται σήμερα εξαιτίας συγκεκριμένων πρακτικών και παραλήψεων, αλλά και τουλάχιστον… ανορθόδοξων επιχειρηματικών κινήσεων. Της Ευγενίας Χατζηγεωργίου
Όπως προκύπτει, σε μόλις δύο περιπτώσεις πελατών (ΓΑΙΑ και ΒΕΛΠΑΖ) η ζημία για την ΕΒΖ ξεπερνά τα 50 εκατομμύρια ευρώ, αποδεικνύοντας πως διορισμένες διοικήσεις της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ έβαλαν – με τις κινήσεις τους – βόμβα στα θεμέλια της εταιρίας, ανοίγοντας τον δρόμο για τη διάλυση της και για την, αποτυχημένη, προσπάθεια να πουληθεί.
Αυτό που για οποιαδήποτε επιχείρηση θα φάνταζε τρελό, δηλαδή το να δίνει σε έναν πελάτη της προϊόν, να παίρνει επιταγές που έμεναν ακάλυπτες κι όμως να συνεχίζει τη συνεργασία για χρόνια και το υπόλοιπο των οφειλών να αυξάνεται συνεχώς και αντί να σταματήσει τη δοσοληψία, να υπογράφει συμβόλαια αποκλειστικής συνεργασίας, στην περίπτωση της ΕΒΖ εφαρμόστηκε επανειλημμένα. Μία παράνοια οικονομική και εμπορική, που έγινε κανόνας.
Πλέον τον λόγο έχει η Δικαιοσύνη η οποία καλείται να εξετάσει τις ευθύνες διοικήσεων, που βρίσκονται αντιμέτωπες με την κατηγορία της απιστίας σε βαθμό κακουργήματος. Ωστόσο, πέρα από το οικονομικό σκέλος του σκανδάλου αυτού, αναδεικνύεται αυτόματα και η πολιτική διάσταση του θέματος.Πώς δηλαδή δημιουργήθηκε ένα σύστημα εξουσίας που κατάφερε να φέρει την ΕΒΖ στα πρόθυρα της διάλυσης, πώς η επιχείρηση αποτέλεσε για χρόνια έναν προνομιακό χώρο για διορισμούς ημέτερων, πώς οι διορισμένες διοικήσεις την απαξίωσαν με κινήσεις που σύμφωνα με τη μήνυση μοιάζουν μεθοδευμένες, πριν τελικά επιδιώξουν την πλήρη εγκατάλειψή της.
Πώς έχει η ιστορία;
Από την ανάληψη των καθηκόντων της τον Μάρτιο του 2015 η νέα διοίκηση της ΕΒΖ διαπίστωσε μεγάλα ανείσπρακτα υπόλοιπα από συγκεκριμένους πελάτες, που έχουν προκαλέσει μία ζημία πολλών εκατομμύριων ευρώ στην εταιρία. Για τον λόγο αυτόν διενεργήθηκε στοχευμένος έλεγχος μεταξύ άλλων για τις συναλλαγές της ΕΒΖ με τις εταιρίες ΓΑΙΑ Α.Ε.Β.Ε. και ΒΕΛΠΑΖ Α.Ε. Από τα πορίσματα της έκθεσης καθώς και από άλλα έγγραφα στα αρχεία της εταιρίας (προηγούμενες εκθέσεις ελέγχου, συμβάσεις – τιμολόγια πώλησης κλπ) το Δ.Σ. της ΕΒΖ αποφάσισε να υποβάλει μηνυτήρια αναφορά κατά συγκεκριμένων προσώπων προηγούμενων διοικήσεων.
Η υπόθεση της ΓΑΙΑ
Όπως αναφέρεται στη μήνυση, η ΕΒΖ συνάπτει στις 4/6/2008 σύμβαση με την εταιρία ΓΑΙΑ με την οποία είχε ήδη συνεργασία. Σύμφωνα με τη σύμβαση αυτή προβλέπεται πιστωτικό όριο 2.500.000 ευρώ για 20.000 τόνους ζάχαρης με συγκεκριμένες εγγυήσεις και τη δυνατότητα αύξησης του ορίου αυτού με αντίστοιχες καλύψεις.
