Διατροφή και απώλεια βάρους – φταίνε οι δίαιτες ή οι πεποιθήσεις μας;
Αρκετά συχνά ακούμε για διάφορα είδη δίαιτας που υπόσχονται θεαματική απώλεια κιλών. Όλο και κάποιος από τον περίγυρο θα μας έχει συστήσει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα διατροφής προκειμένου να επιτευχθεί η απώλεια βάρους. Οι διατροφολόγοι εδώ και αρκετά χρόνια είναι σίγουροι ότι τα προγράμματα δίαιτας, όσο εξατομικευμένα και να είναι, βοηθάνε στην απώλεια βάρους με επιστημονικά τεκμηριωμένες αποδείξεις. Άλλωστε, αν κάποιος είναι πειθαρχημένος σε ένα πρόγραμμα διατροφής που στοχεύει στην μείωση πρόσληψης θερμίδων, πολύ σύντομα θα δει να χάνει κιλά. Βέβαια, το χρονικό διάστημα που θα χάνει κιλά και ο τρόπος να διατηρηθεί μια τέτοια απώλεια βάρους είναι το δύσκολο κομμάτι. Έτσι, πολύ συχνά ακούμε και διαβάζουμε για τόσες πολλές δίαιτες και γνωρίζουμε τόσους πολλούς ανθρώπους να ξεκινάνε με ενθουσιασμό τη καινούρια τους δίαιτα και μετά από λίγο καιρό να την παρατάνε ή να επιστρέφουν στις παλιές διατροφικές συνήθειες. Aυτό δεν είναι καθόλου περίεργο διότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν αποκτήσει τις κατάλληλες ψυχολογικές δεξιότητες ώστε να μπορούν να διατηρήσουν τις αλλαγές στην διατροφή αλλά και στην άσκηση.
Παρακάτω αναφέρονται μερικές πεποιθήσεις-σκέψεις, που έχουν οι περισσότεροι για το φαγητό, οι οποίες εμποδίζουν την αφοσίωση μας σε ένα διατροφικό πλάνο αλλά και στην διατήρηση λειτουργικών συνηθειών και ενός υγιούς τρόπου ζωής. Αυτές οι πεποιθήσεις είναι περισσότερο έντονες σε άτομα τα οποία δυσκολεύονται να υιοθετήσουν φυσιολογικές και υγιεινές διατροφικές συνήθειες, με αποτέλεσμα κάποιες φορές να παρουσιάζουν υπερφαγικά επεισόδια ή να παίρνουν απότομα πολύ βάρος.
Το να πεινάς είναι πολύ κακό και προκαλεί μεγάλη δυσφορία : Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι με το που αρχίζουν να πεινάνε, αυτό θα χειροτερέψει και το αίσθημα της πείνας θα γίνει όλο και πιο δυσφορικό. Ο μόνος τρόπος για να το αποφύγουν αυτό είναι να φάνε. Αλλά τα πράγματα δεν είναι έτσι ακριβώς. Η πείνα δεν είναι τόσο δυσφορική και ανυπόφορη όσο πιστεύουμε. Συνήθως επιμένει για 5 με 10 λεπτά και μετά εξαφανίζεται, οπότε μπορείτε να την ανεχθείτε μέχρι το επόμενο γεύμα. Επίσης, το φαγητό έχει καλύτερη γεύση και το τρώτε με περισσότερη όρεξη όταν πεινάτε. Ρυθμίστε λοιπόν τα γεύματα σας και φροντίστε να τρώτε ισορροπημένα αποφεύγοντας την υπερβολική κατανάλωση ‘περιττών’ γευμάτων.
Δεν είναι δίκαιο: οι άλλοι μπορούν και τρώνε ό,τι θέλουν! : Μάλλον αυτό δεν αληθεύει. Μπορεί να νομίζετε ότι τρώνε τα πάντα, αλλά αν ήσασταν όλη μέρα μαζί τους, ίσως θα παρατηρούσατε ότι γενικά τρώνε σχετικά σωστά, υγιεινά και καταναλώνουν φυσιολογικές ποσότητες φαγητού.
