Δεν υπάρχει περίπτωση αποκλεισμού της Ελλάδας από τη Συνθήκη Σένγκεν, αναφέρουν κοινοτικές πηγές, επισημαίνοντας ωστόσο ότι η κατασκευή των hotspots, η επανενεργοποίηση του προγράμματος επιστροφών, η μετεγκατάσταση, οι χώροι υποδοχής και βοήθεια στη διαχείριση των συνόρων της Ελλάδας αποτελούν τις προτεραιότητες της ΕΕ.
Οι ίδιες πηγές εξήγησαν πως δεν τίθεται θέμα εξόδου της Ελλάδας από τη συνθήκη Σένγκεν. Ο μηχανισμός αξιολόγησης είναι μια τυποποιημένη, συνήθης διαδικασία για κάθε κράτος-μέλος. Στην έκθεση αξιολόγησης, αναφέρουν, έγιναν συστάσεις προς την Ελλάδα, η οποία έχει προθεσμία τριών μηνών για να ολοκληρώσει τις διορθωτικές δράσεις.
Σημειώνουν, επίσης, ότι οι Γερμανία, Αυστρία και Σουηδία που επανέφεραν τους προσωρινούς ελέγχους βάσει των άρθρων 24 και 25, μετά το πέρας έξι μηνών, δηλαδή μετά τον Μάιο, πρέπει να άρουν τους ελέγχους στα σύνορα. Αν διαπιστωθεί διαρκές έλλειμμα στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων μια χώρας, μπορεί βάσει του άρθρου 26, οι συνοριακοί έλεγχοι να παραταθούν ως και δυο χρόνια.
Σχετικά με τις επιστροφές ανθρώπων στην Τουρκία, οι ίδιες πηγές ανέφεραν πως υπάρχει συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία ουσιαστικά δεν έχει εφαρμοστεί από όταν υπογράφηκε. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συνάψει επίσης με την Τουρκία συμφωνία για επανεισδοχή μεταναστών, η οποία ισχύει εν μέρει, αλλά αφορά την επαναπροώθηση μόνο Τούρκων υπηκόων. Η συμφωνία προβλέπει να συμπεριληφθούν υπήκοοι και άλλων χωρών από το 2017, η ΕΕ προσπαθεί, όμως, να το επισπεύσει, ώστε να γίνονται δεκτοί από το 2016.
Οι εθελούσιες επιστροφές, από τη στιγμή που αποκαταστάθηκε η χρηματοδότηση του προγράμματος, λειτουργούν, και από τον Ιανουάριο έχουν επιστραφεί 1.200 άτομα από την Ελλάδα προς άλλες χώρες, και υπάρχουν πολλές αιτήσεις.
Δεδομένου πως κάθε κράτος-μέλος έχει το δικό του κατάλογο «ασφαλών χωρών», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει κοινή λίστα ασφαλών χωρών (όπως τα Δυτικά Βαλκάνια και η Τουρκία). Πολλά κράτη-μέλη έχουν προβεί σε συμφωνίες με επιμέρους κράτη, όπως το Πακιστάν και το Μαρόκο για επιστροφές και η Επιτροπή μαζί με τα μέλη προσπαθεί να θεσπίσει κίνητρα και αντικίνητρα για να τηρηθούν τα συμφωνηθέντα, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές.
Αναφορικά με τα hotspots, προχωράει η κατασκευή τριών από τα πέντε, σε Λέρο, Χίο και Λέσβο και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου. Στη Σάμο μπορεί να ξεκίνησε η κατασκευή με καθυστέρηση, συνεχίζεται όμως γρήγορα, ενώ για την Κω η πρόθεση παραμένει, αλλά αντιμετωπίζονται δυσκολίες προς το παρόν. Οι εκκρεμότητες για τον εξοπλισμό των hotspots λύθηκαν και οι συσκευές λήψης αποτυπωμάτων έχουν αποσταλεί.
Επισημαίνουν, επίσης, ότι 18.000 θέσεις είναι διαθέσιμες ήδη στην Ελλάδα για την υποδοχή των προσφύγων και αυτές αφορούν υφιστάμενες δομές βραχυπρόθεσμης,μακροπρόθεσμης υποδοχής και πρώτης απομάκρυνσης. Άλλες 8.000 θέσεις θα δημιουργηθούν σε δυο στρατιωτικές εγκαταστάσεις, μια κοντά στην Αθήνα και μια κοντά στη Θεσσαλονίκη, οπότε πρέπει να βρεθούν οι υπόλοιπες 4.000 για να επιτευχθεί ο στόχος της φιλοξενίας 30.000 ανθρώπων, όπως έχει δεσμευτεί η Ελλάδα. Από τις 20.000 θέσεις που έχει αναλάβει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, έχουν εξασφαλιστεί οι 12.000.
Τέλος, το θέμα της μετεγκατάστασης δεν πηγαίνει τόσο γρήγορα, μόνο 220 άτομα έχουν μετεγκατασταθεί, για αυτό και τα κράτη-μέλη πρέπει να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, τονίζουν οι ευρωπαϊκές πηγές.