Το εντυπωσιακό είναι πως το πιστωτικό όριο μέσα σε 16 μήνες, με συνεχείς αποφάσεις του Δ.Σ., αυξάνεται στα 16.000.000 ευρώ. Στο μεταξύ σύμφωνα με εκθέσεις ελέγχου προκύπτει πως δεν τηρήθηκαν σε κανένα στάδιο οι εγγυήσεις που υπήρχαν στη σύμβαση.Αντιθέτως οι καλύψεις προέρχονταν κατά βάση από επιταγές της ίδιας της εταιρίας, χωρίς να τηρούνται οι όροι που προβλέπονταν στη σύμβαση για εγγυητικές επιστολές τράπεζας και επιταγές τρίτων. Επίσης, παρότι στη σύμβαση δεν υπήρχε η πρόβλεψη για προσημειώσεις υποθήκης ως εξασφαλίσεις, το Δ.Σ. το δέχεται. Υπάρχουν δε αρκετές περιπτώσεις, όπως καταγράφονται στην μηνυτήρια αναφορά, που το σύνολο της απαίτησης της ΕΒΖ από τη ΓΑΙΑ ξεπερνά το πιστωτικό όριο που είχε οριστεί.
Απόφαση που εγείρει πολλά ερωτηματικά αποτελεί αυτή που έλαβε το Δ.Σ. της εταιρίας στις 31/3/2009 σύμφωνα με την οποία από τότε και στο εξής δε θα πουλά απευθείας σε νέους πελάτες αλλά θα τους παραπέμπει στις εταιρίες ΓΑΙΑ και ΒΕΛΠΑΖ. Για ποιο λόγο η ΕΒΖ να στερεί από τον ίδιο της τον εαυτό το δικαίωμα να έχει και νέες συνεργασίες και αντ’ αυτού να επιλέγει να δουλεύει για τις συγκεκριμένες εταιρίες;
Από το 2009 έως το 2013 η συνεργασία της ΕΒΖ με τη ΓΑΙΑ συνεχίζεται κανονικά και το υπόλοιπο αυξάνεται συνεχώς, με τις εξασφαλίσεις να προέρχονται σχεδόν στο σύνολό τους από επιταγές της ίδιας της εταιρίας. Παρόλα αυτά στο διάστημα αυτό δεν υπάρχει καμία απόφαση από το Δ.Σ. της ΕΒΖ ούτε όσον αφορά τη σύμβαση ούτε όσον αφορά τις συναλλαγές της με τη ΓΑΙΑ. Βέβαια σχετικό πόρισμα της επιτροπής ελέγχου της ΕΒΖ προς τα μέλη του Δ.Σ. (28/11/2011) αναφέρει τις παραβιάσεις των ορίων και τη μη επαρκή κάλυψη της εταιρίας όπως όριζε η σύμβαση. Φτάνει 31/1/2013 για να συζητηθεί στο Δ.Σ. της ΕΒΖ το υπόλοιπο της ΓΑΙΑ και τον Ιούλιο του ίδιου έτους διαπιστώνεται σε συνεδρίαση η αθέτηση των συμβατικών υποχρεώσεων της ΓΑΙΑ. Παρόλα αυτά σχεδόν δύο μήνες μετά (16/9/2013) εγκρίνεται με απόφαση του Δ.Σ. της ΕΒΖ μνημόνιο συνεργασίας με τη ΓΑΙΑ.
Σήμερα σύμφωνα με την έκθεση του στοχευμένου ελέγχου που έγινε, οι απαιτήσεις της ΕΒΖ από τη ΓΑΙΑ φτάνουν τα 38.025.808,98 ευρώ και οι εγγυήσεις που έχει στα χέρια της η εταιρία τα 3.290.000 ευρώ. Έτσι λοιπόν η ζημία της ΕΒΖ από τη συνεργασία με τη ΓΑΙΑ φτάνει τουλάχιστον τα 34.735.808,98 ευρώ.