Κάποια φαγητά είναι ‘κακά’ και θα πρέπει να τα αποφεύγω : Πάντα υπάρχει χώρος για το αγαπημένο σας γλυκό ή φαγητό στο διατροφικό σας πλάνο. Κανένας διατροφολόγος δεν θα σας το αρνηθεί αυτό. Απλά να θυμάστε να τρώτε μικρά γεύματα ώστε να ελέγχετε την πρόσληψη θερμίδων και να προγραμματίζετε για το πότε θα τρώτε τις αγαπημένες σας τροφές.
Δεν μπορώ να μην ενδώσω στην λαχτάρα να φάω παραπάνω : Επειδή ξαφνικά φάγατε μία σοκολάτα ή λίγο παραπάνω δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πρέπει να ενδώσετε. Όπως και με την πείνα, οι λιγούρες έρχονται και φεύγουν. Αποσπάστε τον εαυτό σας με κάτι άλλο την στιγμή που σας έρχεται η λιγούρα (κάντε μια άλλη δουλειά, πάρτε κάποιον φίλο σας τηλέφωνο). Επίσης, δοκιμάσετε να ενδώσετε μετά από 10 λεπτά. Ίσως μέχρι τότε να σας έχει φύγει και η λιγούρα και να σκεφτείτε πιο καθαρά για το αν χρειάζεται τελικά να ενδώσετε..
Δεν χρειάζεται συνεχώς να προγραμματίζω για το πότε θα φάω και πότε θα γυμναστώ : Το να αποφεύγετε να βάζετε ένα πλάνο για το τί θα φάτε την επόμενη μέρα ή ποιές μέρες θα ασκηθείτε δεν βοηθάει σε κάτι και μάλλον σας κάνει πιο ευάλωτους να φάτε ‘μη προγραμματισμένα’ γεύματα. Αν θέλετε να πετύχετε τον στόχο σας, πρέπει να τρώτε τα γεύματα ή τα σνακ της ημέρας που έχετε προγραμματίσει να φάτε και να ασκείστε με συνέπεια.
Όταν είμαι στενοχωρημένος/η ή στρεσαρισμένος/η μου αξίζει να φάω κάτι ωραίο : Ναι περάσατε μία δύσκολη ημέρα στην δουλειά και αισθάνεστε κάπως πεσμένος/η και νιώθετε ότι σας αξίζει να ανακουφιστείτε. Κάντε το, αλλά όχι μέσω του φαγητού. Δεν γίνεται να πετύχετε τον στόχο σας (απώλεια βάρους), όταν επιτρέπετε στον εαυτό σας να φάτε υπερβολικά, ιδιαίτερα όταν αισθάνεστε λυπημένοι, χαρούμενοι ή αγχωμένοι.
Δεν έγινε και τίποτα αν κάποια φορά ‘ξεφύγω’ από το πρόγραμμα μου ή δεν ασκηθώ τις μέρες που είχα προγραμματίσει : Όλοι πρέπει να κάνουμε πράγματα που δεν θέλουμε, όταν χρειάζεται να πετύχουμε έναν στόχο. Ακόμα και οι πρωταθλητές θα προτιμούσαν να πάρουν μία εβδομάδα ρεπό και απλά να κοιμηθούν. Αν όμως ο στόχος σας και το τελικό βραβείο είναι να πετύχετε την απώλεια κιλών, τότε πρέπει να ξεπεράσετε τη νοοτροπία του ‘Δεν έγινε και τίποτα’ και να ‘έχετε τα μάτια’ σας συνεχώς πάνω στο βραβείο. Άλλωστε, το να αναβάλλουμε κάτι, συνήθως δεν οδηγεί σε καλύτερα αποτελέσματα, αλλά σε παραπάνω ενοχές και αρνητικά συναισθήματα.
Γράφει ο ψυχολόγος Μιχάλης Επταήμερος