Το Munchausen syndrome (σύνδρομο Munchausen) είναι μια ψυχοπαθολογική κατάσταση κατά την οποία το πάσχον άτομο προκειμένου να τραβήξει την προσοχή και το ενδιαφέρον των γύρω του, προσποιείται συμπτώματα κάποιας ασθένειας από την οποία στην πραγματικότητα δεν πάσχει.
Τι είναι ακριβώς το σύνδρομο Munchausen
Σύνδρομο Μινχάουζεν ορίζεται ως η πλασματική διαταραχή με σκόπιμη παραγωγή ή υπόκριση συμπτωμάτων ή ανικανοτήτων, σωματικών ή ψυχικών. Το πάσχον άτομο συχνά ζητά ιατρική βοήθεια. Κατά την εξέταση, ο ιατρός δεν διαγιγνώσκει κάτι το παθολογικό και τότε ο ασθενής τον απορρίπτει και επιζητά τον ιατρό που θα του πει αυτό που θέλει να ακούσει.
Στη Διεθνή Στατιστική Ταξινόμηση Νόσων (ICD-10), το σύνδρομο Μινχάουζεν κατατάσσεται με τον κωδικό F68.1. Πιο σοβαρό ψυχοπαθολογικό πρόβλημα αποτελεί το Σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου, το οποίο συναντάται κυρίως στη δικαστική – εγκληματολογική ψυχολογία. Ορίζεται ως «πλασματική διαταραχή επιβαλλόμενη σε άλλον» και αφορά στους γονείς οι οποίοι επινοούν, ή χειρότερα προκαλούν οι ίδιοι ασθένεια στο παιδί τους ενώ στη συνέχεια προσποιούμενοι τους υπερπροστατευτικούς, το μεταφέρουν σε νοσηλευτικά κέντρα προκειμένου να λάβει την ανάλογη ιατρονοσηλευτική φροντίδα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό ενός κοριτσιού 5 ετών, το οποίο μεταφέρθηκε από τους γονείς του σε κλινική στην Ινδία, σε άσχημη κατάσταση και έφερε δερματολογικές βλάβες σε πολλές περιοχές του σώματός του. Αφού νοσηλεύτηκε στο δερματολογικό τμήμα της κλινικής, παρατηρήθηκε αυξανόμενη εκδήλωση δερματικών βλαβών οι οποίες είχαν ιδιαιτέρως παρόμοια μορφολογία, που θα μπορούσε να οφείλεται σε χρήσηγο αναπτήρα ή τσιγάρων. Έπειτα από ανάκριση, οι γονείς τελικά παραδέχτηκαν ότι οι ίδιοι προκάλεσαν τις βλάβες στο παιδί τους (Anuradha K. Babu, A. Mohamed N. Das, 2019).
Το σύνδρομο Μίνχαουζεν πήρε το όνομά του από τον βαρόνο von Munchausen, Γερμανό αξιωματούχο του 18ου αιώνα, γνωστός για τη δημιουργία ιστοριών σχετικά με τα ταξίδια και τις εμπειρίες του για να πάρει την προσοχή του κοινού. Σε μια ανασκόπηση 451 θυμάτων του MSBP από την Sheridan, η πλειονότητα των δραστών ήταν βιολογικές μητέρες (76,5%) ή πατέρες (6,7%).
Το σύνδρομο Μινχάουζεν αποτελεί σοβαρή μορφή παιδικής κακοποίησης, που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή αναπηρία ή και θάνατο. Οι δράστες πρέπει να παρακολουθούνται από ψυχίατρο και να ακολουθούν θεραπεία. Η απομάκρυνση των παιδιών από τους γονείς θα πρέπει να ερευνάται προσεκτικά και να μη προκρίνεται ως λύση στις περιπτώσεις που ο πιθανός κίνδυνος που αντιμετωπίζει το παιδί δεν είναι δυσανάλογα μεγαλύτερος από τα μειονεκτήματα του αποχωρισμού από την οικογένεια (Venema v. The Netherlands, ECtHR).
Παντελάκη Νικολέττα – Μαία, MSc Ιατρικής σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