Η υπόθεση της ΒΕΛΠΑΖ
Σύμφωνα με τη μήνυση, η ΕΒΖ συνάπτει σύμβαση με τη ΒΕΛΠΑΖ με την οποία είχε ήδη συνεργασία, στις 15/11/2008. Σύμφωνα με την σύμβαση, το πιστωτικό όριο ορίζεται στα 6.000.000 ευρώ για 40.000 τόνους ζάχαρης τον χρόνο. Η έκθεση ελέγχου της ίδιας ημέρας δείχνει πως η απαίτηση από την ΒΕΛΠΑΖ ανέρχεται σε 1.192.674,58 ευρώ με καλύψεις – πέρα από επιταγές της εταιρίας και εγγυητικές επιστολές, που υπάρχουν στην σύμβαση – και την προσημείωση υποθήκης που δεν αναφέρεται στη σύμβαση. Το ανοικτό δε υπόλοιπο ξεπερνά τις 830.000 ευρώ που υπερδιπλασιάζεται σε δύο σχεδόν μήνες. Παρόλα αυτά το Δ.Σ. της ΕΒΖ αποφασίζει και εγκρίνει τα πιστωτικά υπόλοιπα της εταιρίας αναφέροντας μάλιστα πως τηρούνται οι αναλογικές καλύψεις.
Ακολουθεί στις 31/3/2009 η απόφαση του Δ.Σ. να μην πουλά απευθείας σε νέους πελάτες αλλά να τους παραπέμπει σε ΓΑΙΑ και ΒΕΛΠΑΖ. Τη μέρα εκείνη το ανοικτό υπόλοιπο της εταιρίας προς την ΕΒΖ ανέρχεται σε 2.467.735,93 ευρώ. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια το Δ.Σ. της ΕΒΖ δε λαμβάνει καμία απόφαση σχετικά με τη σύμβαση με τη ΒΕΛΠΑΖ ενώ η συνεργασία συνεχίζεται και το υπόλοιπο φτάνει στις 31/3/2013 τα 13.534.824,34 ευρώ με καλύψεις κυρίως από επιταγές της εταιρίας. Αν και το θέμα δεν έρχεται προς συζήτηση στο διάστημα αυτό, υπάρχει πόρισμα αλλά και εμπιστευτικό σημείωμα της επιτροπής ελέγχου της ΕΒΖ προς τα μέλη του Δ.Σ. όπου αναφέρονται οι παραβιάσεις των ορίων και η μη επαρκής κάλυψη της εταιρίας όπως όριζε η σύμβαση. Το υπόλοιπο της ΒΕΛΠΑΖ όσο και αυτό της ΓΑΙΑ τίθεται σε συζήτηση στις 31/1/2013 και λίγους μήνες μετά (10/7/2013) αποφασίζεται η καταγγελία της σύμβασης με τη ΒΕΛΠΑΖ.
Σήμερα οι απαιτήσεις της ΕΒΖ από τη ΒΕΛΠΑΖ είναι 15.852.669,85 ευρώ με τις εγγυήσεις να φτάνουν σε 593.470 ευρώ. Συνεπώς η ζημία της ΕΒΖ από τη συνεργασία με τη ΒΕΛΠΑΖ ανέρχεται τουλάχιστον σε 15.259.199,85 ευρώ.
Sugar… free
Στις 17/11/2008 όπως περιγράφεται στη μηνυτήρια αναφορά η ΓΑΙΑ και η ΒΕΛΠΑΖ -με πανομοιότυπες μάλιστα επιστολές- διαμαρτύρονται για ζάχαρη σερβικής προέλευσης που παρέλαβαν αλλά δεν πληρούσε τις ποιοτικές προδιαγραφές. Παρότι στη σύμβαση που είχαν υπογράψει προβλεπόταν η επιστροφή της ποσότητας της ζάχαρης ώστε να πιστοποιηθεί ότι ήταν ακατάλληλη, οι δύο εταιρίες δεν την επέστρεψαν. Αντιθέτως, η διεύθυνση πωλήσεων της ΕΒΖ εισηγείται την κάλυψη της ζημίας με δωρεάν παροχή ποσότητας ζάχαρης κι έτσι χορηγούνται 227 τόνοι ζάχαρης στη ΓΑΙΑ και 246 τόνοι στη ΒΕΛΠΑΖ.
Για τις συναλλαγές αυτές που δεν περιλαμβάνονταν στις συμβατικές υποχρεώσεις της εταιρίας, η ζημία της ΕΒΖ ανήλθε συνολικά στο ποσό των 332.394 ευρώ.
Ζημία 50.000.000 ευρώ και…. βάλε
Αν και η καταγεγραμμένη ζημία της ΕΒΖ από τη συνεργασία της με τη ΓΑΙΑ και τη ΒΕΛΠΑΖ είναι 50.327.402,83 ευρώ, στην πραγματικότητα είναι πολύ μεγαλύτερη. Και αυτό γιατί η ΕΒΖ έχει ήδη πληρώσει ΦΠΑ για τα τιμολόγια τα οποία δεν έχει πληρωθεί και επιπλέον αναγκάστηκε να πληρώσει η ίδια επιταγές που είχε λάβει και είχε χρησιμοποιήσει σε δάνεια ως εγγυήσεις- οι οποίες όμως δεν καλύφθηκαν.
Επιπλέον, στις εγγυήσεις που έχει στα χέρια της η ΕΒΖ από τη ΓΑΙΑ και τη ΒΕΛΠΑΖ και οι οποίες δεν υπολογίζονται στο συνολικό ποσό της ζημίας, περιλαμβάνονται προσημειώσεις υποθήκης επί ακινήτων (3.090.000 ευρώ για τη ΓΑΙΑ και 593.470 ευρώ για τη ΒΕΛΠΑΖ), ωστόσο δε σημαίνει πως αν τα ακίνητα αυτά εκποιηθούν, θα έχουν τέτοια αξία.
Ήξεραν αλλά έκαναν τα στραβά μάτια
Όπως προκύπτει από τη μήνυση, οι διοικήσεις της ΕΒΖ αν και γνώριζαν, εθελοτυφλούσαν. Τι κι αν είχαν τεθεί υπόψιν τους τα αποτελέσματα σχετικών ελέγχων που είχαν γίνει. Τι κι αν ακόμη και η ίδια η Αγροτική Τράπεζα είχε διενεργήσει έλεγχο το 2010, τα αποτελέσματα του οποίου, τους είχαν γίνει επίσης γνωστά.
Σ΄ αυτά βέβαια πρέπει να προστεθούν και οι καταγγελίες που υπήρξαν κατά καιρούς στα ΜΜΕ από πρώην μέλη του ΔΣ για σκάνδαλα στην ΕΒΖ, αλλά και σχετική μηνυτήρια αναφορά κατά προηγούμενης διοίκησης, η οποία όμως σύμφωνα με πληροφορίες κάπου «χάθηκε» στη διαδρομή.
Σε ποιους απευθύνεται η μήνυση
Με βάση όλα τα παραπάνω, η μηνυτήρια αναφορά που κατέθεσε σήμερα η νέα διοίκηση της ΕΒΖ στον Εισαγγελέα Διαφθοράς στρέφεται κατά μελών διοικήσεων της εταιρίας για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα με την κατηγορία ότι τέλεσαν κατά συναυτουργία το αδίκημα της απιστίας σε βαθμό κακουργήματος σε βάρος της ΕΒΖ που είχε ως αποτέλεσμα τη ζημία της.
Η μηνυτήρια αναφορά βασίζεται στο ότι τα συγκεκριμένα άτομα είχαν από τον νόμο και το καταστατικό της επιχείρησης τη διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων με δυνατότητα πρωτοβουλίας και λήψης αποφάσεων και τη νομική υποχρέωση να αποτρέψουν την περιουσιακή της ζημία.
Παράλληλα μηνύονται ως ηθικοί αυτουργοί οι διοικήσεις της ΓΑΙΑ και της ΒΕΛΠΑΖ, κατηγορούμενοι πως προκάλεσαν τα παραπάνω μέλη των διοικήσεων της ΕΒΖ να προχωρήσουν στις πράξεις αυτές ώστε να ωφεληθούν οι εταιρίες συμφερόντων τους.
Τα ονόματα των ελεγχόμενων ατόμων είναι στη διάθεση του σταθμού.
Ακόμη ένας έλεγχος
Στο πλαίσιο του ελέγχου που διεξήχθη για την ύπαρξη μεγάλων ανείσπρακτων υπολοίπων της ΕΒΖ από συγκεκριμένους πελάτες, ελέγχθηκε και η εταιρία SUGARILLOS Ο.Ε. Σύμφωνα με πληροφορίες η απαίτηση συνολικά για την εταιρία υπολογίζεται πως ξεπερνά το 1.000.000 ευρώ.
